दैनिक चालू घडामोडी: 20 जून 2023

राष्ट्रीय बातम्या

1. केंद्राने भाववाढ रोखण्यासाठी राज्य सरकारांना OMSS अंतर्गत तांदूळ आणि गहू विक्री बंद केली.

• भारत सरकारने राज्य सरकारांना ओपन मार्केट सेल स्कीम (OMSS) अंतर्गत केंद्रीय पूलमधून तांदूळ आणि गहू विक्री बंद करण्याचा निर्णय घेतला आहे. वाढत्या किमतींना आळा घालण्याच्या उद्देशाने केलेल्या या निर्णयामुळे गरीबांना मोफत धान्य देणार्‍या कर्नाटकसह काही राज्यांवर परिणाम होईल. तथापि, OMSS अंतर्गत तांदूळ विक्री ईशान्येकडील राज्ये, डोंगराळ प्रदेश आणि कायदा आणि सुव्यवस्थेच्या समस्या किंवा नैसर्गिक आपत्तींना तोंड देत असलेल्या राज्यांसाठी सुरू राहील.

2. केंद्र सरकारने iGOT कर्मयोगी प्लॅटफॉर्मवर “Dakshta” नावाच्या अभ्यासक्रमांचा एक नवीन संग्रह सुरू केला आहे. 

• कार्मिक मंत्रालयाने जाहीर केले की केंद्र सरकारने iGOT कर्मयोगी प्लॅटफॉर्मवर “Dakshta” (Development of Attitude, Knowledge, Skill for Holistic Transformation in Administration) या अभ्यासक्रमांचा एक नवीन संग्रह सुरू केला आहे. कार्मिक आणि प्रशिक्षण विभागाने (DoPT) मिशनच्या मूलभूत उद्दिष्टांना चालना देण्यासाठी कर्मयोगी भारत, सरकारच्या मालकीचे नसलेले विशेष उद्देश वाहन स्थापन केले आहे.

3. सागरमाला प्रकल्पांच्या अंमलबजावणीला गती देण्यासाठी नुकतीच जहाज मंत्रालय आणि विविध भागधारक यांच्यात संयुक्त आढावा बैठक झाली.

• सागरमाला प्रकल्पांच्या अंमलबजावणीला गती देण्यासाठी नुकतीच जहाज मंत्रालय आणि विविध भागधारक यांच्यात संयुक्त आढावा बैठक झाली. सागरमाला हा भारत सरकारचा पोर्ट-नेतृत्व विकास आणि देशातील सागरी अर्थव्यवस्थेला चालना देण्याच्या उद्देशाने एक प्रमुख प्रकल्प आहे.
• या संयुक्त आढावा बैठकीत नवीन बंदरे आणि टर्मिनल्सचे बांधकाम, सध्याच्या बंदरांचे आधुनिकीकरण, किनारी आर्थिक क्षेत्रांचा विकास आणि किनारी शिपिंग आणि अंतर्देशीय जलमार्गांना चालना देण्यासह विविध सागरमाला प्रकल्पांमध्ये झालेल्या प्रगतीवर चर्चा करण्यात आली.

दैनिक चालू घडामोडी: 19 आणि 19 जून 2023

आंतरराष्ट्रीय बातम्या

4. नुसरत चौधरी यांनी अमेरिकेच्या इतिहासातील पहिल्या मुस्लिम महिला फेडरल न्यायाधीशाची पुष्टी केली.

• नागरी हक्क वकील नुसरत चौधरी यांना अमेरिकेच्या इतिहासातील पहिल्या मुस्लिम महिला फेडरल न्यायाधीश म्हणून सिनेटने पुष्टी दिली आहे. पक्षाच्या बाजूने गुरुवारी 50-49 मतांनी न्यूयॉर्कमधील ब्रुकलिन फेडरल कोर्टात त्यांची आजीवन नियुक्ती होईल. पुष्टीकरणाने अमेरिकन सिव्हिल लिबर्टीज युनियनकडून प्रशंसा केली, जिथे ती इलिनॉयच्या ACLU च्या कायदेशीर संचालक आहेत. त्यांनी 2008 ते 2020 पर्यंत राष्ट्रीय ACLU कार्यालयात, ACLU जातीय न्याय कार्यक्रमाच्या उपसंचालक म्हणून सात वर्षे काम केले.

5. लेबनॉनमधील शेकडो हजारो इथिओपियन कामगारांना कायदेशीर संरक्षण आणि किमान वेतन आवश्यकतांशिवाय सोडले जाऊ शकते.

