दैनिक चालू घडामोडी: 04 आणि 05 जून 2023

राज्य बातम्या

3. मणिपूर हिंसाचाराच्या चौकशीसाठी सरकारने 3-सदस्यीय समितीची स्थापना केली.

• मणिपूरमधील अलीकडील हिंसक घटनांची चौकशी करण्यासाठी भारत सरकारने गुवाहाटी उच्च न्यायालयाचे माजी मुख्य न्यायाधीश अजय लांबा यांच्या नेतृत्वाखाली चौकशी आयोगाची स्थापना केली आहे . 80 हून अधिक लोकांचा जीव गेल्याने, हिंसाचार आणि दंगलींनी विविध समुदायांच्या सदस्यांना लक्ष्य केले आहे. या दुःखद घटनांची कारणे, प्रसार आणि प्रशासकीय प्रतिसाद यांचा शोध घेणे आयोगाचे उद्दिष्ट आहे.

साप्ताहिक चालू घडामोडी (28 मे 2023 ते 03 जून 2023)

नियुक्ती बातम्या

4. डेनिस फ्रान्सिस हे UNGA चे 78 वे अध्यक्ष म्हणून निवडून आले.

• 193 UN सदस्य राष्ट्रांनी, त्रिनिदाद आणि टोबॅगो येथील अनुभवी मुत्सद्दी, डेनिस फ्रान्सिस यांची संयुक्त राष्ट्र महासभेच्या 78 व्या सत्राचे अध्यक्ष म्हणून निवड केली. फ्रान्सिस, ज्यांची सुमारे 40 वर्षांची कारकीर्द आहे, सप्टेंबरपासून सुरू होणार्‍या यूएनच्या मुख्य धोरण-निर्धारण संस्थेचे सुकाणू हाती घेतील. न्यूयॉर्कमधील यूएन मुख्यालयातील आयकॉनिक जनरल असेंब्ली हॉलमध्ये एका समारंभात त्यांची प्रशंसा करण्यात आली. जनरल असेंब्लीमध्ये सर्व 193 UN सदस्य राष्ट्रांचा समावेश आहे, त्या सर्वांचे मत समान आहे.

5. UAE चे अब्दुल्ला अल मंडौस यांनी जागतिक हवामान संघटनेचे अध्यक्ष झाले.

• संयुक्त अरब अमिरातीचे (UAE) हवामानशास्त्रज्ञ डॉ. अब्दुल्ला अल मंडौस यांची 2023 ते 2027 या चार वर्षांच्या कालावधीसाठी जागतिक हवामान संघटनेचे (WMO) नवे अध्यक्ष म्हणून निवड झाली आहे. WMO ही UN प्रणालीमधील अधिकृत संस्था आहे. हवामान, हवामान, जलविज्ञान आणि संबंधित पर्यावरणीय क्षेत्रांवर लक्ष केंद्रित करते. जून 2019 पासून डब्ल्यूएमओचे अध्यक्ष म्हणून काम केलेल्या जर्मन हवामान सेवेतील प्राध्यापक गेर्हार्ड एड्रियन यांचे ते उत्तराधिकारी होतील.

अर्थव्यवस्था बातम्या

6. नियमांचे उल्लंघन केल्याबद्दल आरबीआयने इंडियन ओव्हरसीज बँकेला 2.20 कोटी रुपयांचा दंड ठोठावला.

• भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) ने विविध नियम आणि नियमांचे उल्लंघन केल्याबद्दल इंडियन ओव्हरसीज बँक (IOB) वर 2.20 कोटी रुपयांचा आर्थिक दंड ठोठावला आहे. बँकेने उघड केलेल्या नफ्याच्या 25 टक्के समतुल्य रकमेचे किमान अनिवार्य हस्तांतरण करण्यात अपयशी ठरल्यामुळे आणि बँकेने नोंदवलेल्या नॉन-परफॉर्मिंग मालमत्ता (NPA) आणि तपासणीदरम्यान मूल्यांकन केलेल्यांमध्ये लक्षणीय फरक केल्यामुळे हा दंड ठोठावण्यात आला.

