दैनिक चालू घडामोडी: 11 जुलै 2023

नियुक्ती बातम्या

6. OCA ने शेख तलाल यांची नवीन अध्यक्ष म्हणून निवड केली.

• कुवेतचे शेख तलाल फहाद अल अहमद अल सबाह यांची भ्रष्टाचाराच्या आरोपांनी झाकोळलेल्या मतदानानंतर ऑलिम्पिक कौन्सिल ऑफ आशिया (OCA) चे नवे अध्यक्ष म्हणून निवड करण्यात आली आहे. शेख तलालने त्याचा मोठा भाऊ शेख अहमद अल-फहद अल-सबाह यांची जागा घेतली

साप्ताहिक चालू घडामोडी (18 ते 24 जून 2023)

अर्थव्यवस्था बातम्या

7. आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये निव्वळ प्रत्यक्ष कर संकलन 16% वाढून 4.75 लाख कोटी रुपये झाले.

• चालू आर्थिक वर्षात निव्वळ प्रत्यक्ष कर संकलनात 16% ची लक्षणीय वाढ झाली आहे, जी 4.75 लाख कोटी रुपयांवर पोहोचली आहे, जे आर्थिक क्रियाकलापांमध्ये वाढ दर्शवते. प्राप्तिकर विभागाच्या मते, हे संकलन संपूर्ण 2023-24 आर्थिक वर्षासाठी प्रत्यक्ष कराच्या एकूण अंदाजपत्रकाच्या 26.05% प्रतिनिधित्व करते, जे 18.23 लाख कोटी रुपये आहे.

8. वैकल्पिक विवाद निराकरणासाठी केवळ महिला न्यायालये नारी अदालत सुरु करण्यात आले.

• भारत सरकार नारी अदालत या नावाने ओळखला जाणारा एक महत्त्वाचा उपक्रम सुरू करत आहे, जी गावपातळीवर स्थापन केलेली केवळ महिला न्यायालये आहेत. ही न्यायालये घरगुती हिंसाचार, मालमत्तेचे हक्क आणि पितृसत्ताक व्यवस्थेला आव्हान देणाऱ्या समस्यांसाठी पर्यायी विवाद निराकरण मंच म्हणून काम करतात. पारंपारिक न्यायिक व्यवस्थेच्या बाहेर ठराव करण्यासाठी एक व्यासपीठ उपलब्ध करून, सरकार महिलांचे सक्षमीकरण आणि लैंगिक न्यायाला प्रोत्साहन देण्याचे उद्दिष्ट ठेवते.

9. उत्कर्ष स्मॉल फायनान्स बँकेचा IPO 12 जुलै रोजी उघडला.

• उत्कर्ष स्मॉल फायनान्स बँक IPO या आठवड्यात सबस्क्रिप्शन स्वीकारण्यास सुरुवात करेल. संपूर्ण भारतात अस्तित्व असलेली उत्कर्ष स्मॉल फायनान्स बँक ही शीर्ष लघु वित्त संस्थांपैकी एक आहे. बँकेची जाहिरात उत्कर्ष कोअरइन्व्हेस्ट लिमिटेड द्वारे केली जाते, ज्याने वित्तीय 2010 मध्ये NBFC म्हणून काम करण्यास सुरुवात केली आणि मुख्यतः उत्तर प्रदेश आणि बिहार राज्यांमध्ये, कमी आणि सेवा न मिळालेल्या क्षेत्रांना मायक्रोलोन ऑफर करण्यावर लक्ष केंद्रित केले.

अहवाल व निर्देशांक बातम्या

10. डिजिटल आणि शाश्वत व्यापार सुलभीकरणावरील UNESCAP सर्वेक्षणात भारताच्या क्रमवारीत सुधारणा झाली.

• युनायटेड नेशन्स इकॉनॉमिक अँड सोशल कमिशन फॉर एशिया पॅसिफिक (UNESCAP) ने केलेल्या ताज्या जागतिक सर्वेक्षणानुसार भारताने डिजिटल आणि शाश्वत व्यापार सुलभीकरणात लक्षणीय प्रगती साधली आहे. सर्वेक्षण 140 पेक्षा जास्त अर्थव्यवस्थांमध्ये व्यापार सुलभीकरण उपायांचे मूल्यांकन करते आणि 2021 मध्ये 90.32% च्या तुलनेत 2023 मध्ये 93.55% स्कोअरसह भारत एक अग्रगण्य खेळाडू म्हणून उदयास आला आहे.

