Daily Current Affairs in Marathi (चालू घडामोडी) | 05 January 2023

राष्ट्रीय बातम्या (Daily Current Affairs for Maharashtra Exams)

1. राष्ट्रीय हरित हायड्रोजन मिशनसाठी मंत्रिमंडळाने 19,744 कोटी रुपये मंजूर केले.

• केंद्रीय मंत्रिमंडळाने राष्ट्रीय हरित हायड्रोजन मिशनसाठी 19,744 कोटी रुपयांच्या प्रारंभिक खर्चास मान्यता दिली. 2021 मध्ये 75 व्या स्वातंत्र्यदिनी देशाला संबोधित करताना, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी स्वातंत्र्याची 100 वर्षे पूर्ण करण्यापूर्वी भारताला ऊर्जा-स्वतंत्र बनवण्याच्या केंद्राच्या उद्दिष्टाच्या अनुषंगाने हरित इंधनासाठी राष्ट्रीय मिशन सुरू केले. ग्रीन हायड्रोजनचे देशांतर्गत उत्पादन वाढवणे  आणि इलेक्ट्रोलायझर्सच्या उत्पादनाला प्रोत्साहन देणे हे चार घटक या मिशनमध्ये असतील.

2. भारताच्या राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी 4 जानेवारी 2023 रोजी राजस्थानच्या पाली येथे भारत स्काउट्स आणि मार्गदर्शकांच्या 18 व्या राष्ट्रीय जंबोरीचे उद्घाटन केले.

• भारताच्या राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी 4 जानेवारी 2023 रोजी पाली, राजस्थान येथे भारत स्काउट्स आणि गाईड्सच्या 18 व्या राष्ट्रीय जंबोरीचे उद्घाटन केले.
• भारत स्काउट्स आणि गाईड्स कोणत्याही पंथ, वंश किंवा लिंगाचा भेद न करता मुला-मुलींच्या चारित्र्यनिर्मितीसाठी काम करतात. संस्था समर्पण आणि सेवेच्या भावनेने कार्य करत आहे ज्यामुळे मानवतेचे कल्याण होईल.

3. भारताने आशियाई पॅसिफिक पोस्टल युनियनचे नेतृत्व स्वीकारले.

• भारताने जानेवारी 2023 मध्ये एशिया पॅसिफिक पोस्टल युनियन (APPU) चे नेतृत्व स्वीकारले आहे. डॉ विनया प्रकाश सिंह 4 वर्षांच्या कार्यकाळासाठी युनियनच्या महासचिवपदाची जबाबदारी स्वीकारतील.
• आशिया-पॅसिफिकमधून या आंतरराष्ट्रीय संघटनेत 32 सदस्य आहेत. हा यूएनमधील एक विशिष्ट विभाग आहे. या क्षेत्रातील युनिव्हर्सल पोस्टला ही एकमेव प्रतिबंधित युनियन आहे. एशिया पॅसिफिक पोस्टल युनियनचे मुख्यालय बँकॉक, थायलंड येथे आहे,

4. सायलेंट व्हॅली नॅशनल पार्कने गेल्या महिन्यात पक्ष्यांच्या 141 प्रजाती शोधल्या आहेत, त्यापैकी 17 पक्ष्यांच्या नवीन प्रजाती आहेत.

• सायलेंट व्हॅली नॅशनल पार्कने गेल्या महिन्यात पक्ष्यांच्या 141 प्रजाती शोधल्या आहेत, त्यापैकी 17 पक्ष्यांच्या नवीन प्रजाती होत्या. सायलेंट व्हॅलीमध्ये एकूण 175 प्रजातींचे पक्षी आढळून आले आहेत. 27, 28 आणि 29 डिसेंबर 2022 रोजी सायलेंट व्हॅली येथे पक्षी सर्वेक्षण केले गेले आणि सायलेंट व्हॅलीमधील पहिल्या पक्षी सर्वेक्षणाच्या 30 व्या वर्धापन दिनानिमित्त हे सर्वेक्षण करण्यात आले.

सायलेंट व्हॅली नॅशनल पार्कमध्ये पक्ष्यांच्या नवीन प्रजाती

5. Zeliangrong समुदायाने मणिपूरमध्ये गान न्गाई उत्सव साजरा केला.

• मणिपूरमध्ये झेलियनग्रॉन्ग समुदायाचा गान न्गाई साजरा केला जातो. गान न्गाई सण हा मणिपूरमधील प्रमुख सणांपैकी एक आहे जो दरवर्षी कापणीनंतर साजरा केला जातो. हा सण वर्षाचा शेवट देखील करतो जेव्हा शेतकऱ्यांनी त्यांच्या अन्नधान्यांचा त्यांच्या धान्य कोठारात साठवणूक केली. उत्सवादरम्यान, झेलियनग्रॉन्ग समुदाय सर्वशक्तिमान देवाला चांगली कापणी देऊन आणि येत्या वर्षात चांगले आणि समृद्ध जीवनासाठी प्रार्थना करून त्यांची कृतज्ञता दर्शवितो.

