कॉम्प्युटर सॉफ्टवेअर | जिल्हा न्यायालय भरतीसाठी अभ्यास साहित्य

कॉम्प्युटर सॉफ्टवेअर

कॉम्प्युटर सॉफ्टवेअर: कॉम्प्युटर सॉफ्टवेअर किंवा फक्त सॉफ्टवेअर हे काहीच नसून संगणकाला आउटपुट म्हणून काही काम मिळवण्यासाठी सूचनांचे एकत्रीकरण आहे. आगामी काळातील जिल्हा न्यायालय भरती परीक्षेत संगणकावरील ज्ञान या विषयावर प्रश्न विचारले जाणार आहेत. त्यामुळे आज या लेखात आपण कॉम्प्युटर सॉफ्टवेअर या बद्दल सविस्तर माहिती पाहणार आहोत.

कॉम्प्युटर सॉफ्टवेअर: विहंगावलोकन

कॉम्प्युटर सॉफ्टवेअर म्हणजे काय?

कॉम्प्युटर सॉफ्टवेअर किंवा फक्त सॉफ्टवेअर हे काहीच नसून संगणकाला आउटपुट म्हणून काही काम मिळवण्यासाठी सूचनांचे एकत्रीकरण आहे.

दुसरीकडे हार्डवेअरबद्दल बोलत असताना जे भौतिक अर्थाने संगणकाचा बिल्डिंग ब्लॉक म्हणून कार्य करते. आता संगणक सॉफ्टवेअर म्हणजे काय? संगणक सॉफ्टवेअर म्हणजे संगणक कार्यक्रम, लायब्ररी आणि इतर डेटा, विशेषत: ऑनलाइन दस्तऐवजीकरण किंवा डिजिटल माध्यमांचा समावेश. हार्डवेअर आणि सॉफ्टवेअर एकमेकांच्या विरूद्ध कार्य करतात.

बहुतेक सॉफ्टवेअर उच्च स्तरीय प्रोग्रामिंग भाषेत किंवा मानवी भाषांच्या जवळ असलेल्या भाषांमध्ये लिहिलेले असतात; उच्च स्तरीय भाषा कंपायलर किंवा दुभाष्याद्वारे मशीन समजण्यायोग्य भाषेत रूपांतरित केल्या जातात.

कॉम्प्युटर सॉफ्टवेअर असेंबलर वापरून निम्न-स्तरीय भाषेत देखील लिहिले जाऊ शकते. कॉम्प्युटर सॉफ्टवेअरची ब्लूप्रिंट आणि अंमलबजावणी सॉफ्टवेअरच्या आवर्तनावर आणि त्याचा उपयोग आणि उद्देश यावर अवलंबून असते.

कॉम्प्युटर सॉफ्टवेअरचे प्रकार

खाली सॉफ्टवेअरचे प्रकार आणि त्यांची थोडक्यात माहिती दिली आहे:

1. सिस्टम सॉफ्टवेअर
   1. ऑपरेटिंग सिस्टम
   2. भाषा प्रोसेसर
   3. डिव्हाइस ड्रायव्हर
2. ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअर
   1. सामान्य उद्देश सॉफ्टवेअर
   2. सानुकूलित सॉफ्टवेअर
   3. उपयुक्तता सॉफ्टवेअर

