Daily Current Affairs in Marathi (चालू घडामोडी) | 04 January 2023

राष्ट्रीय बातम्या (Daily Current Affairs for Maharashtra Exams)

1. साडी महोत्सवाचा दुसरा टप्पा “विरासत” नवी दिल्लीत सुरू होत आहे.

• साडी महोत्सवाचा दुसरा टप्पा “विरासत” – भारतातील 75 हाताने विणलेल्या साड्यांचा उत्सव 3 ते 17 जानेवारी 2023 दरम्यान हँडलूम हाट, जनपथ, नवी दिल्ली येथे सुरू होईल. विरासत हा साडी महोत्सव वस्त्रोद्योग मंत्रालयाने आयोजित केला आहे. दुस-या टप्प्यात देशाच्या विविध भागातून 90 स्पर्धक सहभागी झाले आहेत.

2. 108 व्या भारतीय विज्ञान काँग्रेसचे पंतप्रधान मोदींच्या हस्ते उद्घाटन करण्यात आले.

• व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे, भारतीय विज्ञान काँग्रेसच्या (Indian Science Congress – ISC) 108 व्या आवृत्तीचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते अधिकृतपणे उद्घाटन करण्यात आले. राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठ आपल्या शताब्दी वर्षानिमित्त ISC चे पाच दिवसीय 108 वे सत्र आयोजित करत आहे.

3. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी जयपूरमधील संविधान उद्यानाचे उद्घाटन केले.

• भारताच्या राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी 3 जानेवारी 2023 रोजी राजभवन, जयपूर येथे संविधान उद्यान, मयूर स्तंभ, राष्ट्रीय ध्वज पोस्ट, महात्मा गांधी यांचा पुतळा आणि महाराणा प्रताप यांचे उद्घाटन केले. भारताच्या राष्ट्रपतींनी राजस्थानमधील सौर ऊर्जा क्षेत्रांसाठी पारेषण प्रणालीचे व्हर्च्युअली उद्घाटन केले. यासोबतच त्यांनी SJVN लिमिटेडच्या 1000 MV बिकानेर सौर ऊर्जा प्रकल्पाची पायाभरणी केली.

4. ऑनलाइन गेमिंगसाठी मसुदा मार्गदर्शक तत्त्वे, स्वयं-नियामक संस्था प्रस्तावित करण्यात आली.

• आयटी नियमांच्या मसुद्यात बदल करताना, सरकारने भारतात कार्यरत असलेल्या आंतरराष्ट्रीय ऑनलाइन गेमिंग कंपन्यांसाठी स्वयं-नियामक संस्था प्रस्तावित केल्या आहेत, परंतु ते सट्टेबाजीला परवानगी देणार नाही. सोमवारी जारी करण्यात आलेल्या ऑनलाइन गेमिंग मार्गदर्शक तत्त्वांच्या मसुद्यात ग्राहकांना गेमिंग व्यसन आणि आर्थिक नुकसान तसेच वापरकर्ता प्रमाणीकरणाच्या जोखमीपासून संरक्षण करण्यासाठी पावले समाविष्ट आहेत.

सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्वाचे मुद्दे

• इलेक्ट्रॉनिक्स आणि आयटी राज्यमंत्री: राजीव चंद्रशेखर

5. भारत सरकार सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर ऑनलाइन बेटिंगच्या जाहिरातीवर बंदी घालण्याचा प्रस्ताव सादर करणार आहे.

• भारत सरकार सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर ऑनलाइन बेटिंगच्या जाहिरातीवर बंदी घालण्याचा प्रस्ताव सादर करणार आहे. भारतीय ऑनलाइन गेमिंग बाजारावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी केंद्र सरकारने अलीकडेच माहिती तंत्रज्ञान (Intermediary Guidelines and Digital Media Ethics Code) नियम, 2021 ची सुधारणेसाठी शिफारस केली आहे. कौशल्य-आधारित गेममुळे होणाऱ्या कोणत्याही हानीपासून ग्राहकांचे संरक्षण करण्यासाठी ही सूचना करण्यात आली होती.

6. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी 13 जानेवारी 2023 रोजी वाराणसी, उत्तर प्रदेश ते दिब्रुगड, आसाम असा जगातील सर्वात लांब नदीवरील क्रूझ “गंगा विलास” लाँच करणार आहेत.

• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी 13 जानेवारी 2023 रोजी वाराणसी, उत्तर प्रदेश ते दिब्रुगड, आसाम पर्यंत जगातील सर्वात लांब नदीवरील क्रूझ “गंगा विलास” लाँच करणार आहेत. मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनी आम्हाला कळवले आहे की पंतप्रधानांच्या आगमनाची आणि लॉन्चची सर्व तयारी पूर्ण झाली आहे.

मुख्य मुद्दे

• “गंगा विलास” क्रूझ उत्तर प्रदेश ते दिब्रुगड असा 3200 किलोमीटरचा प्रवास करेल.
• हे जागतिक वारसा स्थळांसह 50 हून अधिक महत्त्वाच्या वास्तू स्थानांवर थांबेल.
• सुंदरबन डेल्टा आणि काझीरंगा राष्ट्रीय उद्यान ही फक्त दोन राष्ट्रीय उद्याने आणि वन्यजीव अभयारण्य आहेत.
• परदेशात 32 स्विस पर्यटकांसह 22 डिसेंबर रोजी कोलकाताहून निघालेली गंगा विलास क्रूझ 6 जानेवारीला वाराणसीला पोहोचेल.
• गंगा विलास क्रूसेसचे संचालक राज सिंह यांच्या मते, स्विस पर्यटक वाराणसीला जातील आणि शहरातील आध्यात्मिक आणि धार्मिक स्थळे पाहतील.
• 11 नोव्हेंबर रोजी मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनी क्रूझचे वेळापत्रक जाहीर केले होते.

चालू घडामोडी (Daily Current Affairs) 2023 | 03 January 2023

7. हिमाचल प्रदेश सरकारने मुख्यमंत्री सुखाश्रय सहायता कोष लाँच केला.

• हिमाचल प्रदेशचे मुख्यमंत्री सुखविंदर सिंग सुखू यांनी राज्यातील निराधारांसाठी 101 कोटी रुपयांचा मुख्यमंत्री सुखाश्रय सहायता कोष स्थापन करण्याची घोषणा केली . हिमाचल प्रदेशच्या मुख्यमंत्र्यांनी माहिती दिली की 40 काँग्रेस आमदारांनी त्यांच्या पहिल्या पगारातून प्रत्येकी एक लाख रुपये निधीसाठी योगदान देण्याचे मान्य केले आणि भाजप आणि इतर पक्षांच्या आमदारांनाही योगदान देण्याची विनंती केली.
• संकलित केलेला निधी निराधार मुलांच्या उच्च शिक्षणावर खर्च केला जाईल जेणेकरून त्यांना IIT, IIM, AIIMS आणि NIT सारख्या नामांकित संस्थांमधून अभियांत्रिकी, वैद्यक, व्यवस्थापन, आणि इतर प्रवाह यांसारखे अभ्यासक्रम करण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाईल.

8. उत्तराखंड सरकारने महसूल पोलिस यंत्रणा रद्द करण्याचा निर्णय घेतला आहे.

• उत्तराखंड सरकारने राज्यातील महसूल पोलीस यंत्रणा रद्द करण्याचा निर्णय घेतला आहे. पुष्कर सिंह धामी सरकारनेही महसुली गावे नियमित पोलिसिंग व्यवस्थेखाली आणण्याची घोषणा केली आहे. मुख्यमंत्री कार्यालयाने दिलेल्या निवेदनानुसार उत्तराखंडमधील 1,800 महसुली गावांमधील कायदा आणि सुव्यवस्था आता राज्य पोलिस हाताळतील.
• सप्टेंबर 2022 मध्ये अंकिता भंडारी हत्या प्रकरणाच्या तपासादरम्यान उत्तराखंडमधील महसूल पोलिस यंत्रणा बदलण्याची मागणी जोर धरू लागली. अंकिता, 19 वर्षांची, जी बहिष्कृत मुलाचा मुलगा पुलकित आर्यद्वारे चालवल्या जाणाऱ्या रिसॉर्टमध्ये रिसेप्शनिस्ट म्हणून काम करत होती. भाजप नेते विनोद आर्य हे सहा दिवस बेपत्ता झाल्यानंतर 24 सप्टेंबर रोजी ऋषिकेशमधील चिल्ला कालव्यात मृतावस्थेत सापडले होते. हा परिसर महसूल पोलिसांच्या अखत्यारित होता. महसूल पोलिसांवर वेळेवर तक्रार न नोंदवून आरोपींची बाजू घेत असल्याचा आरोपही करण्यात आला. या आरोपांना उत्तर देताना उत्तराखंड सरकारने महसूल पोलिस यंत्रणा रद्द करण्याचा निर्णय घेतला आहे.