11. भारत 2075 पर्यंत अमेरिकेला मागे टाकून जगातील दुसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनेल.

• गोल्डमन सॅक्स विश्लेषकांनी 2075 पर्यंत भारत जगातील दुसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनण्याचा अंदाज व्यक्त केला आहे. अहवालानुसार भारत 2075 पर्यंत जीडीपीच्या बाबतीत अमेरिकेला मागे टाकून $52.5 ट्रिलियनपर्यंत पोहोचेल. 2030 पर्यंत चीन अमेरिकेला मागे टाकून सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनण्याची अपेक्षा आहे.

12. फोर्ब्स 2023 ची अमेरिकेतील 100 सर्वात यशस्वी महिलांची यादी जाहीर झाली आहे. 

• फोर्ब्स 2023 ची अमेरिकेतील 100 सर्वात यशस्वी महिलांची यादी जाहीर झाली आहे. जयश्री उल्लाल, इंदिरा नूयी, नेहा नारखेडे आणि नीरजा सेठी या भारतीय वंशाच्या तब्बल चार महिलांनी अमेरिकेतील 100 सर्वात श्रीमंत स्व-निर्मित महिलांच्या या प्रतिष्ठित यादीत स्थान मिळवले आहे. जयश्री उल्लाल आणि इंद्रा नूयी यांच्यासह चार भारतीय वंशाच्या महिलांनी फोर्ब्सच्या अमेरिकेतील 100 सर्वात यशस्वी सेल्फ मेड महिलांच्या यादीत स्थान मिळवले आहे.

ज्ञानकोश मासिक चालू घडामोडी – जून 2023

विज्ञान आणि तंत्रज्ञान बातम्या

13. डेल भारतात AI कौशल्य प्रयोगशाळा सुरू करण्यासाठी इंटेलमध्ये सामील झाली.

• Dell Technologies आणि Intel यांनी तेलंगणा संस्थेत कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) प्रयोगशाळा स्थापन करण्यासाठी सैन्यात सामील झाले आहेत. इंटेलच्या ‘एआय फॉर यूथ’ प्रोग्रामला त्यांच्या अभ्यासक्रमात समाकलित करून डिजिटल कौशल्यांमधील अंतर भरून काढणे आणि तेलंगणातील लॉर्ड्स इन्स्टिट्यूट ऑफ इंजिनीअरिंग अँड टेक्नॉलॉजीमधील विद्यार्थ्यांना सक्षम करणे हे या भागीदारीचे उद्दिष्ट आहे.

14. भारत-अमेरिका जॉइंट ऑपरेशन ‘ब्रॉडर सोर्ड’ आंतरराष्ट्रीय मेल सिस्टीमद्वारे अवैध ड्रग शिपमेंट थांबवते.

• भारत आणि युनायटेड स्टेट्स नुकतेच ऑपरेशन ब्रॉडर स्वॉर्ड मध्ये सैन्यात सामील झाले, आंतरराष्ट्रीय मेल सिस्टम (IMS) द्वारे फार्मास्युटिकल्स, उपकरणे आणि पूर्ववर्ती रसायनांची बेकायदेशीर शिपमेंट रोखण्याच्या उद्देशाने बहु-एजन्सी ऑपरेशन. जून 2023 मध्ये करण्यात आलेल्या या ऑपरेशनमुळे यूएस ग्राहकांसाठी बंधनकारक असलेल्या बेकायदेशीर आणि मंजूर नसलेल्या प्रिस्क्रिप्शन औषधांच्या 500 हून अधिक शिपमेंट्स रोखण्यात आल्या.

पुस्तके आणि लेखक बातम्या

15. अभिषेक चौधरीचे ‘वाजपेयी: द एसेंट ऑफ द हिंदू राइट 1924-1977’ हे पुस्तक प्रकाशित झाले.

