Table of Contents
Central Government Health Schemes : Study material for Arogya and ZP Bharti 2021: आरोग्य व जिल्हा परिषद परीक्षा मध्ये तांत्रिक विषयांमध्ये एकूण 40 प्रश्न विचारले जातात त्यात सगळ्यात जास्त विचारला जाणारा टॉपिक म्हणजे सरकारी योजना. यावर एकूण 9-10 प्रश्न विचारले जातात त्यामुळे हा विषय गेम चेंजर ठरू शकतो. याचा अभ्यास करणे आपल्याला फार आवश्यक आहे. Adda 247 मराठी, सर्व तांत्रिक विषयाचे टॉपिक कव्हर करणार आहे. आज आपण आरोग्य विभागाशी निगडीत केंद्र सरकारच्या विविध योजना बद्दल या लेखांमध्ये माहिती बघणार आहोत जे तुमच्या मार्कांमध्ये वाढ करू शकतात.
Central Government Health Schemes : Study material for Arogya and ZP Bharti 2021 | केंद्र सरकारच्या आरोग्याशी निगडित विविध योजना : आरोग्य व जि. प. भरती 2021 साठी अभ्यास साहित्य
Central Government Health Schemes : Study material for Arogya and ZP Bharti 2021: आरोग्य विभाग व जिल्हा परिषद विभागामध्ये तांत्रिक विषयामध्ये विविध योजना येतात हे आपण पाहिलेले आहे आज आपण या लेखांमध्ये केंद्र सरकारच्या योजनांची माहिती पाहणार आहोत जेणेकरून हा लेख वाचल्यानंतर तुम्हाला दोन-तीन मार्कांचा नक्की फायदा होईल. तसेच याआधी आपण राष्ट्रीय ग्रामीण आरोग्य अभियानामध्ये येणाऱ्या विविध योजना/ कार्यक्रम याबद्दल थोडक्यात पण महत्त्वाची माहिती बघितली आहे. त्याच्या सर्व लिंक खाली दिल्या आहे.
महाराष्ट्र ZP भरती 2021 परीक्षेचे स्वरूप आणि अभ्यासक्रम पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
Central Government Health Schemes | केंद्र सरकारच्या आरोग्याशी निगडित विविध योजना
Central Government Health Schemes: आज आपण या लेखामध्ये केंद्र सरकारच्या आरोग्य विभागाशी निगडीत विविध योजनांपैकी दोन महत्त्वाच्या योजनांची (Scheme) माहिती बघणार आहोत त्या खालील प्रमाणे आहेत.
- प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना (Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana (PMMVY))
- प्रधानमंत्री स्वास्थ्य सुरक्षा योजना (Pradhan Mantri Swasthya Suraksha Yojana (PMSSY))
जिल्हा परिषद भरती मागील वर्षांच्या परीक्षेचे विश्लेषण पाहण्यसाठी येथे क्लिक करा.
Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana (PMMVY) | प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना (PMMVY)
Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana (PMMVY): भारतातील बहुसंख्य महिलांवर कुपोषण विपरित परिणाम करत आहे. जसे की, भारतात, प्रत्येक तिसरी महिला कुपोषित आहे आणि प्रत्येक दुसरी स्त्री सिकल सेल अनिमिया ग्रस्त आहे. कुपोषित आई कमी वजनाच्या बाळाला जन्म देते. कारण कुपोषणामुळे खराब पोषण गर्भाशयात सुरू होते आणि त्यामुळे बाळाला आयुष्यभर त्रास होतो. काही वेळा तर कुपोषणामुळे बाल दिव्यांग जन्माला येते. आर्थिक आणि सामाजिक त्रासामुळे अनेक स्त्रिया त्यांच्या गर्भधारणेच्या शेवटच्या दिवसांपर्यंत त्यांच्या कुटुंबासाठी उपजीविकेसाठी काम करत राहतात. शिवाय, ते बाळंतपणानंतर लगेचच पुन्हा कामाला लागतात, यामुळे पहिल्यांदा गर्भावर आणि बलाचा जन्म झाल्यावर त्याच्या वाढीवर परिणाम होतो. पहिल्या सहा महिन्यांत त्यांच्या लहान बाळाला फक्त स्तनपान करवण्याच्या त्यांच्या क्षमतेलाही अडथळा आणते. या गोष्टीचा विचार करता केंद्र सरकारने 2017 साली प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना आणली.
