Attorney General of India – Appointment, Role, Duties and Power, Study Material for MPSC Gazetted Combined Exam 2023 | भारताचे महान्यायवादी

Attorney General of India

Attorney General of India: The Attorney General of India is the chief legal advisor to the central government and acts as its advocate before the Supreme Court of India. The position of the Attorney General of India and his responsibilities are briefly described in Article 76 of Part 5 of the Constitution of India. He is in charge of defending the government before the Supreme Court of India. This topic is very important in view of all the upcoming competitive exams. In this article, we will see complete information about the Attorney General of India.

 MPSC Gazetted Services Hall Ticket 2023

Attorney General of India: Overview

The Attorney General of India provides legal advice to the Indian government. He worked in the legal field in many different areas, including constitutional law, indirect tax law, human rights law, civil and criminal law, consumer law, and laws governing services. Get an overview of the Attorney General of India in the table below.

Attorney General of India | भारताचे महान्यायवादी

Attorney General of India: भारताचे महान्यायवादी (Attorney General of India) हे केंद्र सरकारचे मुख्य कायदेशीर सल्लागार आहेत आणि भारतीय सर्वोच्च न्यायालयासमोर त्यांचे वकील म्हणून काम करतात. भारताच्या महान्यायवादीचे स्थान आणि त्याच्या जबाबदाऱ्यांचे भारतीय राज्यघटनेच्या भाग 5 मधील कलम 76 मध्ये संक्षिप्तपणे वर्णन केले आहे.  ते भारतीय सर्वोच्च न्यायालयासमोर सरकारचा बचाव करण्याचे प्रभारी आहेत. Attorney General of India हा घटक भारताच्या राज्यघटनेतील महत्वाचा घटक आहे. आगामी MPSC नागरी सेवा परीक्षा 2023 (MPSC Civil Services 2023), तसेच महाराष्ट्रातील सरळ सेवा जसे कि, तलाठी भरती (Talathi Bharti 2023), कृषी विभाग भरती (Krushi Vibhag Bharti 2023) व इतर सर्व स्पर्धा परीक्षेच्या दृष्टीने हा अतिशय महत्वाचा Topic आहे. या लेखात आपण Attorney General of India बद्दल संपूर्ण माहिती पाहणार आहे.

Appointment of Attorney General of India | भारताच्या महान्यायवादी पदाची नियुक्ती

Appointment of Attorney General of India: भारताच्या महान्यायवादी (Attorney General of India) भारत सरकारला कायदेशीर सल्ला देतात. या पदासाठी, अशी व्यक्ती जी सर्वोच्च न्यायालयाची न्यायाधीश होण्यासाठी पात्र आहेत, त्यानंतर तो भारताचा महान्यायवादी होण्यासाठीची पात्रता खालीलप्रमाणे आहेत.

• तो भारताचा नागरिक असावा,
• त्यांना उच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश म्हणून काम करण्याचा 5 वर्षांचा अनुभव असावा
• किंवा उच्च न्यायालयात प्रॅक्टिस करण्याचा 10 वर्षांचा अनुभव
• किंवा त्याला राष्ट्रपतींच्या दृष्टीने कायद्याचे ज्ञान असले पाहिजे.

ही पात्रता असलेले कोणीही व्यक्ती भारताचे महान्यायवादी बनू शकतात.

States and Their Capitals

Tenure of the Attorney General of India | भारताच्या महान्यायवादी पदाचा कार्यकाळ

Tenure of the Attorney General of India: महान्यायवादी (Attorney General of India) निवड भारताचे राष्ट्रपती करतात. तो भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे आणि त्याने उच्च न्यायालयात 10 वर्षे वकिली किंवा कोणत्याही भारतीय राज्यात न्यायाधीश म्हणून 5 वर्षे पूर्ण केली आहेत. राष्ट्रपतींद्वारे त्यांना एक प्रमुख कायदेतज्ज्ञ म्हणून देखील ओळखले जाऊ शकते. महान्यायवादी नियुक्तीचा कालावधी घटनेत नमूद नाही.

Functions of Attorney General of India | महान्यायवादी पदाची कार्ये

• भारत सरकारला अशा कायदेशीर बाबींवर सल्ला देणे ज्याप्रमाणे राष्ट्रपती त्याला वेळोवेळी निर्देश देईल किंवा नियुक्त करेल.
• राष्ट्रपतींनी नेमून दिलेली कायदेशीर स्वरूपाची इतर कर्तव्ये पार पाडणे.
• भारतीय राज्यघटनेने किंवा इतर कोणत्याही कायद्याने त्यांना बहाल केलेली कर्तव्ये पार पाडणे.
• भारत सरकारच्या वतीने सर्वोच्च न्यायालयात भारत सरकारशी संबंधित बाबींवर हजर राहणे.
• राज्यघटनेच्या कलम 143 अन्वये राष्ट्रपतींद्वारे सर्वोच्च न्यायालयात भारत सरकारचे प्रतिनिधित्व करणे
• शासनाशी संबंधित कोणत्याही प्रकरणातील उच्च न्यायालयात सुनावणी साठी हजर राहणे.