6. मणिपूरमध्ये मीतेई सांस्कृतिक विधीचा एक भाग म्हणून इमोइनू दिवस साजरा केला जातो.

• मणिपूरमध्ये मीतेई सांस्कृतिक विधीचा एक भाग म्हणून इमोइनू दिवस साजरा केला जातो. इमोइनू डे हा पारंपारिक सण वाकचिंगच्या मेतेई चंद्र महिन्याच्या बाराव्या दिवशी साजरा केला जातो. दरवर्षी या दिवशी, खोऱ्यातील लोक इमोइनू इरात्पा विधीचा भाग म्हणून विषम संख्येने पदार्थ देतात. ते इमोइनू इरात्पा यांना मणिपूरमधील आरोग्य, समृद्धी, विपुलता आणि घरगुतीपणाची देवी मानतात.

7. मोपा विमानतळाला गोव्याचे दिवंगत मुख्यमंत्री मनोहर पर्रीकर यांचे नाव देण्यात येणार आहे.

• माजी संरक्षण मंत्री आणि गोव्याचे मुख्यमंत्री मनोहर पर्रीकर यांच्या नावावर गोव्यातील मोपा येथील ग्रीनफिल्ड आंतरराष्ट्रीय विमानतळाचे मनोहर आंतरराष्ट्रीय विमानतळ असे नामकरण करण्यास केंद्रीय मंत्रिमंडळाने मंजुरी दिली आहे. मोपा गोवा येथे डिसेंबर 2022 मध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते विमानतळाचे उद्घाटन करण्यात आले. आधुनिक गोव्याच्या उभारणीसाठी दिवंगत मनोहर पर्रीकर यांच्या योगदानाचा गौरव करण्यासाठी विमानतळाला त्यांचे नाव देण्यात येणार आहे.

8. मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांनी ‘दिदीर सुरक्षा कवच’ अभियान सुरू केले.

• पश्चिम बंगालच्या मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांनी त्यांच्या पक्ष तृणमूल काँग्रेससाठी “दीदीर सुर्खा कवच” ही नवीन मोहीम सुरू केली. एप्रिलमध्ये होणार्‍या पंचायत निवडणुकीपूर्वी “दीदीर सुर्खा कवच” ही मोहीम सुरु करण्यात आली. 10 जानेवारी 2023 रोजी “दीदीर सुर्खा कवच” सुरू होईल.
• ही मोहीम 60 दिवस सुरू राहणार असून त्यादरम्यान पक्षाचे कार्यकर्ते राज्यभरातील लोकांपर्यंत पोहोचतील आणि प्रत्येकाला राज्य सरकारच्या कल्याणकारी योजनांचा लाभ घेता येईल याची खात्री केली जाईल.

9. 5 वेळा आमदार राहिलेले कुलदीपसिंग पठानिया हे हिमाचल विधानसभेचे पुढील स्पीकर असतील.

• भट्टियातचे पाच वेळा आमदार राहिलेले कुलदीप सिंग पठानिया हे हिमाचल प्रदेश विधानसभेचे पुढील अध्यक्ष बनणार आहेत. पठानिया यांनी HPCC अध्यक्ष प्रतिभा सिंह यांच्यासह वरिष्ठ नेत्यांच्या उपस्थितीत विधानसभा सचिव यश पाल यांच्याकडे उमेदवारी अर्ज सादर केला. त्यांच्यासाठी तीन संच उमेदवारी अर्ज दाखल झाले. त्यांच्या नावाचा प्रस्ताव मुख्यमंत्री सुखविंदर सिंग सुखू यांनी मांडला होता आणि त्याला सभागृहातील विरोधी पक्षनेते आणि भाजप नेते जय राम ठाकूर यांनी पाठिंबा दिला होता.
• पठानिया यांची सभापतिपदी औपचारिक निवड होणार आहे. ते 1985, 1993, 2003, 2007 आणि 2022 मध्ये विधानसभेवर निवडून आले. त्यांनी 1993 आणि 2003 मध्ये अपक्ष म्हणून निवडणूक लढवली होती. 14 व्या हिमाचल प्रदेश विधानसभेचे पहिले अधिवेशन 4 जानेवारी 2023 रोजी राज्याची राजधानी शिमला येथे सुरू झाले. हे तीन दिवसांचे सत्र आहे.  जयवंत राम  हे हिमाचल प्रदेश विधानसभेचे पहिले सभापती होते.