सुरवात : 1 जानेवारी 2017
उद्दिष्टे
- रोख प्रोत्साहनांच्या दृष्टीने वेतनाच्या नुकसानासाठी आंशिक भरपाई प्रदान करणे जेणेकरून स्त्रीला पहिल्या जिवंत मुलाच्या जन्मापूर्वी आणि नंतर पुरेसा आराम घेता येईल.
- प्रदान केलेल्या रोख प्रोत्साहनामुळे गर्भवती महिला आणि स्तनपान करणा-या मातांमध्ये आरोग्य वर्तन सुधारेल.
PMMVY अंतर्गत लाभ
- अंगणवाडी केंद्र (AWC) / मान्यताप्राप्त आरोग्य सुविधेमध्ये संबंधित प्रशासक राज्य / केंद्रशासित प्रदेश द्वारे ओळखल्याप्रमाणे, तीन हप्त्यांमध्ये 5000 रुपयांची रोख प्रोत्साहन अर्थात 1000 रुपयांचा पहिला हप्ता, 2000 रुपयांचा दुसरा हप्ता – गर्भधारणेच्या सहा महिन्यांनंतर किमान एक जन्मपूर्व तपासणी (एएनसी) आणि तिसरा हप्ता 2000 रु. मुलाच्या जन्मानंतर नोंदणी झाल्यानंतर आणि मुलाला बीसीजी, ओपीव्ही, डीपीटी आणि हिपॅटायटीसचे लसीकरण झाल्यावर.
- पात्र लाभार्थ्यांना संस्थात्मक प्रसूतीसाठी जननी सुरक्षा योजनेअंतर्गत (JSY) दिले जाणारे प्रोत्साहन मिळेल आणि JSY अंतर्गत प्राप्त प्रोत्साहन प्रसूती फायद्यांसाठी दिले जाईल जेणेकरून सरासरी एका महिलेला 6000 रुपये मिळतील.
कोणाला या योजनेचा लाभ मिळेल
- सर्व गर्भवती महिला आणि स्तनपान करणारी माता, PW&LM वगळता जे केंद्र सरकार किंवा राज्य सरकार किंवा PSUs मध्ये नियमित नोकरीमध्ये आहेत किंवा ज्यांना सध्या लागू असलेल्या कोणत्याही कायद्यानुसार समान लाभ प्राप्त आहेत.
- कुटुंबातील पहिल्या मुलासाठी 1 जानेवारी 2017 रोजी किंवा नंतर गर्भधारणा झालेल्या सर्व पात्र गर्भवती महिला आणि स्तनदा माता.
- लाभार्थीसाठी गर्भधारणेची तारीख आणि टप्पा MCP कार्डमध्ये नमूद केल्याप्रमाणे तिच्या LMP तारखेच्या संदर्भात मोजला जाईल.
राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान (NUHM) वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा.
Pradhan Mantri Swasthya Suraksha Yojana (PMSSY) | प्रधानमंत्री स्वास्थ्य सुरक्षा योजना (PMSSY)
Pradhan Mantri Swasthya Suraksha Yojana (PMSSY): प्रधानमंत्री स्वास्थ्य सुरक्षा योजनेची (PMSSY) घोषणा 2003 मध्ये परवडण्यायोग्य/ विश्वासार्ह तृतीयक आरोग्य सेवांच्या उपलब्धतेमध्ये प्रादेशिक असमतोल दुरुस्त करण्याच्या उद्देशाने आणि देशातील दर्जेदार वैद्यकीय शिक्षणासाठी सुविधा वाढवण्याच्या उद्देशाने करण्यात आली.
सुरवात: 2006
प्रधानमंत्री आरोग्य सुरक्षा योजनेचे (PMSSY) महत्वाचे घटक: प्रधानमंत्री आरोग्य सुरक्षा योजनेचे (PMSSY) महत्वाचे दोन पायाभूत घटक आहे ज्याद्वारे या योजनेचे संचालन होते. ते खालीलप्रमाणे आहे.
1. प्रत्येक नवीन एम्स (AIIMS) जोडण्यासाठी खालील मुद्द्याचा विचार होणे अत्यावश्यक आहे.
- अत्याधुनिक मॉड्यूलर ओटी आणि निदान सुविधा.
- 15-20 सुपर स्पेशालिटी विभाग.
- 750 बेड.
- 100 UG (MBBS) जागा.
- 60 B.Sc. (नर्सिंग) जागा.
- पीजी शिक्षण आणि संशोधनावर लक्ष केंद्रित करणे.
2. शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय (GMC) / संस्थांचे उन्नयन.
प्रत्येक अपग्रेडेशन प्रकल्प मध्ये खालील सुविधा असतील.
- 8-10 सुपर स्पेशालिटी विभाग.
- सुमारे 15 नवीन PG जागा.
- 150-250 अद्ययावत सुविधांनी सज्ज बेड.
अंमलबजावणी:
अंमलबजावणीचा पहिला टप्पा:
पीएमएसएसवायच्या पहिल्या टप्प्यात, बिहार (पटना), छत्तीसगड (रायपूर), मध्य प्रदेश (भोपाळ), ओरिसा (भुवनेश्वर), राजस्थान (जोधपूर) आणि उत्तरांचल (ऋषिकेश) येथे प्रत्येकी एक एम्स (AIIMS) सारख्या संस्था स्थापन करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. या व्यतिरिक्त, 10 राज्यांतील 13 विद्यमान वैद्यकीय संस्थांनाही सुधारित केले जाईल त्यात खालील संस्थानाचा समावेश आहे.
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, जम्मू, जम्मू आणि काश्मीर
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, श्रीनगर, जम्मू आणि काश्मीर
- कोलकत्ता वैद्यकीय महाविद्यालय, कोलकत्ता, पश्चिम बंगाल
- संजय गांधी पोस्ट ग्रॅज्युएट इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस, लखनौ, उत्तर प्रदेश
- वैद्यकीय विज्ञान संस्था, बीएचयू, वाराणसी, उत्तर परदेश
- निजाम इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस, हैदराबाद, तेलंगणा
- श्री वेंकटेश्वर इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस, तिरुपती, आंध्र प्रदेश
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, सेलम, तामिळनाडू
- बी. जे मेडिकल कॉलेज, अहमदाबाद, गुजरात
- बंगळुरू वैद्यकीय महाविद्यालय, बेंगळुरू, कर्नाटक
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, तिरुअनंतपुरम, केरळ
- राजेंद्र इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस (RIMS), रांची
- Grants Medical College व सर जे. जे. ग्रुप ऑफ हॉस्पिटल मुंबई, महाराष्ट्र.
भारतातील 10 सर्वात उंच धबधब्यांविषयी वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा.
अंमलबजावणीचा दुसरा टप्पा:
पीएमएसएसवायच्या दुसऱ्या टप्प्यात, सरकारने आणखी दोन एम्स सारख्या संस्था, पश्चिम बंगाल आणि उत्तर प्रदेश राज्यांमध्ये प्रत्येकी एक आणि सहा वैद्यकीय महाविद्यालय संस्थांचे अपग्रेडेशन मंजूर केले आहे.