Powers of the Attorney General of India | महान्यायवादी पदाचे अधिकार

Powers of the Attorney General of India: महान्यायवादी (Attorney General of India) पदाचे अधिकार खालीलप्रमाणे आहेत.

• त्याच्या कर्तव्याच्या कामगिरीमध्ये, महान्यायवादी (Attorney General of India) यांना भारताच्या हद्दीतील सर्व न्यायालयांमध्ये सुनावणी करण्याचा अधिकार आहे.
• अनुच्छेद 88 नुसार, महान्यायवादी ला संसदेच्या कोणत्याही सभागृहाच्या कामकाजात, सभागृहाच्या संयुक्त बैठकीमध्ये आणि ज्या सभागृहाचे सदस्य म्हणून नाव देण्यात आले आहे त्या समितीमध्ये बोलण्याचा आणि कामकाजात भाग घेण्याचा अधिकार आहे. परंतु त्यांना मतदान करण्याची परवानगी नाही. त्याला अधिकार नाही
• महान्यायवादीला त्यांच्या पदाच्या आधारे संसदेच्या सदस्यांप्रमाणेच विशेषाधिकार आणि प्रतिकारशक्ती मिळते!

Limitations of the Attorney General of India | महान्यायवादी पदाच्या मर्यादा

• भारत सरकारच्या विरोधात कोणताही सल्ला किंवा विश्लेषण देऊ शकत नाही.
• भारत सरकारच्या परवानगीशिवाय कोणत्याही गुन्हेगारी प्रकरणात कोणत्याही व्यक्तीचा बचाव करू शकत नाही.
• भारत सरकारच्या परवानगीशिवाय, कोणत्याही कौन्सिल कंपनीचे संचालक पद स्वीकारू शकत नाही.
• भारत सरकारच्या वतीने ज्या प्रकरणामध्ये त्याला हजर राहावे लागेल त्याबाबत तो कोणतीही वैयक्तिक टिप्पणी करू शकत नाही.

Maharashtra Lokseva Hakk Adhiniyam 2015

Current Attorney General of India: R Venkataramani | भारताच्या वर्तमान महान्यायवादी आर वेंकटरामानी

Current Attorney General of India: R Venkataramani: आर. वेंकटरामानी यांनी भारतातील सर्वोच्च न्यायालयात 42 वर्षे काम केले आहे. 1977 मध्ये, ते तामिळनाडू बार कौन्सिलचे सदस्य झाले आणि 1979 मध्ये त्यांनी सर्वोच्च न्यायालयाचे वरिष्ठ वकील पीपी राव यांच्यासाठी काम करण्यास सुरुवात केली. 1982 मध्ये त्यांनी सर्वोच्च न्यायालयात स्वत:ची स्वतंत्र प्रॅक्टिस सुरू केली आणि 1997 मध्ये त्यांची एससीचे वरिष्ठ वकील म्हणून नियुक्ती झाली. त्यांनी घटनात्मक कायदा, अप्रत्यक्ष कर कायदा, मानवाधिकार कायदा, नागरी आणि फौजदारी कायदा, ग्राहक कायदा आणि सेवा नियंत्रित करणारे कायदे या व्यतिरिक्त अनेक अतिरिक्त क्षेत्रांमध्ये कायद्याचा सराव केला.

List of Attorney General of India | भारताच्या महान्यायवादी पदाची संपूर्ण यादी

List of Attorney General of India: भारताच्या महान्यायवादी (Attorney General of India) पदाची संपूर्ण यादी खाली प्रदान करण्यात आली आहे.

Name of the Attorney General in English	Name of the Attorney General in Marathi	Tenure
M.C. Setalvad	एम सी सेटलवाड	28 January 1950 – 1 March 1963
C.K. Daftari	सीके दफ्तरी	2 March 1963 – 30 October 1968
Niren de	निरेन डी	1 November 1968 – 31 March 1977
S.V. Gupte	एस.व्ही.गुप्ते	1  April 1977 – 8  August 1979
L.N. Sinha	एलएन सिन्हा	9  August 1979 – 8  August 1983
K. Parasaran	के पारासरण	9  August 1983 – 8  December 1989
Soli Sorabjee	सोली सोराबजी	9 December 1989 – 2  December 1990
J. Ramaswamy	जे. रामास्वामी	3 December 1990 – November 23  1992
Milon K. Banerji	मिलन के. बॅनर्जी	21 November 1992 – 8  July 1996
Ashok Desai	अशोक देसाई	9 July 1996 – 6 April 1998
Soli Sorabjee	सोली सोराबजी	7 April 1998 – 4 June 2004
Milon K. Banerjee	मिलन के. बॅनर्जी	5 June 2004 – 7 June 2009
Goolam Essaji Vahanvati	गुलाम इसाजी वहानवटी	8 June 2009 – 11 June 2014
Mukul Rohatgi	मुकुल रोहतगी	12 June 2014 – 30 June 2017
K.K. Venugopal	केके वेणुगोपाल	30 June  2017 – 22 September  2022
R. Venkataramani	आर. व्यंकटरमणी	1 October 2022 till date

Note: महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.

MAHARASHTRA STUDY MATERIAL

YouTube channel- Adda247 Marathi

Adda247 मराठी App | Add247Marathi Telegram group

Sharing is caring!