सर्व स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:

• हिमाचल प्रदेशचे मुख्यमंत्री: सुखविंदर सिंग सुखू;
• हिमाचल प्रदेश राज्य प्राणी:  हिम बिबट्या;
• हिमाचल प्रदेश राजधानी: शिमला (उन्हाळा), धर्मशाला (हिवाळा)

10. राज्य अन्न सुरक्षा योजनेअंतर्गत ओडिशा सरकार एका वर्षासाठी मोफत तांदूळ देणार आहे.

• ओडिशाचे मुख्यमंत्री नवीन पटनायक यांनी पुढील एक वर्षासाठी राज्य अन्न सुरक्षा योजनेच्या (SFSS) लाभार्थ्यांना दरमहा पाच किलो तांदूळ मोफत वाटप करण्याचे निर्देश दिले. राज्य सरकारने SFSS अंतर्गत लाभार्थ्यांना जानेवारी 2023 ते डिसेंबर 2023 या एक वर्षाच्या कालावधीसाठी 5 किलोग्राम तांदूळ मोफत देण्याचा निर्णय घेतला आहे. योजनेचा एकूण खर्च 185 कोटी रुपये असेल.

11. मुख्यमंत्री शिवराज सिंह चौहान यांनी मध्य प्रदेश निवासी जमीन हक्क योजना सुरू केली.

• मुख्यमंत्री शिवराज सिंह चौहान यांनी निवडलेल्या लाभार्थ्यांना निवासी जमिनीचे मोफत पट्टे वितरीत करण्यासाठी  मध्य प्रदेश निवासी जमीन हक्क योजना (मुख्यमंत्री आवास भू अधिकार योजना)  सुरू केली. ग्रामीण भागात राहणाऱ्या गरिबांना घरे बांधण्यासाठी मोफत भूखंड देण्याचा या योजनेचा उद्देश आहे. जमीन पूर्णपणे मोफत दिली जाईल आणि भूखंडासोबत इतर सर्व योजनांचे लाभही दिले जातील.

12. वाराणसी कॅन्ट रेल्वे स्थानकाने 5-स्टार रेटिंग प्राप्त केले आहे.

• भारतीय रेल्वेच्या वाराणसी कॅंट रेल्वे स्थानकाला प्रवाशांना उच्च दर्जाचे, पौष्टिक अन्न पुरवल्याबद्दल 5-स्टार ‘इट राइट स्टेशन’ प्रमाणपत्र देण्यात आले आहे. हे प्रमाणन भारतीय अन्न सुरक्षा आणि मानक प्राधिकरण (FSSAI) द्वारे मानक अन्न साठवण आणि स्वच्छता पद्धतींचे पालन करणाऱ्या रेल्वे स्थानकांना दिले जाते. FSSAI द्वारे प्रवाशांना सुरक्षित आणि पौष्टिक अन्न पुरवण्यासाठी बेंचमार्क ठरणाऱ्या रेल्वे स्थानकांना ‘इट राइट स्टेशन’ प्रमाणपत्र दिले जाते. 1 ते 5 रेटिंगसह FSSAI-पॅनेल केलेल्या थर्ड-पार्टी ऑडिट एजन्सीच्या निष्कर्षानंतर स्टेशनला प्रमाणपत्र दिले जाते. 5-स्टार रेटिंग प्रवाशांना सुरक्षित आणि आरोग्यदायी अन्न उपलब्ध असल्याची खात्री करण्यासाठी स्टेशनचे पूर्ण पालन दर्शवते.

Weekly Current Affairs in Marathi (25 December 22- 31 December 22)

नियुक्ती बातम्या (Daily Current Affairs for MPSC Exams)

13. जेसन मू यांची बँक ऑफ सिंगापूरच्या सीईओपदी नियुक्ती करण्यात आली.

• ओव्हरसी-चायनीज बँकिंग कॉर्पोरेशन (OCBC) ची खाजगी बँकिंग शाखा बँक ऑफ सिंगापूर (BoS) ने जाहीर केले की त्यांनी जेसन मू यांची नवीन सीईओ म्हणून नियुक्ती केली आहे.