सर्व स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे

• उत्तराखंचे मुख्यमंत्री: पुष्कर सिंग धामी
• उत्तराखंचे राज्यपाल: गुरमीत सिंग
• उत्तराखंडच्या राजधानी: डेहराडून (हिवाळा), गैरसेन (उन्हाळा).

9. हायड्रोजन मिश्रित PNG प्रकल्प NTPC कावास गुजरात येथे सुरु करण्यात आला.

• NTPC कावास, गुजरात येथे पाइप्ड नॅचरल गॅस (PNG) नेटवर्कमध्ये भारतातील पहिले ग्रीन हायड्रोजन ब्लेंडिंग ऑपरेशन हा प्रकल्प NTPC आणि गुजरात गॅस (GCL) यांचा संयुक्त प्रकल्प आहे.
• NTPC कावासने GCL अधिकार्‍यांच्या मदतीने टाउनशिपच्या रहिवाशांसाठी एक जागरूकता कार्यशाळा आयोजित केली होती. 30 जुलै 2022 रोजी भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते प्रकल्पाची पायाभरणी करण्यात आली.

Weekly Current Affairs in Marathi (25 December 22- 31 December 22)

अर्थव्यवस्था बातम्या (Daily Current Affairs for Maharashtra Exams)

10. डिसेंबर 2022 मध्ये भारतातील बेरोजगारीचा दर 8.30% होता.

• सेंटर फॉर मॉनिटरिंग इंडियन इकॉनॉमी (CMIE) च्या आकडेवारीनुसार डिसेंबर 2022 मध्ये भारतातील बेरोजगारीचा दर 8.30 टक्क्यांवर पोहोचला. नोव्हेंबर महिन्यात बेरोजगारी दर 8 टक्के होता. नोव्हेंबरमधील 8.96 टक्क्यांवरून डिसेंबरमध्ये शहरी बेरोजगारी 10.09 टक्क्यांवर पोहोचली, तर ग्रामीण भागातील बेरोजगारी 7.55 टक्क्यांवरून 7.55 टक्क्यांवर आला, असे आकडेवारीतून समोर आले आहे.

11. भारताच्या आंतरराष्ट्रीय वित्तीय मालमत्तेमध्ये (International Financial Assets) जुलै-सप्टेंबर 2022 या कालावधीत $56.5 अब्जची घट झाली.

• भारताच्या आंतरराष्ट्रीय वित्तीय मालमत्तेमध्ये (International Financial Assets) जुलै-सप्टेंबर 2022 या कालावधीत $56.5 अब्जची घट झाली असून त्यात मूल्यमापन तोटा मोठा आहे. भारताच्या आंतरराष्ट्रीय वित्तीय मालमत्तेमध्ये राखीव मालमत्ता हा प्रमुख घटक (62.9% हिस्सा) राहिला. वित्तीय वर्ष 2022 च्या दुसऱ्या तिमाहीमध्ये भारतावरील अनिवासी लोकांचे निव्वळ दावे $34.3 अब्जने वाढले आणि सप्टेंबरमध्ये $389.6 बिलियन झाले.

12. 2022-23 च्या पहिल्या सहामाहीत भारतीय अर्थव्यवस्था 9.7% ने वाढण्याचा अंदाज आहे.