सिस्टम सॉफ्टवेअर

सिस्टम सॉफ्टवेअर हे सॉफ्टवेअर आहे जे संगणक हार्डवेअर थेट ऑपरेट करते आणि वापरकर्त्यांना तसेच इतर सॉफ्टवेअरला सहजतेने ऑपरेट करण्यासाठी मूलभूत कार्यक्षमता प्रदान करते. किंवा दुसऱ्या शब्दांत, सिस्टम सॉफ्टवेअर मुळात संगणकाच्या अंतर्गत कार्यावर नियंत्रण ठेवते आणि मॉनिटर्स, प्रिंटर आणि स्टोरेज डिव्हाइसेस इत्यादी हार्डवेअर उपकरणांवर देखील नियंत्रण ठेवते. हे हार्डवेअर आणि वापरकर्ता अनुप्रयोगांमधील इंटरफेससारखे आहे, ते त्यांना एकमेकांशी संवाद साधण्यास मदत करते कारण हार्डवेअरला मशीन भाषा समजते (म्हणजे 1 किंवा 0) तर वापरकर्ता अनुप्रयोग इंग्रजी, हिंदी, जर्मन इत्यादी मानवी-वाचनीय भाषांमध्ये कार्य करतात. त्यामुळे सिस्टम सॉफ्टवेअर मानव-वाचनीय भाषेचे मशीन भाषेत रूपांतर करते आणि त्याउलट.

सिस्टम सॉफ्टवेअरचे प्रकार

त्याचे तीन उपप्रकार आहेत जे आहेत:

• ऑपरेटिंग सिस्टीम: हा संगणक प्रणालीचा मुख्य प्रोग्राम आहे. जेव्हा संगणक प्रणाली चालू असते तेव्हा ते पहिले सॉफ्टवेअर असते जे संगणकाच्या मेमरीमध्ये लोड होते. मुळात, ते संगणक मेमरी, CPU, प्रिंटर, हार्ड डिस्क इत्यादी सर्व संसाधने व्यवस्थापित करते आणि वापरकर्त्याला एक इंटरफेस प्रदान करते, जे वापरकर्त्याला संगणक प्रणालीशी संवाद साधण्यास मदत करते. हे इतर संगणक सॉफ्टवेअरसाठी विविध सेवा देखील प्रदान करते. ऑपरेटिंग सिस्टमची उदाहरणे लिनक्स, ऍपल मॅकओएस, मायक्रोसॉफ्ट विंडोज इ.
• लँग्वेज प्रोसेसर: जसे आपल्याला माहीत आहे की सिस्टीम सॉफ्टवेअर मानवाने वाचता येण्याजोग्या भाषेचे रूपांतर मशीन लँग्वेजमध्ये करते आणि त्याउलट. तर, रूपांतरण भाषा प्रोसेसरद्वारे केले जाते. हे Java, C, C++, Python, इत्यादी (स्रोत कोड म्हणून ओळखले जाणारे) सारख्या उच्च-स्तरीय प्रोग्रामिंग भाषांमध्ये लिहिलेल्या प्रोग्राम्सना मशीनद्वारे सहज वाचता येण्याजोग्या सूचनांच्या संचामध्ये रूपांतरित करते (ऑब्जेक्ट कोड किंवा मशीन कोड म्हणून ओळखले जाते).
• डिव्‍हाइस ड्रायव्‍हर: डिव्‍हाइस ड्रायव्‍हर हा एक प्रोग्राम किंवा सॉफ्टवेअर आहे जो डिव्‍हाइस नियंत्रित करतो आणि त्‍या डिव्‍हाइसला त्‍याचे कार्य करण्‍यास मदत करतो. प्रिंटर, माउस, मॉडेम इत्यादी प्रत्येक उपकरणाला संगणक प्रणालीशी कायमस्वरूपी जोडण्यासाठी ड्रायव्हरची आवश्यकता असते. म्हणून, जेव्हा तुम्ही तुमच्या संगणक प्रणालीशी नवीन डिव्हाइस कनेक्ट करता, तेव्हा प्रथम तुम्हाला त्या डिव्हाइसचा ड्राइव्हर स्थापित करणे आवश्यक आहे जेणेकरुन तुमच्या ऑपरेटिंग सिस्टमला ते डिव्हाइस कसे नियंत्रित करावे किंवा व्यवस्थापित करावे हे कळेल.