7. IRDAI ने SBI Life Insurance Co ला सहारा इंडिया लाइफ इन्शुरन्स कंपनीचा व्यवसाय ताब्यात घेण्याचे निर्देश दिले आहे.

• एका महत्त्वपूर्ण हालचालीमध्ये, भारतीय विमा नियामक आणि विकास प्राधिकरण (IRDAI) ने SBI लाइफ इन्शुरन्स कंपनीला सहारा इंडिया लाइफ इन्शुरन्स कंपनी (SILIC) चा जीवन विमा व्यवसाय त्वरित प्रभावाने ताब्यात घेण्याचे निर्देश दिले आहेत. सहारा लाईफने IRDAI च्या निर्देशांचे पालन करण्यात अयशस्वी ठरल्याने आणि पॉलिसीधारकांच्या हिताचे रक्षण करण्याकडे दुर्लक्ष केल्यामुळे हा निर्णय घेण्यात आला आहे. सहारा लाइफची खालावलेली आर्थिक स्थिती, वाढत्या तोट्यामुळे आणि एकूण प्रीमियमच्या दाव्यांची उच्च टक्केवारी यामुळे पॉलिसीधारकांच्या हिताचे रक्षण करण्यासाठी हा हस्तक्षेप आवश्यक झाला.

शिखर व परिषद बातम्या

8. UAE 2025 मध्ये जगातील सर्वात मोठ्या संवर्धन परिषदेचे आयोजन करेल.

• 2025 मध्ये प्रतिष्ठित जागतिक संरक्षण काँग्रेस (WCC) आयोजित करण्याच्या बोलीमध्ये संयुक्त अरब अमिराती (UAE) विजयी ठरली आहे. इंटरनॅशनल युनियन फॉर कॉन्झर्व्हेशन ऑफ नेचर (IUCN) ने या महत्त्वपूर्ण कार्यक्रमासाठी अबू धाबीची निवड केली आहे. संवर्धनवाद्यांचा जगातील सर्वात मोठा मेळावा म्हणून प्रसिद्ध असलेले WCC, 160 हून अधिक देशांतील 10,000 हून अधिक प्रतिनिधींना आकर्षित करेल अशी अपेक्षा आहे. 10-21 ऑक्टोबर 2025 या कालावधीत होणारी ही परिषद जागतिक पर्यावरणवाद्यांसाठी गंभीर आव्हानांना तोंड देण्यासाठी आणि शाश्वत भविष्यासाठी नाविन्यपूर्ण उपाय तयार करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण व्यासपीठ म्हणून काम करेल.

क्रीडा बातम्या

9. मॅक्स वर्स्टॅपेनने स्पॅनिश ग्रांड प्रीकस 2023 जिंकली.

• मॅक्स व्हर्स्टॅपेनने स्पॅनिश ग्रांप्रीमध्ये विजय मिळवला, पोल पोझिशन जिंकली आणि फॉर्म्युला वन चॅम्पियनशिपमध्ये त्याची आघाडी 53 गुणांनी वाढवली. रेड बुलचे वर्चस्व कायम राहिले कारण त्यांनी हंगामातील त्यांचा सलग सातवा विजय साजरा केला.

ज्ञानकोश मासिक चालू घडामोडी – मे 2023

अहवाल व निर्देशांक बातम्या

10. NIRF 2023 च्या यादीत IIT मद्रासने सलग 5 व्या वर्षी अव्वल स्थान कायम राखले आहे.

• इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (IIT), मद्रासने नॅशनल इन्स्टिट्यूट रँकिंग फ्रेमवर्क (NIRF), 2023 मध्ये सलग पाचव्या वर्षी अव्वल स्थान कायम राखले आहे, तर इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स (IISc), बेंगळुरूला सर्वोत्कृष्ट विद्यापीठ म्हणून मानांकन देण्यात आले आहे.

महत्वाचे दिवस

11. दरवर्षी 05 जून रोजी जागतिक पर्यावरण दिन साजरा केल्या जातो.