सर्व स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:

• बँक ऑफ सिंगापूरची स्थापना: 29 जानेवारी 2010;
• बँक ऑफ सिंगापूर पालक संस्था: ओव्हरसी-चायनीज बँकिंग कॉर्पोरेशन, लिमिटेड

14. निवडणूक आयोगाने मैथिली ठाकूर यांची बिहार राज्य आयकॉन म्हणून नियुक्ती केली.

• लोक गायिका मैथिली ठाकूर यांची निवडणूक आयोगाने बिहारसाठी राज्य आयकॉन म्हणून नियुक्ती केली आहे. मतदारांना निवडणूक प्रक्रियेत सहभागी करून घेण्यासाठी गायक जनजागृती करणार आहे. या ओळखीमुळे तिला (मैथिली) बिहारचे लोकसंगीत संपूर्ण खंडांमध्ये पोहोचवण्यासाठी आणि निवडणूक प्रक्रियेत सहभागी होण्याच्या महत्त्वाबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी अधिक प्रोत्साहन मिळेल.

सर्व स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:

• बिहारचे राज्यपाल: फागु चौहान;
• बिहारचे मुख्यमंत्री: नितीशकुमार;
• बिहार राजधानी: पाटणा

अर्थव्यवस्था बातम्या (Daily Current Affairs for Maharashtra Exams)

15. वित्तीय तुटीला लगाम घालण्यासाठी एप्रिलपासून आर्थिक वर्षात अन्न आणि खतांच्या अनुदानावरील खर्च 3.7 ट्रिलियन रुपये ($44.6 अब्ज) कमी करण्याचे भारताचे उद्दिष्ट आहे.

• कोविड-19 महामारीच्या काळात वाढलेल्या वित्तीय तुटीला लगाम घालण्यासाठी एप्रिलपासून आर्थिक वर्षात अन्न आणि खतांच्या अनुदानावरील खर्च 3.7 ट्रिलियन रुपये ($44.6 अब्ज) कमी करण्याचे भारताचे उद्दिष्ट आहे. खत अनुदानावरील खर्च सुमारे 1.4 लाख कोटी रुपयांपर्यंत घसरण्याची शक्यता आहे. ते यावर्षीच्या जवळपास 2.3 लाख कोटी रुपयांच्या तुलनेत आहे.

16. भारतीय रिझर्व्ह बँकेने चलनवाढीच्या अपेक्षा सर्वेक्षण (IESH) लाँच केले आहे जे चलनविषयक धोरणासाठी उपयुक्त इनपुट प्रदान करेल.

• भारतीय रिझर्व्ह बँकेने चलनवाढीच्या अपेक्षा सर्वेक्षण (IESH) लाँच केले आहे जे चलनविषयक धोरणासाठी उपयुक्त इनपुट प्रदान करेल. जानेवारी 2023 च्या फेरीत, 19 शहरांमध्ये सर्वेक्षण केले जाईल. वैयक्तिक उपभोगाच्या टोपल्यांवर आधारित किमतीच्या हालचाली आणि चलनवाढीचे व्यक्तिनिष्ठ मूल्यांकन कॅप्चर करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे

कराराच्या बातम्या (Daily Current Affairs for Maharashtra Exams)

17. प्रगत संरक्षण तंत्रज्ञानासाठी IIT मद्रास आणि DRDO यांच्यात करार करण्यात आला.

• IIT मद्रास सेंटर ऑफ एक्सलन्स DRDO सोबत कॉम्बॅट व्हेईकल टेक्नॉलॉजीसह प्रगत संरक्षण तंत्रज्ञानावर काम करत आहे. इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी मद्रास (IIT मद्रास) राष्ट्राच्या राष्ट्रीय संरक्षण आणि सुरक्षा गरजांसाठी प्रगत तंत्रज्ञान विकसित करण्यासाठी संरक्षण संशोधन आणि विकास संघटना (DRDO) सोबत संयुक्तपणे संरक्षण तंत्रज्ञानासाठी समर्पित संशोधन केंद्र चालवत आहे. त्याची स्थापना DRDO द्वारे करण्यात आली होती परंतु IIT मद्रासने आता ते ताब्यात घेतले आहे आणि त्याचे उत्कृष्टतेच्या केंद्रात रूपांतर केले आहे.

