दैनिक चालू घडामोडी: 29 जून 2023

राष्ट्रीय बातम्या

1. नॅशनल रिसर्च फाऊंडेशन बिल, 2023 ला मंजूरी हे भारताच्या संशोधन परिसंस्थेच्या बळकटीकरणाच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.

• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखालील केंद्रीय मंत्रिमंडळाने नॅशनल रिसर्च फाउंडेशन (NRF) विधेयक, 2023 ला संसदेत मांडण्यास मान्यता दिली आहे. विद्यापीठे, महाविद्यालये, संशोधन संस्था आणि R&D प्रयोगशाळांमध्ये संशोधन आणि नावीन्यपूर्ण संस्कृतीला चालना देताना संशोधन आणि विकास (R&D) चे बीजन, संगोपन आणि प्रोत्साहन यामध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावणारी NRF ही सर्वोच्च संस्था स्थापन करणे हे या महत्त्वपूर्ण हालचालीचे उद्दिष्ट आहे.

2. स्वैच्छिक पर्यावरणीय कृतींना प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकारने भारताच्या ‘ग्रीन क्रेडिट’ योजनेसाठी मसुदा नियम जारी केले.

• पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल मंत्रालयाने (MoEFCC) 2023 साठी ‘ग्रीन क्रेडिट प्रोग्राम (GCP)’ अंमलबजावणी नियमांचा मसुदा अलीकडेच अधिसूचित केला आहे. प्रस्तावित योजनेचा उद्देश व्यक्ती, उद्योग, शेतकरी उत्पादक संस्था (FPOs), शहरी स्थानिक स्वराज्य संस्थांना प्रोत्साहन देणे आहे. (ULB), ग्रामपंचायती आणि खाजगी क्षेत्रे, इतरांसह, झाडे लावणे, पाणी वाचवणे, कचरा व्यवस्थापन आणि वायू प्रदूषण कमी करणे यासारख्या पर्यावरणास अनुकूल कृती करणे. या उपक्रमांमध्ये सहभागी होऊन, संस्था व्यापार करण्यायोग्य “ग्रीन क्रेडिट्स” मिळवू शकतात ज्यांना बाजार-आधारित यंत्रणेद्वारे प्रोत्साहन दिले जाईल.

28 जून 2023 रोजी महाराष्ट्र मंत्रिमंडळ बैठकीत झालेले निर्णय पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा

राज्य बातम्या

3. टीएस सिंह देव यांची छत्तीसगडचे उपमुख्यमंत्री म्हणून काँग्रेसचे प्रमुख मल्लिकार्जुन खरगे यांनी नियुक्ती केली.

• टीएस सिंह देव यांची छत्तीसगडचे उपमुख्यमंत्री म्हणून काँग्रेसचे प्रमुख मल्लिकार्जुन खरगे यांनी नियुक्ती केली. दिल्लीतील काँग्रेस मुख्यालयात आगामी छत्तीसगड विधानसभा निवडणुकांबाबत चर्चा करण्यासाठी आयोजित आढावा बैठकीत सिंह देव यांच्या नियुक्तीची घोषणा करण्यात आली. 2018 मध्ये, छत्तीसगडमध्ये 15 वर्षानंतर काँग्रेस पुन्हा सत्तेवर आली, तेव्हा मुख्यमंत्रिपदावरून भूपेश बघेल आणि टीएस सिंह देव यांच्यात वर्चस्वाचे युद्ध सुरू झाले.

दैनिक चालू घडामोडी: 27 जून 2023

आंतरराष्ट्रीय बातम्या

4. कॅनडाने परदेशी कामगारांसाठी ‘डिजिटल नोमॅड स्ट्रॅटेजी’ सुरू केली आहे.

• टेक उद्योगातील कुशल कामगारांची कमतरता दूर करण्यासाठी कॅनडाने एक सक्रिय दृष्टीकोन घेतला आहे. टोरंटोमध्ये कोलिशनच्या टेक कॉन्फरन्स दरम्यान, देशाच्या इमिग्रेशन मंत्र्यांनी जगभरातील प्रतिभावान व्यक्तींना आकर्षित करण्याच्या उद्देशाने डिजिटल भटक्या धोरणाची घोषणा केली.
• डिजिटल भटक्या धोरणानुसार, परदेशी कामगारांना कॅनडामध्ये सहा महिन्यांपर्यंत राहण्याची परवानगी आहे. त्यांच्या वास्तव्यादरम्यान त्यांना नोकरीच्या ऑफर मिळाल्यास, त्यांना देशात त्यांचा वेळ वाढवण्याची संधी आहे. कॅनडाच्या तंत्रज्ञान क्षेत्रातील कुशल व्यावसायिकांची कमतरता दूर करण्यासाठी हा उपक्रम तयार करण्यात आला आहे.