• जागतिक पर्यावरण दिन दरवर्षी 5 जून रोजी आपल्या ग्रहाच्या संरक्षणासाठी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी आणि कृती करण्यास प्रोत्साहित करण्यासाठी साजरा केला जातो . 1972 मध्ये संयुक्त राष्ट्र महासभेने प्रथम त्याची स्थापना केली आणि तेव्हापासून 150 हून अधिक देश हा दिवस साजरा करण्यासाठी विविध उपक्रमांमध्ये सहभागी होतात. जागतिक पर्यावरण दिन हा आपल्या ग्रहाच्या संरक्षणासाठी जागरुकता वाढवण्यासाठी आणि कृती करण्यास प्रोत्साहित करण्याचा एक महत्त्वाचा दिवस आहे. solutions to plastic pollution ही जागतिक पर्यावरण दिन 2023 ची थीम आहे.

12. बेकायदेशीर, अहवाल न दिलेले आणि अनियंत्रित मासेमारी विरुद्धच्या लढ्यासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस दरवर्षी 5 जून रोजी साजरा केला जातो.

• बेकायदेशीर, अहवाल न दिलेले आणि अनियंत्रित मासेमारी विरुद्धच्या लढ्यासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस दरवर्षी 5 जून रोजी साजरा केला जातो. बेकायदेशीर, अहवाल न दिलेल्या आणि अनियंत्रित (IUU) मासेमारीच्या समस्येबद्दल जागरुकता निर्माण करण्यासाठी 2017 मध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या आमसभेने हा दिवस घोषित केला होता.

13. इंटर नॅशनल डे ऑफ इनोसंट चिल्ड्रेन विक्‍टिम्स् ऑफ अँग्रेशन डे: 04 जून

• इंटर नॅशनल डे ऑफ इनोसंट चिल्ड्रेन विक्‍टिम्स् ऑफ अँग्रेशन डे, दरवर्षी 4 जून रोजी साजरा केला जातो, अशा मुलांचे लक्ष वेधून घेते ज्यांना विविध प्रकारच्‍या आक्रमकतेचा अनुभव येतो. जागतिक स्तरावर असंख्य मुलांनी सहन केलेल्या दु:खाची ही एक गंभीर आठवण आहे, मग ते कितीही विशिष्ट प्रकारचे अत्याचार सहन करत असले तरीही.

14. मल्याळम अभिनेता कोल्लम सुधी यांचे कार अपघातात निधन झाले.

• सिने कलाकार आणि टेलिव्हिजन व्यक्तिमत्व कोल्लम सुधी यांचे निधन झाले. दिवंगत मल्याळम अभिनेता 39 वर्षांचा होता. सुधी मल्याळम सिनेमातील एक लोकप्रिय विनोदी कलाकार आणि अभिनेता होता. 2015 च्या “कंथारी” या चित्रपटातून त्याने पदार्पण केले आणि “कुट्टापनायल ऋत्विक रोशन”, “कुट्टनाडू मारप्पा”, “अन इंटरनॅशनल लोकल स्टोरी” आणि “केसू इविडेयो” सारख्या चित्रपटांमध्ये काम केले. तो टेलिव्हिजनवरील लोकप्रिय चेहरा होता, त्याने अनेक शो होस्ट केले होते. सुधीने 2015 मध्ये चित्रपटसृष्टीत पदार्पण केले आणि अल्पावधीतच छाप पाडली.

15. ज्येष्ठ अभिनेत्री सुलोचना लाटकर यांचे 94 व्या वर्षी निधन झाले.

• ज्येष्ठ अभिनेत्री सुलोचना लाटकर यांचे वयाच्या 94 व्या वर्षी निधन झाले. त्यांनी हिंदी आणि मराठीसह 300 चित्रपटांचा भाग केला आहे. त्यांच्या काही लोकप्रिय चित्रपटांमध्ये अब दिल्ली दूर नहीं, सुजाता, आये दिन बहार के, दिल देके देखो, आशा और मजबूर, नई रोशनी, आई मिलन की बेला, गोरा और काला, दीवार, बंदिनी यांचा समावेश आहे.