18. NGEL आणि HPCL यांनी हरित ऊर्जा प्रकल्प विकसित करण्यासाठी सामंजस्य करार केला.

• NTPC ग्रीन एनर्जी लिमिटेड (NGEL) ने अक्षय ऊर्जा-आधारित ऊर्जा प्रकल्पांच्या विकासासाठी हिंदुस्तान पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड (HPCL) सोबत करार केला. करारानुसार, NTPC ने माहिती दिली की त्यांची अक्षय ऊर्जा शाखा ‘NGEL’ देखील HPCL ला 400MW चा पुरवठा चोवीस तास करेल. एनटीपीसीचे सीएमडी गुरदीप सिंग आणि एचपीसीएलचे बायो फ्यूल्स अँड रिन्यूएबलचे कार्यकारी संचालक शुभेंदू गुप्ता आणि इतर वरिष्ठ सदस्यांच्या उपस्थितीत या सामंजस्य करारावर स्वाक्षरी करण्यात आली.

One Liner Questions on Monthly Current Affairs in Marathi- December 2022

पुरस्कार बातम्या (Daily Current Affairs in Marathi)

19. 17 वा प्रवासी भारतीय सन्मान पुरस्कार 2023 जाहीर करण्यात आले.

• 17 वा प्रवासी भारतीय सन्मान पुरस्कार: परदेशात राहणार्‍या 27 भारतीयांची भारत सरकारने प्रवासी भारतीय सन्मान पुरस्कार (PBSA) साठी निवड केली आहे, भारत आणि परदेशातील उत्कृष्ट कामगिरीसाठी. हा पुरस्कार परदेशात राहणार्‍या भारतीयांना दिला जाणारा सर्वोच्च सन्मान आहे, ज्यामध्ये अनिवासी भारतीय (NRI), भारतीय वंशाच्या व्यक्ती (PIOs) किंवा त्यांच्याद्वारे स्थापन केलेल्या आणि चालवलेल्या संस्था/संस्था यांचा समावेश आहे.

20. ओडिशाने त्यांच्या JAGA मिशनसाठी वर्ल्ड हॅबिटॅट अवॉर्ड 2023 जिंकला.

• ओडिशाने राज्याचा 5T उपक्रम, जगा मिशनसाठी UN -Habitat’s World Habitat Awards 2023 जिंकला. पुरस्कार जगभरातील नाविन्यपूर्ण, उत्कृष्ट आणि क्रांतिकारी गृहनिर्माण कल्पना, प्रकल्प आणि कार्यक्रम ओळखतात आणि हायलाइट करतात. जगा मिशन हा लँड टाइटलिंग आणि झोपडपट्टी अपग्रेडिंग प्रोग्राम आहे ज्याचा उद्देश झोपडपट्टीत राहणाऱ्यांचे जीवन सक्षम करणे आहे.

21. लेखक अंबिकासुतन मंगड यांची प्राणवायू या लघुकथा संग्रहासाठी ओडकुझल पुरस्कार 2022 साठी निवड झाली आहे.

• लेखक अंबिकासुतन मंगड यांची प्राणवायू या लघुकथा संग्रहासाठी ओडकुझल पुरस्कार 2022 साठी निवड झाली आहे. 30,000 रुपये, सन्मानपत्र आणि सन्मानचिन्ह असे या पुरस्काराचे स्वरूप आहे. गुरुवायुरप्पन ट्रस्टने स्थापन केलेला हा पुरस्कार मल्याळममधील सर्वोत्कृष्ट लघुकथा संग्रहासाठी दिला जात आहे. गुरुवायुरप्पन ट्रस्टची स्थापना करणारे महाकवी जी. शंकरा कुरूप यांच्या 45 व्या पुण्यतिथीनिमित्त 2 फेब्रुवारी रोजी येथील एर्नाकुलम समस्थ केरळ साहित्य परिषदेच्या इमारतीत हा पुरस्कार प्रदान करण्यात येणार आहे. साहित्य समीक्षक डॉ. एम. लीलावती अंबिकासुतन मानगड यांना हा पुरस्कार प्रदान करतील.

Monthly Current Affairs in Marathi- December 2022.

निधन बातम्या (Daily Current Affairs for MPSC Exams)

22. अपोलो 7 चे अंतराळवीर वॉल्टर कनिंगहॅम यांचे निधन झाले.

• अमेरिकेची अंतराळ संस्था, नासाच्या अपोलो या पहिल्या यशस्वी अंतराळ मोहिमेमधले अंतराळवीर वॉल्टर कनिंगहॅम यांच वयाच्या 90 व्या वर्षी निधन झालं. कनिंगहॅम हे शोधक होते, त्यांच्या कार्यानं नासाच्या नवीन आर्टेमिस चांद्रमोहिमेची पायाभरणी केल्याचं नासाचे प्रशासक बिल नेल्सन यांनी म्हटलं आहे. कनिंगहॅम हे अपोलो- 7 मोहिमांमधल्या तीन अंतराळवीरांपैकी एक होते.