साप्ताहिक चालू घडामोडी (18 ते 24 जून 2023)

नियुक्ती बातम्या

5. UN प्रमुखांनी चीनचे Xu यांची UNDP चे उपप्रमुख म्हणून नियुक्ती केली.

• युनायटेड नेशन्सचे सरचिटणीस अँटोनियो गुटेरेस यांनी संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (UNDP) चे अंडर-सेक्रेटरी-जनरल आणि सहयोगी प्रशासक म्हणून चीनचे Haoliang Xu यांची नियुक्ती जाहीर केली आहे. श्री जू हे भारताच्या उषा राव-मोनारी यांचे उत्तराधिकारी होतील, ज्यांना महासचिवांनी सहयोगी प्रशासक म्हणून तिच्या कार्यकाळात त्यांच्या सेवा आणि वचनबद्धतेबद्दल त्यांचे कौतुक केले आहे.

अर्थव्यवस्था बातम्या

6. रिजर्व्ह बँकेचा आर्थिक स्थिरता अहवाल भारतीय बँकिंग क्षेत्राच्या मजबूत कामगिरीवर प्रकाश टाकतो.

• रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने अलीकडेच आपला 27 वा आर्थिक स्थिरता अहवाल (FSR) जारी केला, ज्यामध्ये भारतीय वित्तीय प्रणालीची लवचिकता आणि जोखीम यांचे मूल्यांकन सादर केले गेले. जागतिक अनिश्चितता आणि आव्हाने असूनही, भारतीय अर्थव्यवस्थेने मजबूत आर्थिक मूलभूत तत्त्वे समर्थित मजबूत वाढ प्रदर्शित करणे सुरू ठेवले आहे.

व्यवसाय बातम्या

7. Meta ने 5 भारतीय स्टार्टअपसाठी $250K मिक्स्ड रिअँलिटी फंड लाँच केला.

• Meta ने भारतात नवीन मिक्स्ड रिअँलिटी (MR) प्रोग्राम लाँच करण्याची घोषणा केली आहे, ज्यामध्ये घरगुती स्टार्टअप्स आणि डेव्हलपर्सना अँप्लिकेशन्स आणि अनुभव तयार करण्यात मदत करण्यासाठी $250,000 चा पुरस्कार देण्यात आला आहे. निवडक सहभागींना आर्थिक अनुदान, मेटा रिअँलिटी लॅब तज्ञांकडून मार्गदर्शन, आणि मेटाच्या वाढत्या डेव्हलपर इकोसिस्टममध्ये सामील होण्याची संधी मिळून, नाविन्यपूर्णतेला चालना देणे आणि राष्ट्रीय XR तंत्रज्ञान इकोसिस्टम स्थापित करणे हे या कार्यक्रमाचे उद्दिष्ट आहे.

8. GAIL ने अधिकृत आर्थिक ऑपरेटर (AEO) T3 दर्जा प्राप्त केला.

• GAIL India Limited, भारतातील एक अग्रगण्य नैसर्गिक वायू कंपनी, हिला केंद्रीय अप्रत्यक्ष कर आणि सीमाशुल्क मंडळ, वित्त मंत्रालयाने प्रतिष्ठित अधिकृत आर्थिक ऑपरेटर (AEO) T3 दर्जा प्रदान केला आहे. ही मान्यता निर्यातदार आणि आयातदारांसाठी सुविधेची सर्वोच्च पातळी दर्शवते, जे GAIL ला आंतरराष्ट्रीय व्यापारात विश्वासार्ह आणि सुरक्षित सहभागी म्हणून स्थान देते.

पुरस्कार बातम्या

9. जागतिक बँकेचे अध्यक्ष अजय बंगा यांना कार्नेगी कॉर्पोरेशन ऑफ न्यूयॉर्कच्या वार्षिक “ग्रेट इमिग्रंट्स” यादीत स्थान मिळाले आहे.

• अजय बंगा, जागतिक बँकेचे अध्यक्ष, यांना कार्नेगी कॉर्पोरेशन ऑफ न्यूयॉर्कच्या वार्षिक “ग्रेट इमिग्रंट्स” यादीत मान्यता मिळाली आहे. अमेरिका आणि तिथली लोकशाही समृद्ध करण्यासाठी त्यांच्या योगदानासाठी आणि प्रयत्नांसाठी त्यांचे कौतुक केले जाते. प्रमुख पदांवर 30 वर्षांहून अधिक अनुभव असलेल्या, 63 वर्षीय बंगा यांनी जागतिक बँकेत गरिबीशी लढा देण्यासाठी आणि हवामान बदलांना संबोधित करण्यासाठी, जगभरातील लोकांसाठी संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी परिवर्तनशील धोरणे राबवण्याची अपेक्षा आहे.

क्रीडा बातम्या

10. दिक्षा डागरने विक्रमी दुसऱ्या महिला युरोपियन टूर स्पर्धेचे विजेतेपद पटकावले.