• असा अंदाज आहे की 2022-23 च्या पहिल्या सहामाहीत भारतीय अर्थव्यवस्था 9.7% ने वाढली, जी चीनच्या 2.2%, यूकेच्या 3.4% आणि यूएसएच्या 1.8% पेक्षा लक्षणीय आहे. स्थानिक बँकिंग क्षेत्र हे भारताच्या अर्थव्यवस्थेतील ट्रेंडचे प्रॉक्सी आहे. फेडरेशन ऑफ इंडियन चेंबर्स ऑफ कॉमर्स अँड इंडस्ट्री (FICCI) आणि इंडियन बँक्स असोसिएशन (IBA) यांच्या सर्वेक्षणाची नवीनतम फेरी घ्या . 2022 च्या पहिल्या सहामाहीत भारतातील 25 कर्जदारांमध्‍ये आयोजित केले गेले जे या क्षेत्राच्या मालमत्तेपैकी तीन चतुर्थांश भाग आहेत.

व्यवसाय बातम्या (Daily Current Affairs for MPSC Exams)

13. 2021-22 मध्ये ONGC सर्वोच्च नफा कमावणारे सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रम आहे.

• ONGC, इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन, पॉवर ग्रिड, NTPC आणि SAIL हे टॉप पाच परफॉर्मर म्हणून उदयास आल्याने, 2021-22 या कालावधीत सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रमांचा निव्वळ नफा 50.87 टक्क्यांनी वाढून ₹2.49 लाख कोटींवर पोहोचला आहे. केंद्रीय सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रम (CPSEs) चालविण्याचा निव्वळ नफा मागील आर्थिक वर्षात ₹ 1.65 लाख कोटी होता. सार्वजनिक उपक्रम सर्वेक्षण 2021-22 मध्ये असेही दिसून आले आहे की तोट्यात असलेल्या CPSE चा निव्वळ तोटा 2020-21 मध्ये ₹ 0.23 लाख कोटींवरून 2021-22 मध्ये आर्थिक वर्ष 2020-21 मध्ये ₹ 0.15 लाख कोटी इतका कमी झाला आहे, ज्यामध्ये 37.82 टक्क्यांची घट झाली आहे. मोठ्या तोट्यात असलेल्या CPSEs मध्ये भारत संचार निगम लिमिटेड (BSNL), महानगर टेलिकॉम निगम लिमिटेड (MTNL), एअर इंडिया अँसेट्स होल्डिंग लिमिटेड, इस्टर्न कोलफिल्ड्स लिमिटेड आणि अलायन्स एअर एव्हिएशन लिमिटेड यांचा समावेश आहे.

One Liner Questions on Monthly Current Affairs in Marathi- December 2022

संरक्षण बातम्या (Daily Current Affairs in Marathi)

14. कॅप्टन शिवा चौहान या सियाचीनमध्ये कार्यरत असलेल्या पहिल्या महिला अधिकारी ठरल्या आहेत.

• कॉर्प्स ऑफ इंजिनीअर्समधील कॅप्टन शिवा चौहान यांची सियाचीन ग्लेशियरमधील फ्रंटलाइन पोस्टवर नियुक्ती करण्यात आली आहे, जगातील सर्वात उंच युद्धभूमीवर महिला आर्मी ऑफिसरच्या अशा पहिल्या ऑपरेशनल तैनातीमध्ये त्या पहिला महिला आहे. सियाचीनमध्ये सुमारे 15,600 फूट उंचीवर असलेल्या कुमार पोस्टवर सोमवारी तीन महिन्यांच्या कार्यकाळासाठी कठोर प्रशिक्षण घेतल्यानंतर कॅप्टन शिवा चौहान यांची नेमणूक करण्यात आली.

15. भारत सरकारने आणखी 100 K9-वज्र टॅंक खरेदी करण्याची प्रक्रिया सुरू केली.

