Table of Contents
फाल्गुनाच्या पौर्णिमेला येणारा होळीचा सण हा महाराष्ट्रासह संपूर्ण भारतात मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. रंगांची उधळण, ढोल-ताश्यांचा गजर आणि सगळीकडे दिसणारा आनंद – हीच होळीची ओळख. पण या सणाबद्दल काही तुम्हाला माहिती आहे का? चला तर मग जाणून घेऊया होळीच्या पौराणिक आणि सामाजिक महत्वाबद्दल.
होळीची प्रादेशिक नावे
होळीची प्रादेशिक नावे: होळी (Holi) भारतभर विविध नावांनी ओळखली जाते. लठ्ठमार होळी (बरसाना), दुलंडी होळी (हरियाणा), रंगपंचमी (महाराष्ट्र), बसंत उत्सव किंवा वसंतोत्सव (पश्चिम बंगाल), डोल पौर्णिमा (पश्चिम बंगाल), होला मोहल्ला (पंजाब), शिमगो (गोवा), कमन पंडीगाई (पश्चिम बंगाल), फागवा (बिहार) प्रत्येक प्रदेशानुसार होळीचे वेगळे नाव आहेत. पण सर्व ठिकाणी उत्साह हा सारखाच असतो.
पौराणिक कथा
होळीशी संबंधित अनेक कथा प्रचलित आहेत. त्यापैकी सर्वात प्रसिद्ध कथा आहे प्रल्हाद आणि हिरण्यकश्यप यांची. राजा हिरण्यकश्यपाला स्वतःलाच देव मानत असे. मात्र त्याचा मुलगा प्रल्हाद मात्र विष्णूची भक्ती करी. यामुळे क्रोधित झालेल्या हिरण्यकश्यपाने आपल्या बहिणी होलिकाला प्रल्हादाला अग्नीमध्ये बसवून ठार मारण्याचा कट रचला. होलिका अग्निरोधी शक्ती असलेल्या वस्त्रा नेसली होती. मात्र विष्णुच्या कृपेने प्रल्हाद वाचला आणि होलिका जळून खाक झाली. या घटनेच्या स्मरणार्थ होळीच्या आदल्या रात्री होलिका दहन केले जाते.
सामाजिक महत्व
होळीचा सण फक्त रंग खेळण्यापुरता मर्यादित नाही. या सणाला खूप सामाजिक महत्व आहे. या दिवशी जन्मभेद, गरीबी-श्रीमंती यांचे भेदभाव विसरून सर्वजण एकत्र येऊन रंग खेळतात. त्यामुळे समाजात बंधुता आणि सलोखा वाढण्यास मदत होते. तसेच हिवाळ्यानंतर येणारा हा सण सृजनशीलतेचा आणि नवीन सुरुवातीचा सुद्धा सूचक आहे.
होळीच्या पवित्र अग्नीत तुमची सर्व दुःख चिंता जळून जावो,
गोड गोड पुरणपोळीचा गोडवा तुमच्या आयुष्यात येवो आणि,
रंगपंचमीच्या विविध रंगां प्रमाणे तुमचा
जीवन अनेक रंगानी आणि आनंद सुख,
शांतीने उजळून निघो हीच सदिच्छा…
होळी पौर्णिमेच्या तुम्हाला आणि तुमच्या परिवारास हार्दिक शुभेच्छा !
होळीची तयारी आणि साजरा करण्याची पद्धत
होळीच्या आधीच्या काही दिवसांत घरांची सफाई आणि रंगांची खरेदी होते. होळीच्या आदल्या रात्री होलिका दहन केले जाते. त्यावर नारळ, गुळाची पोळी वगैरे अर्पण केले जातात. दुसऱ्या दिवशी सकाळी सर्वजण एकमेकांवर रंग लुटवून आणि मिठाई वाटून शुभेच्छा देतात. ढोल-ताश्यांचा गजर, भजनांचा सूर आणि मुलांच्या आनंदाच्या किल्लोळांनी वातावरण भरून जाते.
सुरक्षित होळी
होळीचा आनंद घेताना काही खबरदारीही घेणे गरजेचे आहे. हल्ली मिळणाऱ्या रासायनिक रंगांमुळे त्वचेला त्रास होऊ शकतो. म्हणून निसर्गातील पदार्थांपासून बनवलेले रंग वापरणे चांगले. तसेच जास्तीत जास्त पाणी वापरणे आणि रंग खेळताना इतरांना त्रास होणार नाही याची काळजी घेणेही गरजेचे आहे.
रंगांचा उत्सव असलेला होळीचा सण आपण सर्वांनी आनंदाने, सलोख्याने आणि सुरक्षितपणे साजरा करूया!
महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.
अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप