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, अमृतसर, पंजाब
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, तांडा, हिमाचल प्रदेश
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, मदुराई, तामिळनाडू
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, नागपूर, महाराष्ट्र
- अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठ, अलीगढचे जवाहरलाल नेहरू वैद्यकीय महाविद्यालय
- पं. बीडी शर्मा पदव्युत्तर वैद्यकीय विज्ञान संस्था, रोहतक
अंमलबजावणीचा तिसरा टप्पा:
पीएमएसएसवायच्या तिसऱ्या टप्प्यात, खालील विद्यमान वैद्यकीय महाविद्यालय संस्था सुधारित करण्याचा प्रस्ताव आहे
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, झाशी, उत्तर प्रदेश
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, रीवा, मध्य प्रदेश
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, गोरखपूर, उत्तर प्रदेश
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, धारबंगा, बिहार
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, कोझिकोड, केरळ
- विजयनगर वैद्यकीय विज्ञान संस्था, बेल्लारी, कर्नाटक
- शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय, मुझफ्फरपूर, बिहार
Study material for Arogya and ZP Bharti 2021 | आरोग्य व जि. प. भरती 2021 साठी अभ्यास साहित्य
Study material for Arogya and ZP Bharti 2021: आरोग्य व जिल्हा परिषद भरती 2021 मध्ये तांत्रिक विषयाला 40 % वेटेज आहे. त्यामुळे या विषयाचा अचूक व पक्का अभ्यास असणे आवश्यक आहे. कारण हाच विषय तुम्हाला परीक्षेत यश मिळऊन देऊ शकतो. आरोग्य व जिल्हा परिषद भरती 2021 परीक्षेचा पेपर देणाऱ्या विद्यार्थ्यासाठी Adda 247 मराठी तांत्रिक विषयातील सर्व टॉपिक कव्हर करणार आहे. त्याच्या सर्व लिंक तुम्ही खालील तक्त्यात पाहू शकता आणि दररोज यात भर पडणार आहे. त्यामुळे तुम्ही Adda 247 मराठी च्या अधिकृत वेबसाईट ला भेट द्या. यामुळे तुम्हाला आरोग्य भरतीच्या गट क च्या 24 ऑक्टोबर 2021 व गट ड च्या 31 ऑक्टोबर 2021 ला होणाऱ्या व आगामी जिल्हा परिषदेच्या पेपर मध्ये जास्त गुण मिळवण्यास मदत होईल.
तांत्रिक विषयातील टॉपिक
FAQs Central Government Health Schemes
Q1. प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेची सुरवात कधी झाली?
Ans. प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजनेची सुरवात 1 जानेवारी 2017 रोजी झाली.
Q2. प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजने अंतर्गत किती टप्प्यात लाभार्थ्यांना पैसे मिळतात?
Ans. प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजने अंतर्गत 3 टप्प्यात लाभार्थ्यांना पैसे मिळतात
Q3. प्रधानमंत्री स्वाथ्य सुरक्षा योजना काय आहे?
Ans. प्रधानमंत्री स्वाथ्य सुरक्षा योजनेत तृतीयक तृतीयक आरोग्य सेवांच्या उपलब्धतेमध्ये प्रादेशिक असमतोल दुरुस्त करण्याच्या उद्देशाने आणि देशातील दर्जेदार वैद्यकीय शिक्षणासाठी सुविधा वाढवण्याच्या उद्देशाने करण्यात आली.
Q4. आरोग्य भरती व जिल्हा परिषद भरतीचे तांत्रिक विषयातील घटक मला कुठे पाहायला मिळतील?
Ans. Adda247 मराठीच्या अधिकृत वेबसाईटवर तुम्हाला यासंबंधी सर्व माहिती मिळणार आहे.
Adda247 मराठी App | Add247Marathi Telegram group
YouTube channel- Adda247 Marathi
केवळ सरावच परीक्षेत चांगले गुण मिळण्यास मदत करू शकतो