• दिवंगत पंतप्रधान अटलबिहारी वाजपेयी यांची सुरुवातीची वर्षे अभिषेक चौधरी यांच्या वाजपेयी: द एसेंट ऑफ द हिंदू राइट 1924-77 या नवीन चरित्रात टिपली आहेत. Picador India ने प्रकाशित केलेले पुस्तक मे 2023 मध्ये प्रकाशित झाले. हा पहिला खंड 1924 ते 1977 पर्यंतच्या वाजपेयींच्या आयुष्यातील 53 वर्षांचा तपशील देतो.

16. दरवर्षी 10 जुलै रोजी राष्ट्रीय मत्स्य शेतकरी दिन साजरा केल्या जातो.

• राष्ट्रीय मत्स्य शेतकरी दिन हा एक शाश्वत आणि यशस्वी मत्स्यव्यवसाय क्षेत्र विकसित करण्यात मत्स्यपालन, मत्स्यपालन उद्योग व्यावसायिक आणि इतर भागधारकांनी बजावलेल्या महत्त्वपूर्ण भूमिकेचा सन्मान आणि कौतुक करण्यासाठी 10 जुलै रोजी आयोजित वार्षिक उत्सव आहे.

17. दरवर्षी 11 जुलै रोजी जागतिक लोकसंख्या दिवस साजरा केला जातो.

• जागतिक लोकसंख्या वाढीशी संबंधित आव्हाने आणि परिणामांबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी आणि लोकांना शिक्षित करण्यासाठी दरवर्षी 11 जुलै रोजी जागतिक लोकसंख्या दिन साजरा केला जातो. या समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी आणि ग्रहावरील प्रत्येकाचे जीवन सुधारण्यासाठी सतत कार्य करण्यासाठी हे स्मरणपत्र म्हणून काम करते. जागतिक लोकसंख्या दिन साजरा करण्याचे उद्दिष्ट लोकसंख्या वाढीच्या प्रभावांना सामोरे जाण्यासाठी समजून घेण्यास आणि सामूहिक प्रयत्नांना प्रोत्साहन देणे आहे.
• जागतिक लोकसंख्या दिवस 2023 ची थीम Unleashing the power of gender equality: Uplifting the voices of women and girls to unlock our world’s infinite possibilities. ही आहे.

18. संयुक्त राष्ट्र महासभेने 12 जुलै हा इंटरनॅशनल डे ऑफ कॉम्बटिंग सॅण्ड अँड डस्ट स्ट्रॉम्स म्हणून घोषित केला

• संयुक्त राष्ट्र महासभेने 12 जुलै हा दिवस इंटरनॅशनल डे ऑफ कॉम्बटिंग सॅण्ड अँड डस्ट स्ट्रॉम्स (SDS) म्हणून घोषित केला. ज्याचा उद्देश आरोग्य आणि टिकाऊपणाचे महत्त्व याबद्दल जागरुकता वाढवणे हा आहे. SDS च्या गंभीर पर्यावरणीय, आर्थिक आणि सामाजिक प्रभावांबद्दल जागरूकता वाढवणे आणि त्यांचे परिणाम कमी करण्यासाठी कृतीला प्रोत्साहन देणे हा या दिवसाचा उद्देश आहे.

19. मलाला युसुफझाईच्या शौर्य आणि सक्रियतेचा सन्मान करण्यासाठी दरवर्षी 12 जुलै रोजी आंतरराष्ट्रीय मलाला दिवस पाळला जातो.

• मलाला युसुफझाई, मुलींच्या शिक्षणासाठी पाकिस्तानी वकिलाती आणि नोबेल पारितोषिक मिळविणारी सर्वात तरुण व्यक्ती, हिच्या शौर्य आणि सक्रियतेचा सन्मान करण्यासाठी दरवर्षी 12 जुलै रोजी आंतरराष्ट्रीय मलाला दिवस पाळला जातो. आंतरराष्ट्रीय मलाला दिन 2023 मलाला युसुफझाईच्या 10 व्या वर्धापन दिनानिमित्त संबोधित करणार आहे.