• लेबनॉनमधील शेकडो हजारो इथिओपियन कामगारांना कायदेशीर संरक्षण आणि किमान वेतन आवश्यकतांशिवाय सोडले जाऊ शकते, हे दोन्ही देशांमधील अलीकडे स्वाक्षरी केलेल्या द्विपक्षीय कामगार कराराद्वारे उघड झाले आहे.

अर्थव्यवस्था बातम्या

6. इनसाइडर ट्रेडिंग नियमांचे उल्लंघन केल्याबद्दल सेबीने सिक्युरिटीज मार्केटमधील 6 संस्थांवर बंदी घातली आहे.

• भारतीय सिक्युरिटीज अँड एक्स्चेंज बोर्ड (सेबी) ने शिल्पी केबल टेक्नॉलॉजीजच्या बाबतीत इनसाइडर ट्रेडिंग नियमांचे उल्लंघन केल्याबद्दल सहा संस्थांवर कारवाई केली आहे. संस्थांना सिक्युरिटीज मार्केटमध्ये एक वर्षासाठी सहभागी होण्यापासून रोखण्यात आले आहे आणि एकूण 70 लाख रुपये दंड भरण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत. याव्यतिरिक्त, सेबीने त्यांना मे 2017 पासून पेमेंटच्या तारखेपर्यंत वार्षिक 9 टक्के व्याजासह 27.59 कोटी रुपयांचा बेकायदेशीर नफा रद्द करण्याचे निर्देश दिले आहेत.

साप्ताहिक चालू घडामोडी (11 ते 17 जून 2023)

नियुक्ती बातम्या

7. IPS अधिकारी रवी सिन्हा यांची RAW चे नवे प्रमुख म्हणून निवड करण्यात आली.

• रवी सिन्हा, एक वरिष्ठ IPS अधिकारी, यांची भारताची बाह्य गुप्तचर संस्था, संशोधन आणि विश्लेषण विंग (RAW) चे नवीन प्रमुख म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे. 30 जून रोजी आपला चार वर्षांचा कार्यकाळ पूर्ण करणाऱ्या सामंत कुमार गोयल यांच्याकडून सिन्हा पदभार स्वीकारतील. मंत्रिमंडळाच्या नियुक्ती समितीने सिन्हा यांच्या रॉच्या सचिवपदी दोन वर्षांच्या कालावधीसाठी नियुक्तीला मान्यता दिली आहे.

कराराच्या बातम्या

8. इंटेल आणि जर्मनी $32.8 बिलियन चिप प्लांट करारावर स्वाक्षरी केली.

• इंटेलने दोन अत्याधुनिक सेमीकंडक्टर सुविधांच्या स्थापनेसाठी जर्मनीतील मॅग्डेबर्ग शहरात $32.8 अब्ज गुंतवणूक करण्याचे वचन दिले आहे. बर्लिनच्या आर्थिक सहाय्याने हे सहकार्य जर्मनीमध्ये आतापर्यंतच्या सर्वात मोठ्या विदेशी गुंतवणुकीचे प्रतिनिधित्व करते.
• जर्मन सरकारने, सेमीकंडक्टर उद्योगाचे धोरणात्मक महत्त्व ओळखून, देशातील इंटेलच्या एकूण गुंतवणुकीसाठी अंदाजे 10 अब्ज युरो आर्थिक सहाय्य देण्याचे वचन दिले आहे

व्यवसाय बातम्या

9. इंडिगोने 500 एअरबस A320 फॅमिली एअरक्राफ्टसाठी रेकॉर्ड ब्रेकिंग ऑर्डर दिली.

• भारतीय कमी किमतीच्या वाहक इंडिगोने पॅरिस एअर शो 2023 मध्ये एअरबससोबत एक महत्त्वाचा करार करून विमानचालन इतिहास रचला आहे. एअरलाइनने 500 एअरबस A320 फॅमिली एअरक्राफ्टची ऑर्डर दिली आहे, जे एअरबसकडून कोणत्याही एअरलाइनद्वारे खरेदी केलेले आतापर्यंतचे सर्वात मोठे एकल विमान आहे.

क्रीडा बातम्या

10. इजिप्तने जागतिक स्क्वॉश चॅम्पियनशिप कायम राखली आहे.

