Daily Current Affairs in Marathi (चालू घडामोडी) | 31 December 2022

राज्य बातम्या (Daily Current Affairs for Maharashtra Exams)

3. तामिळनाडू राज्याच्या माहिती आयोगाची आरटीआय प्रतिसादात सर्वात कमी कामगिरी आहे.

• तामिळनाडूच्या राज्य माहिती आयोगाची माहिती अधिकार कायद्यांतर्गत प्रतिसादाची सर्वात कमी कामगिरी आहे, केवळ 14% माहिती मागितली आहे. मागितलेल्या माहितीपैकी केवळ 23% माहिती सामायिक करून महाराष्ट्र दुसऱ्या क्रमांकावर आहे.
• या मूल्यांकनाचा भाग म्हणून दाखल केलेल्या आरटीआय अर्जांना प्रतिसाद म्हणून केवळ 10 IC ने संपूर्ण माहिती दिली. यामध्ये आंध्र प्रदेश, हरियाणा, झारखंड आणि ईशान्येकडील त्रिपुरा, नागालँड आणि सिक्कीम या राज्यांचा समावेश होता.
• संस्थेद्वारे मूल्यांकनाचा एक भाग म्हणून सर्व 29 IC कडून समान माहिती मिळविण्यासाठी एकूण 145 RTI अर्ज दाखल करण्यात आले.
• प्रत्येक IC ने देखरेख आणि माहिती उघड करण्याच्या बाबतीत सार्वजनिक प्राधिकरण म्हणून कसे कार्य केले याचे मूल्यांकन करण्यासाठी RTI अर्जांचा मागोवा घेण्यात आला.

4. तामिळनाडूने 25 कोटी रुपयांच्या बजेटसह निलगिरी तहर प्रकल्प सुरू केला.

• तामिळनाडू सरकारने ‘निलगिरी तहर प्रकल्प’ जाहीर केला आहे, हा भारतातील पहिल्या प्रकारचा उपक्रम आहे ज्याचा उद्देश राज्यातील प्राण्यांचा मूळ अधिवास पुनर्संचयित करणे आणि त्यांची लोकसंख्या स्थिर करणे आहे. ‘निलगिरी तहर प्रकल्प’ हा पाच वर्षांचा कार्यक्रम असून त्याचे बजेट 25.14 कोटी रुपये आहे.
• प्रजातींच्या संवर्धनासाठी प्रकल्प संचालकांच्या अध्यक्षतेखाली एक समर्पित टीम देखील असेल. ही टीम स्थानिक पातळीवर नामशेष झालेल्या जंगलातील पट्ट्यांमध्ये प्राण्यांची पुन्हा ओळख करून देण्यासाठी त्यांच्या बंदिवासात प्रजनन करण्याची शक्यता तपासेल.

5. आंध्र प्रदेश सरकारने आठवीच्या पाठ्यपुस्तकांमध्ये फातिमा शेखच्या योगदानावर एक धडा समाविष्ट करण्यात आला.

• आंध्र प्रदेश सरकारने आठवीच्या पाठ्यपुस्तकांमध्ये फातिमा शेखच्या योगदानावर एक धडा सादर केला आहे. फातिमा शेख या भारतातील पहिल्या महिला मुस्लिम शिक्षिका आणि भारतातील महान समाजसुधारक आणि शिक्षकांपैकी एक होत्या.
• ज्योती राव फुले आणि सावित्रीबाई या सुप्रसिद्ध समाजसुधारक जोडप्याला त्यांनी आश्रय दिला होता, ज्यांनी मुलींच्या शिक्षणासाठी काम केले होते.

6. मद्रास उच्च न्यायालयाच्या मदुराई खंडपीठाने तामिळनाडूमधील मंदिरांमध्ये भाविकांना मोबाईल फोन घेऊन जाण्यास मनाई केली आहे.

