Table of Contents
अरुणाचल प्रदेश सरकारने अलीकडेच राष्ट्रीय व्याघ्र संवर्धन प्राधिकरण (NTCA) सोबत राज्यातील पहिले विशेष व्याघ्र संरक्षण दल (STPF) स्थापन करण्यासाठी सामंजस्य करारावर स्वाक्षरी केली. संवर्धनाच्या प्रयत्नांना चालना देणे आणि राज्यातील वाघांच्या संख्येचे संरक्षण करणे हा या उपक्रमाचा उद्देश आहे.
विशेष व्याघ्र संरक्षण दलाची स्थापना
अरुणाचल प्रदेश, जैवविविधतेसाठी ओळखले जाते, हे तीन व्याघ्र प्रकल्पांचे घर आहे: नामदाफा, कमलांग आणि पक्के. तथापि, हे साठे असूनही, राज्यात वाघांच्या संरक्षणासाठी समर्पित सैन्याचा अभाव आहे. या सामंजस्य करारावर स्वाक्षरी केल्यामुळे, आता या राखीव क्षेत्रांमध्ये 336 कर्मचाऱ्यांचा समावेश असलेले एक विशेष दल तैनात केले जाईल.
निधी समर्थन आणि उपयोजन धोरण
सामंजस्य कराराच्या अटींनुसार, NTCA ने STPF ची स्थापना, सुसज्ज आणि तैनातीसाठी आर्थिक सहाय्य देण्यास वचनबद्ध केले आहे. हा निधी 90% केंद्र सरकार आणि 10% राज्य सरकारद्वारे विभागला जाईल. प्रत्येक व्याघ्र प्रकल्पामध्ये 112 कर्मचारी असतील, सर्वसमावेशक कव्हरेज आणि संरक्षण सुनिश्चित केले जाईल.
घटत्या वाघांच्या लोकसंख्येला संबोधित करणे
2022 व्याघ्र गणनेद्वारे उघड झालेल्या वाघांच्या संख्येत झालेल्या घटीमुळे अशा उपाययोजनांची निकड अधोरेखित झाली. 2018 मध्ये 29 वाघांच्या संख्येवरून, 2022 मध्ये तीन अभयारण्यांमध्ये लोकसंख्या केवळ नऊ इतकी कमी झाली. या घसरणीने धोक्याची घंटा वाजवली आणि संवर्धनाच्या प्रयत्नांची अत्यावश्यक गरज अधोरेखित केली.
विशेष व्याघ्र संरक्षण दलाची उद्दिष्टे
एसटीपीएफचा प्राथमिक आदेश पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल विभागाच्या मालमत्तेचे, विशेषत: व्याघ्र अभयारण्यांमधील सुरक्षिततेचे असेल. यामध्ये वाघ आणि इतर वन्यजीव प्रजातींना लक्ष्य करणाऱ्या शिकारी क्रियाकलापांना प्रतिबंध करणे समाविष्ट आहे. पाळत ठेवणे आणि अंमलबजावणी वाढवून, या दलाचे उद्दिष्ट प्रदेशाच्या जैवविविधतेला धोका निर्माण करणाऱ्या बेकायदेशीर क्रियाकलापांना आळा घालण्याचे आहे.
सरकारी वचनबद्धता आणि पूर्व मंजूरी
STPF ची स्थापना अरुणाचल प्रदेश सरकारची वन्यजीव संरक्षणाला प्राधान्य देण्याची वचनबद्धता अधोरेखित करते. हे विशेष दल तयार करण्याचा निर्णय राज्य मंत्रिमंडळाच्या मान्यतेपूर्वी घेण्यात आला होता, एनटीसीएने दिलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांच्या अनुषंगाने. हा प्रयत्न व्याघ्र संवर्धनामध्ये येणाऱ्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी सक्रिय दृष्टिकोन दर्शवतो.
