Marathi govt jobs   »   Study Materials   »   भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी

भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी : आदिवासी विकास विभाग भरती 2023 साठी अभ्यास साहित्य

भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी

भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी – भारत हा जगातील सातवा सर्वात मोठा देश आहे आणि दुसरा लोकसंख्या असलेला देश आहे. हा दक्षिण आशियात आहे. हा अधिकृतपणे भारतीय प्रजासत्ताक म्हणून ओळखले जातो. येथे सरकारच्या संसदीय स्वरूपाद्वारे नियंत्रित केले जाते. एका मोठ्या देशाचे एका ठिकाणाहून व्यवस्थापन करणे खूप कठीण जाते. त्यामुळे भारतीय राज्यघटना केंद्र सरकारला राज्यांना योग्य वाटण्याचा अधिकार देते. हा लेख भारतीय राज्यांची यादी आणि त्यांच्या राजधान्यांच्या स्थापनेच्या वर्षासह चर्चा करतो.

भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी : विहंगावलोकन

भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी: विहंगावलोकन
श्रेणी अभ्यास साहित्य
विषय भारताचा भूगोल
उपयोगिता आदिवासी विकास विभाग भरती 2023 आणि इतर सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी
लेखाचे नाव भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी
लेख तुम्हाला काय प्रदान करतो?
  • भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी या विषयी सविस्तर माहिती 

भारतीय राज्यांची आणि राजधान्यांची यादी

राज्ये आणि राजधानी -भारतीय राज्यांची आणि राजधान्यांची यादी: भारतात 28 राज्ये आहेत. 8 केंद्रशासित प्रदेश देखील आहेत. 28 भारतीय राज्ये आणि त्यांची राजधानी खालीलप्रमाणे आहे:
राज्यांचे नाव राजधानी स्थापना दिनांक
आंध्र प्रदेश अमरावती  1 नोव्हेंबर 1956
अरुणाचल प्रदेश इटानगर 20 फेब्रुवारी 1987
आसाम दिसपूर 26 जानेवारी 1950
बिहार पटना 26 जानेवारी 1950
छत्तीसगड रायपूर 1 नोव्हेंबर 2000
गोवा पणजी 30 मे 1987
गुजरात गांधीनगर 1 मे 1960
हरयाणा चंडीगड 1 नोव्हेंबर1966
हिमाचल प्रदेश शिमला 25 जानेवारी 1971
झारखंड रांची 15 नोव्हेंबर2000
कर्नाटक बेंगळुरु 1 नोव्हेंबर1956
केरळ तिरुवनंतपुरम 1 नोव्हेंबर1956
मध्य प्रदेश भोपाळ 1 नोव्हेंबर1956
महाराष्ट्र मुंबई 1 मे 1960
मणिपूर इम्फाळ 21 जानेवारी 1972
मेघालय शिलॉन्ग 21 जानेवारी 1972
मिझोरम आयझॉल 20 फेब्रुवारी1987
नागालँड कोहिमा 1 डिसेंबर 1963
ओडिशा भुवनेश्वर 26 जानेवारी 1950
पंजाब चंडीगड 1 नोव्हेंबर1956
राजस्थान जयपूर 1 नोव्हेंबर1956
सिक्कीम गंगटोक 16 मे 1975
तामिळनाडू चेन्नई 26 जानेवारी 1950
तेलंगणा हैदराबाद 2 जून 2014
त्रिपुरा अगरतळा 21 जानेवारी 1972
उत्तर प्रदेश लखनौ 26 जानेवारी 1950
उत्तराखंड डेहराडून(हिवाळा)
गेयरसैन (उन्हाळा)
9 नोव्हेंबर2000
पश्चिम बंगाल कोलकाता 1 नोव्हेंबर1956

भारतीय केंद्रशासित प्रदेश आणि राजधानी:

 

भारतीय केंद्रशासित प्रदेश आणि राजधानी: सध्या भारतात 28 राज्ये आणि 8 केंद्रशासित प्रदेश आहेत. जम्मू -काश्मीरचे पूर्वीचे राज्य जम्मू -काश्मीर आणि लडाख या दोन केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये (यूटी) विभागले गेले आहे. 5-6 ऑगस्ट 2020 रोजी संसदेने पारित केलेल्या पुनर्रचना कायद्याअंतर्गत नव्याने निर्माण झालेल्या केंद्रशासित प्रदेशांची स्थापना करण्यात आली आहे. सध्या भारतात 8 केंद्रशासित प्रदेश आहेत.