• मलेशियाला हरवून इजिप्तने SDAT (स्पोर्ट्स डेव्हलपमेंट अथॉरिटी ऑफ तामिळनाडू) WSF (वर्ल्ड स्क्वॉश फेडरेशन) स्क्वॉश विश्वचषक विजेतेपद पटकावले आहे. चॅम्पियनशिप चेन्नई, तामिळनाडू येथील एक्सप्रेस एव्हेन्यू मॉलमध्ये 13 ते 17 जून दरम्यान आयोजित करण्यात आली होती. हॉंगकॉंग, जपान, मलेशिया, इजिप्त, दक्षिण आफ्रिका, ऑस्ट्रेलिया आणि कोलंबिया या स्पर्धेत भारतासह आठ देश सहभागी झाले होते. इजिप्तने अंतिम फेरीत मलेशियाचा 2-1 असा पराभव केला.

11. इंडोनेशिया ओपन 2023 मध्ये सात्विकसाईराज आणि चिराग पुरुष यांनी दुहेरी चॅम्पियनचे विजेतेपद पटकावले.

• सात्विकसाईराज रँकिरेड्डी आणि चिराग शेट्टी यांनी अनुक्रमे 21-17 आणि 21-18 अशा मलेशियन विश्वविजेत्या जोडी ‘आरोन चिया’ आणि ‘सोह वूई यिक’ यांचा पराभव करून इंडोनेशिया ओपनमध्ये पुरुष दुहेरीचे विजेतेपद पटकावले.

12. मॅक्स वर्स्टॅपेनने कॅनेडियन ग्रांड प्रीक्स जिंकली.

• मॅक्स वर्स्टॅपेनने, राज्याचा विश्वविजेता, कॅनेडियन ग्रँड प्रिक्समध्ये उत्कृष्ट कामगिरीचे प्रदर्शन करून, प्रबळ विजय मिळवला आणि त्याच्या रेड बुल संघासाठी 100 वा फॉर्म्युला वन विजय नोंदवला. अँस्टन मार्टिनसाठी ड्रायव्हिंग करणाऱ्या फर्नांडो अलोन्सोने दुसरा क्रमांक मिळवला.

ज्ञानकोश मासिक चालू घडामोडी – मे 2023

महत्वाचे दिवस

13. दरवर्षी 20 जून रोजी जागतिक निर्वासित दिन साजरा केल्या जातो.

• जागतिक निर्वासित दिन हा जगभरातील निर्वासितांना श्रद्धांजली अर्पण करण्यासाठी संयुक्त राष्ट्रांनी स्थापित केलेला आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मान्यताप्राप्त दिवस आहे. हे दरवर्षी 20 जून रोजी पाळले जाते आणि संघर्ष किंवा छळामुळे आपल्या मातृभूमीतून पळून जाण्यास भाग पाडलेल्या व्यक्तींचे शौर्य आणि दृढनिश्चय मान्य करण्यासाठी एक व्यासपीठ म्हणून कार्य करते. हा महत्त्वाचा दिवस निर्वासितांच्या दुर्दशेबद्दल सहानुभूती आणि आकलन विकसित करण्यास प्रोत्साहित करतो आणि त्यांच्या जीवनाची पुनर्रचना करण्यात त्यांच्या उल्लेखनीय सामर्थ्याची कबुली देतो. Hope away from home ही जागतिक निर्वासित दिन 2023 ची थीम आहे.

14. दरवर्षी 21 जून रोजी आंतरराष्ट्रीय योग दिवस साजरा केला जातो.

• योगाभ्यासाच्या असंख्य फायद्यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी दरवर्षी 21 जून रोजी आंतरराष्ट्रीय योग दिवस साजरा केला जातो. हा दिवस योगाद्वारे प्रदान केलेल्या कल्याणासाठी सर्वांगीण दृष्टिकोनाबद्दल जागरुकता निर्माण करण्यासाठी एक व्यासपीठ म्हणून काम करतो. या वर्षीच्या आंतरराष्ट्रीय योग दिन 2023 साठी निवडलेली थीम वसुधैव कुटुंबकम्साठी योग आहे.

15. पीएन पणिकर यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त राष्ट्रीय वाचन दिवस साजरा केला जातो.

• केरळ राज्यात ‘ग्रंथालय चळवळीचे जनक’ म्हणून ओळखले जाणारे पीएन पणिकर यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त राष्ट्रीय वाचन दिवस साजरा केला जातो. हा दिवस दरवर्षी 19 जून रोजी साजरा केला जातो. केरळ ग्रन्थशाळा संघममधील त्यांच्या नेतृत्वाद्वारे, त्यांनी केरळमध्ये सांस्कृतिक क्रांती घडवून आणणाऱ्या विविध उपक्रमांचे नेतृत्व केले, ज्यामुळे 1990 च्या दशकात राज्यात सार्वत्रिक साक्षरता प्राप्त झाली.