• हरियाणातील झज्जर येथील प्रतिभावान 22 वर्षीय दक्षिणपंजा गोल्फर दीक्षा डागरने चेक लेडीज ओपनमध्ये तिचे दुसरे लेडीज युरोपियन टूर (LET) विजेतेपद मिळवले. 2019 मध्ये तिचे पहिले LET विजेतेपद जिंकणारी आणि 2021 मध्ये लंडनमधील आरामको टीम सिरीजमधील विजेत्या संघाचा भाग असलेल्या दीक्षाने संपूर्ण स्पर्धेत उत्कृष्ट कामगिरी केली. हा विजय तिचा LET वरचा दुसरा वैयक्तिक विजय आहे आणि तिने आता या हंगामात चार टॉप-10 फिनिशेस मिळवले आहेत.

ज्ञानकोश मासिक चालू घडामोडी – मे 2023

अहवाल व निर्देशांक बातम्या

11. वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरमने ऊर्जा संक्रमण निर्देशांकात भारताला जागतिक स्तरावर 67 व्या स्थानावर स्थान दिले.

• जागतिक आर्थिक मंचाच्या (WEF) ऊर्जा संक्रमण निर्देशांकात भारताने 67 वे स्थान मिळवले आहे, ज्यामुळे सर्व आयामांमध्ये गती पाहणारी ही एकमेव मोठी अर्थव्यवस्था बनली आहे. Accenture च्या सहकार्याने विकसित करण्यात आलेला हा अहवाल, सुरक्षित आणि शाश्वत ऊर्जा संक्रमण, ऊर्जा आणि कार्बनची तीव्रता कमी करणे, अक्षय ऊर्जा उपयोजन वाढवणे आणि विजेचा सार्वत्रिक प्रवेश मिळवणे यासाठी भारताच्या महत्त्वपूर्ण सुधारणांवर प्रकाश टाकतो.

12. दरवर्षी 29 जून रोजी राष्ट्रीय सांख्यिकी दिन साजरा केला जातो.

• सांख्यिकी आणि आर्थिक नियोजन क्षेत्रात प्राध्यापक प्रशांत चंद्र महालनोबिस यांनी दिलेल्या महत्त्वपूर्ण योगदानाचा गौरव करण्यासाठी दरवर्षी 29 जून रोजी राष्ट्रीय सांख्यिकी दिन साजरा केला जातो. ‘भारतीय सांख्यिकीचे जनक’ म्हणून ओळखले जाणारे, प्रोफेसर महालनोबिस हे महालनोबिस अंतर विकसित करण्यासाठी प्रसिद्ध आहेत.
• Alignment of State Indicator Framework with National Indicator Framework for Monitoring Sustainable Development Goals ही राष्ट्रीय सांख्यिकी दिन 2023 ची थीम आहे.

13. आंतरराष्ट्रीय उष्णकटिबंधीय दिवस दरवर्षी 29 जून रोजी साजरा केला जातो.

• उष्णकटिबंधीय क्षेत्राचा आंतरराष्ट्रीय दिवस दरवर्षी 29 जून रोजी साजरा केला जातो. उष्ण कटिबंधीय क्षेत्रांना तोंड देत असलेल्या विशिष्ट आव्हाने आणि संधींवर अधिक प्रकाश टाकताना उष्ण कटिबंधातील विलक्षण विविधता ओळखणे हा त्याचा उद्देश आहे. सर्व स्तरांवर उष्णकटिबंधीय देशांच्या विशिष्ट आव्हानांबद्दल आणि जगातील उष्णकटिबंधीय प्रदेशांवर परिणाम करणारे परिणाम आणि समस्यांबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी, जगभरात 29 जून रोजी आंतरराष्ट्रीय उष्णकटिबंधीय दिवस साजरा केला जातो.

14. राष्ट्रीय विमा जागरुकता दिवस दरवर्षी 28 जून रोजी विम्याबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी साजरा केला जातो.

• राष्ट्रीय विमा जागरुकता दिवस दरवर्षी 28 जून रोजी विम्याबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी पाळला जातो जो विविध परिस्थितींमध्ये संरक्षण देण्यासाठी आणि विमा योजनेतील गुंतवणुकीच्या फायद्यांबद्दल संरक्षण प्रदान करतो. हा दिवस लोकांना त्यांची सर्व विमा देयके (किंवा नूतनीकरण) अद्ययावत आहेत की नाही हे तपासण्यासाठी स्मरणपत्र म्हणूनही काम करतो.

विविध बातम्या

15. गुरु पद्मसंभव यांच्या जयंतीनिमित्त लडाखमध्ये दोन दिवस हेमिस मठ महोत्सव साजरा केला जात आहे.

• लडाखमधील हेमिस उत्सव हा एक प्रसिद्ध धार्मिक उत्सव आहे जो लेहच्या नयनरम्य प्रदेशात असंख्य पर्यटकांना आकर्षित करतो. भगवान पद्मसंभव यांच्या जयंतीला समर्पित, हा उत्सव तिबेटी तांत्रिक बौद्ध धर्माचा मंत्रमुग्ध करणारा अनुभव देतो. त्याच्या दोन दिवसांच्या जल्लोषासह, हेमिस फेस्टिव्हल चाम डान्स, पारंपारिक सादरीकरण आणि गुंतागुंतीच्या थांगकाचे (बौद्ध चित्रे) अनावरण यांचे आकर्षक प्रदर्शन सादर करते.