• मद्रास उच्च न्यायालयाच्या मदुराई खंडपीठाने तामिळनाडूमधील मंदिरांमध्ये भाविकांना मोबाईल फोन घेऊन जाण्यास मनाई केली आहे. न्यायमूर्ती आर. महादेवन आणि जे सत्य नारायण प्रसाद यांच्या खंडपीठाने असे मत मांडले की, गॅझेटमुळे भाविकांचे लक्ष मंदिरात येण्याच्या उद्देशापासून वळते.
• तामिळनाडू मंदिर प्रवेश प्राधिकरण कायदा 1947, आणि नियम मंदिरातील सुव्यवस्था आणि सजावट राखण्यासाठी नियम बनवण्याचा अधिकार विश्वस्तांना किंवा मंदिराच्या प्रभारी कोणत्याही प्राधिकरणाला देतात.

7. ओडिशातील बरगढ येथे दोन वर्षानंतर सर्वात मोठा ओपन एअर थिएटर फेस्टिव्हल ‘धनू यात्रा’ महोत्सव सुरू झाला.

• ओडिशातील बरगढ येथे दोन वर्षानंतर सर्वात मोठा ओपन-एअर थिएटर फेस्टिव्हल हा ‘धनू यात्रा’ महोत्सव सुरू झाला. दोलायमान धनू यात्रा ओडिशाच्या संस्कृतीशी निगडीत आहे. हा महोत्सव 27 डिसेंबर ते 6 जानेवारी 2023 या कालावधीत आयोजित करण्यात आला आहे. महोत्सवादरम्यान देशभरातील 130 सांस्कृतिक मंडळांमधील अनेक कलाकार कार्यक्रम सादर करणार आहेत. देशभरातील 130 सांस्कृतिक मंडळांचे सुमारे 3,000 कलाकार महोत्सवात सहभागी होत आहेत. तथापि, कंस हे धनू यात्रेचे मध्यवर्ती आकर्षण आहे.

Weekly Current Affairs in Marathi (18 December 22- 24 December 22)

नियुक्ती बातम्या (Daily Current Affairs for Maharashtra Exams)

8. आयपीएस अधिकारी लक्ष्मी सिंह यांनी नोएडा येथे उत्तर प्रदेशच्या पहिल्या महिला पोलिस आयुक्तपदी नियुक्त केले.

• उत्तर प्रदेश सरकारने आयपीएस अधिकारी लक्ष्मी सिंग यांची नोएडा पोलिस प्रमुख म्हणून नियुक्ती केली आहे, ज्यामुळे त्या राज्यातील पोलिस आयुक्तालयाच्या प्रमुखपदी पहिल्या महिला अधिकारी बनल्या आहेत. 2000 च्या बॅचचे अधिकारी, ज्यांनी गौतम बुद्ध नगरमध्ये आलोक सिंग यांची जागा घेतली. 1995 च्या बॅचचे आयपीएस अधिकारी आलोक सिंग यांना राज्याची राजधानी लखनऊ येथील डीजीपी कार्यालयात अतिरिक्त पोलीस महासंचालक (ADGP) म्हणून नियुक्त करण्यात आले आहे.

अर्थव्यवस्था बातम्या (Daily Current Affairs for Maharashtra Exams)

9. केंद्र सरकारने जानेवारी ते मार्च या तिमाहीत ज्येष्ठ नागरिक बचत योजनेसह विविध लहान बचत योजनांवरील व्याजदरात वाढ केली.

• केंद्र सरकारने जानेवारी ते मार्च या तिमाहीत ज्येष्ठ नागरिक बचत योजनेसह विविध लहान बचत योजनांवरील व्याजदरात वाढ केली परंतु सार्वजनिक भविष्य निर्वाह निधी (PPF) आणि सुकन्या समृद्धी योजनेचे दर या कालावधीसाठी अपरिवर्तित ठेवले. विविध साधनांवरील दर 20 ते 110 बेसिस पॉइंट्स दरम्यान वाढवले ​​गेले आहेत आणि आता ते 4.0% ते 7.6% पर्यंत आहेत.