• संरक्षण मंत्रालयाने 100 आणखी K9-वज्र टॅंक केलेल्या स्व-चालित हॉवित्झरच्या खरेदीसाठी प्रक्रिया सुरू केली आहे. लार्सन अँड टुब्रो (L&T) ने दक्षिण कोरियाच्या संरक्षण क्षेत्रातील कंपनी हानव्हा डिफेन्सकडून हस्तांतरित केलेल्या तंत्रज्ञानाचा वापर करून भारतात K9-वज्र टॅंक तयार केले. 2020 मध्ये पूर्व लडाखमध्ये तणावाच्या शिखरावर, चीनने मोठ्या प्रमाणावर सैन्य उभारल्याच्या पार्श्वभूमीवर लष्कराने के-9 वज्र ट्रॅक केलेल्या स्वयंचलीत हॉविट्झर्सची एक रेजिमेंट तेथे तैनात केली. त्यांच्या कामगिरीने खूश होऊन, लष्कर अखेरीस 200 अतिरिक्त तोफा खरेदी करण्याचा विचार करत आहे

Monthly Current Affairs in Marathi- December 2022.

महत्वाचे दिवस (Daily Current Affairs for Maharashtra Exams)

16. जागतिक ब्रेल दिवस दरवर्षी 4 जानेवारी रोजी साजरा केला जातो.

• 4 जानेवारी रोजी साजरा केला जाणारा जागतिक ब्रेल दिवस, अर्धवट दृष्टी असलेल्या आणि अंधांसाठी संवादाचा एक प्रकार म्हणून ब्रेलच्या महत्त्वावर भर देतो. युनायटेड नेशन्स 2019 पासून हा दिवस साजरा करत आहे. जागतिक ब्रेल दिन 4 जानेवारी 1809 रोजी जन्मलेल्या लुई ब्रेलच्या जयंती निमित्त देखील साजरा केला जातो. बालपणात दृष्टी गमावल्यानंतर, फ्रेंच शिक्षकाने ब्रेल तंत्र तयार केले.

विविध बातम्या (Daily Current Affairs for MPSC Exams)

17. संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनी अरुणाचल प्रदेशातील सियोम पुलाचे उद्घाटन केले.

• बॉर्डर रोड ऑर्गनायझेशन (BRO) द्वारे पूर्ण केलेल्या 27 इतर पायाभूत सुविधा प्रकल्पांसह अरुणाचल प्रदेशमधील सियोम पुलाचे उद्घाटन संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनी केले.724 कोटी रुपये खर्चून बांधलेले, हे प्रकल्प लडाखपासून अरुणाचलपर्यंतच्या चीनच्या सीमेवर असलेल्या भारताच्या सीमा पायाभूत सुविधांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर वाढ करतील. अरुणाचल प्रदेश, जम्मू-कश्मीर, लडाख, उत्तराखंड, सिक्कीम, पंजाब आणि राजस्थानमधील 21 इतर पूल, तीन रस्ते आणि तीन अतिरिक्त पायाभूत सुविधा प्रकल्पांचे उद्घाटन राजनाथ सिंह यांच्या हस्ते सियोम पुलावरून करण्यात आले.

18. FAME इंडिया फेज II योजनेंतर्गत दिल्लीत 50 इलेक्ट्रिक बसेस सुरू करण्यात आल्या.

• अवजड उद्योग मंत्रालयाच्या FAME इंडिया फेज II योजनेंतर्गत समर्थनासह 50 इलेक्ट्रिक बसेस दिल्लीत सुरू करण्यात आल्या. 2019 मध्ये, सरकारने तीन वर्षांच्या कालावधीसाठी 10,000 कोटी रुपये मंजूर केले. एकूण अर्थसंकल्पीय मदतीपैकी सुमारे 86 टक्के निधीची तरतूद प्रोत्साहनांसाठी करण्यात आली आहे जेणेकरून इलेक्ट्रिक वाहनांना मागणी निर्माण होईल. ही इलेक्ट्रिक वाहने ही अशी वाहने आहेत जी अर्धवट किंवा पूर्णपणे इलेक्ट्रिक पॉवरवर चालतात. त्यांचा चालण्याचा खर्च कमी आहे आणि ते पर्यावरणास अनुकूल देखील आहेत कारण ते कमी किंवा कोणतेही जीवाश्म इंधन (पेट्रोल किंवा डिझेल) वापरत नाहीत. या वाहनांमुळे वाढते प्रदूषण, ग्लोबल वॉर्मिंग, नैसर्गिक संसाधनांचा ऱ्हास इत्यादी समस्या सोडवता येतात.