सिस्टम सॉफ्टवेअरची वैशिष्ट्ये

सिस्टम सॉफ्टवेअरच्या काही वैशिष्ट्यांवर चर्चा करूया:

• सिस्टम सॉफ्टवेअर संगणक प्रणालीच्या जवळ आहे.
• सिस्टम सॉफ्टवेअर सर्वसाधारणपणे निम्न-स्तरीय भाषेत लिहिलेले असते.
• सिस्टम सॉफ्टवेअर डिझाइन करणे आणि समजणे कठीण आहे.
• सिस्टम सॉफ्टवेअर वेगात वेगवान आहे (कामाचा वेग).
  ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअरच्या तुलनेत सिस्टम सॉफ्टवेअर वापरकर्त्यांसाठी कमी परस्परसंवादी आहे.

ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअर

सॉफ्टवेअर जे विशेष कार्ये करतात किंवा संगणकाच्या मूलभूत ऑपरेशनपेक्षा कितीतरी अधिक कार्ये प्रदान करतात त्यांना ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअर म्हणून ओळखले जाते. किंवा दुसऱ्या शब्दांत, ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअर अंतिम वापरकर्त्यांसाठी विशिष्ट कार्य करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे. हे एक उत्पादन किंवा प्रोग्राम आहे जे केवळ अंतिम वापरकर्त्यांच्या आवश्यकता पूर्ण करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे. यात वर्ड प्रोसेसर, स्प्रेडशीट्स, डेटाबेस मॅनेजमेंट, इन्व्हेंटरी, पेरोल प्रोग्राम इ.

ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअरचे प्रकार

अनुप्रयोग सॉफ्टवेअरचे विविध प्रकार आहेत आणि ते आहेत:

• सामान्य उद्देश सॉफ्टवेअर: या प्रकारचे ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअर विविध कार्यांसाठी वापरले जाते आणि ते केवळ विशिष्ट कार्य करण्यासाठी मर्यादित नाही. उदाहरणार्थ, MS-Word, MS-Excel, PowerPoint इ.
• सानुकूलित सॉफ्टवेअर: या प्रकारचे ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअर विशिष्ट कार्ये किंवा कार्ये करण्यासाठी वापरले जाते किंवा डिझाइन केलेले किंवा विशिष्ट संस्थांसाठी डिझाइन केलेले आहे. उदाहरणार्थ, रेल्वे आरक्षण प्रणाली, विमान आरक्षण प्रणाली, बीजक व्यवस्थापन प्रणाली इ.
• युटिलिटी सॉफ्टवेअर: या प्रकारचे ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअर संगणकाच्या पायाभूत सुविधांना समर्थन देण्यासाठी वापरले जाते. हे सिस्टमचे विश्लेषण, कॉन्फिगर, ऑप्टिमाइझ आणि देखरेख करण्यासाठी आणि त्याच्या आवश्यकतांची काळजी घेण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे. उदाहरणार्थ, अँटीव्हायरस, डिस्क फ्रॅगमेंटर, मेमरी टेस्टर, डिस्क दुरुस्ती, डिस्क क्लीनर, रेजिस्ट्री क्लीनर, डिस्क स्पेस ॲनालायझर इ.

ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअरची वैशिष्ट्ये

ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअरच्या काही वैशिष्ट्यांवर चर्चा करूया:

• ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअरचे एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे ते वर्ड प्रोसेसिंग, स्प्रेडशीट्स, ईमेल इत्यादीसारख्या अधिक विशिष्ट कार्ये करते.
• बहुतेक, सॉफ्टवेअरचा आकार मोठा असतो, म्हणून त्याला अधिक स्टोरेज स्पेसची आवश्यकता असते.
• अनुप्रयोग सॉफ्टवेअर वापरकर्त्यांसाठी अधिक परस्परसंवादी आहे, म्हणून ते वापरण्यास आणि डिझाइन करणे सोपे आहे.
• अनुप्रयोग सॉफ्टवेअर डिझाइन आणि समजण्यास सोपे आहे.
• ॲप्लिकेशन सॉफ्टवेअर सर्वसाधारणपणे उच्च-स्तरीय भाषेत लिहिलेले असते.

Sharing is caring!