केंद्रशासित प्रदेश राजधानी स्थापना दिनांक
अंदमान आणि निकोबार बेटे पोर्ट ब्लेअर 1 नोव्हेंबर, 1956
चंदीगड चंडीगड 1 नोव्हेंबर, 1966
दादरा आणि नगर हवेली व दमण आणि दीव दमन 26 जानेवारी,  2020
दिल्ली नवी दिल्ली 9 मे , 1905
जम्मू आणि काश्मीर श्रीनगर (उन्हाळा)

जम्मू (हिवाळा)

31 ऑक्टोबर 2019
लक्षद्वीप करवती 1 नोव्हेंबर, 1956
पुदुच्चेरी पुदुच्चेरी 1 नोव्हेंबर, 1954
लडाख लेह 31 ऑक्टोबर 2019

नकाशा

नकाशा: तुम्ही भारताचा नवीन राजकीय नकाशा तपासू शकता यात सध्या भारतातील एकूण राज्ये व केंद्रशासित प्रदेश आणि त्यांची राजधानी दाखवली आहे.

India-Map
भारताचा नकाशा

राज्य व केंद्रशासित प्रदेश यातील फरक

राज्य व केंद्रशासित प्रदेश यातील फरक: भारतीय राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांची यादी त्यांच्या राजधान्यांसह मिळवल्यानंतर, सर्वप्रथम केंद्रशासित प्रदेशातून राज्य कसे वेगळे करावे हे समजून घेऊया. भारतातील आठ केंद्रशासित प्रदेशांपैकी तीन केंद्रशासित प्रदेशांची स्वतःची कायदेमंडळे आहेत: दिल्ली, पुद्दुचेरी (पूर्वी पाँडिचेरी) आणि जम्मू -काश्मीर. प्रत्येक केंद्रशासित प्रदेश आणि राज्याची स्वतःची राजधानी असते.

State Union Territories
राज्याचे स्वतःचे प्रशासकीय युनिट्स आहेत ज्यांचे स्वतःचे निवडलेले सरकार आहे. केंद्रशासित प्रदेश हे केंद्र सरकारद्वारे नियंत्रित आणि प्रशासित आहेत.
कार्यकारी प्रमुख राज्यपाल असतात कार्यकारी प्रमुख हे अध्यक्ष असतात
केंद्राशी संबंध संघराज्यीय आहेत.  सर्व अधिकार केंद्राच्या हातात आहेत.
मुख्यमंत्र्यांनी प्रशासित केले आणि लोकांनी निवडून दिले. प्रशासकाद्वारे प्रशासित केले जाते ज्याची नियुक्ती राष्ट्रपती करतात. (दिल्ली, पुद्दुचेरी आणि जम्मू आणि काश्मीर वगळता)
मुख्यमंत्री हे खरे प्रमुख आहेत. लेफ्टनंट हा खरा प्रमुख असतो.

नवीन घडामोडी

 

नवीन घडामोडी: केंद्रशासित प्रदेश आणि त्यांच्या राजधान्यांमध्ये जाण्यापूर्वी, आपण प्रथम UT च्या अलीकडील घडामोडीवर एक नजर टाकूया.

  • 26 जानेवारी 2020 पासून भारतात 8 केंद्रशासित प्रदेश होते.  दमण आणि दीव, दादरा आणि नगर हवेली हे एकच केंद्रशासित प्रदेश बनले आहेत.
  • 5 ऑगस्ट रोजी केंद्र सरकारने जम्मू -काश्मीरला अनुच्छेद 370 अन्वये दिलेला विशेष दर्जा रद्द करण्याची आणि त्याचे दोन केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये म्हणजेच जम्मू -काश्मीर आणि लडाखच्या केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये विभाजन करण्याची घोषणा केली होती.
  • दमण आणि दीव आणि दादरा आणि नगर हवेलीच्या विलीनीकरणामुळे केंद्रशासित प्रदेशांची संख्या आठवर आली आहे.

या लेखाचा उद्देश:
जबाबदार नागरिक म्हणून, आपल्याला भारतातील राज्ये आणि राजधान्यांविषयी माहिती असली पाहिजे. देशभरात आयोजित केलेल्या अनेक स्पर्धा परीक्षांमध्ये सामान्य जागरूकता प्रश्न म्हणून राज्ये आणि राजधान्या  विचारल्या जातात.

Note: महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.

महाराष्ट्र अभ्यास साहित्य

अड्डा 247 मराठीचे युट्युब चॅनल

अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप

महाराष्ट्राचा-महापॅक
महाराष्ट्राचा-महापॅक

Sharing is caring!

FAQs

भारतात किती राज्ये आहेत?

भारत देशातील 28 राज्ये आणि 8 केंद्रशासित प्रदेशांचा संघ आहे.

भारतात किती राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेश आहेत?

भारतात सध्या 8 केंद्रशासित प्रदेश आहेत.

जानेवारी 2020 मध्ये कोणत्या केंद्रशासित प्रदेशांचे विलीनीकरण झाले?

दमण आणि दीव हे दादर आणि नगर हवेलीमध्ये विलीन झाले आहेत.

केंद्रशासित प्रदेश करण्यासाठी कोणत्या राज्याचे विभाजन करण्यात आले आहे?

जम्मू -काश्मीरचे जम्मू -काश्मीर आणि लडाख केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये विभाजन करण्यात आले आहे.