10. भारताची एप्रिल-नोव्हेंबर वित्तीय तूट आर्थिक वर्ष 23 च्या उद्दिष्टाच्या 58.9% पर्यंत वाढली आहे.

• वाढीव भांडवली खर्च आणि करेतर महसुलातील मंद वाढ यामुळे नोव्हेंबरच्या अखेरीस सरकारची वित्तीय तूट पूर्ण वर्षाच्या अर्थसंकल्पीय अंदाजाच्या 59 टक्क्यांवर पोहोचली. वास्तविक पाहता, 2022-23 च्या एप्रिल-नोव्हेंबर कालावधीत राजकोषीय तूट, जी खर्च आणि महसूल यांच्यातील फरक आहे, ती 9.78 लाख कोटी रुपये होती. मागील वर्षी याच कालावधीत, 2021-22 च्या अर्थसंकल्पीय अंदाजाच्या 46.2 टक्के तूट होती.

11. कोळसा, खते, पोलाद, सिमेंटच्या चांगल्या प्रदर्शनामुळे आठ पायाभूत सुविधा क्षेत्रांच्या उत्पादनात नोव्हेंबरमध्ये 5.4 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे.

• कोळसा, खते, पोलाद, सिमेंट आणि वीज विभागांनी उत्तम प्रदर्शन केल्याने आठ पायाभूत सुविधा क्षेत्रांचे उत्पादन नोव्हेंबरमध्ये 5.4 टक्क्यांनी वाढले आहे. क्रूड ऑइल, नैसर्गिक वायू आणि रिफायनरी उत्पादनांनी मात्र या वर्षी नोव्हेंबरमध्ये नकारात्मक वाढ नोंदवली. आठ प्रमुख क्षेत्रांची उत्पादन वाढ ऑक्टोबरमध्ये 0.9 टक्क्यांवर घसरली.

One Liner Questions on Monthly Current Affairs in Marathi- November 2022

पुरस्कार बातम्या (Daily Current Affairs for MPSC Exams)

12. छत्तीसगड पोलिसांच्या ‘निजात’ मोहिमेला IACP 2022 पुरस्कार मिळाला आहे.

• इंटरनॅशनल असोसिएशन ऑफ चीफ्स ऑफ पोलिस (IACP) , यूएसस्थित आंतरराष्ट्रीय संघटनेने छत्तीसगड पोलिसांच्या अंमली पदार्थ आणि अवैध दारूविरोधी मोहिमेची ‘निजात’ संस्थात्मक श्रेणीतील ‘गुन्हे प्रतिबंधक नेतृत्व’ पुरस्कारासाठी निवड केली आहे. प्रतिष्ठित IACP 2022 पुरस्काराने व्यसनमुक्ती मोहिमेची निवड केली आहे, जी मुख्यमंत्री भूपेश बघेल यांनी अंमली पदार्थांची तस्करी करणारे आणि बुटलेगर्स विरुद्ध कठोर कारवाई करण्यासाठी आणि अंमली पदार्थांच्या तस्करीला आळा घालण्यासाठी दिलेल्या निर्देशानंतर राबवण्यात आली होती. ‘निजात’ या यशस्वी एकल मोहिमेने मिशनरी आवेशाने नशामुक्त समाज निर्माण करण्यासाठी उल्लेखनीय परिणाम पाहिले.

सर्व स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे: 

• आंतरराष्ट्रीय पोलीस प्रमुखांची स्थापना : मे 1893
• इंटरनॅशनल असोसिएशन ऑफ चीफ ऑफ पोलिस हेडक्वार्टर: अलेक्झांड्रिया, व्हर्जिनिया, युनायटेड स्टेट्स
• इंटरनॅशनल असोसिएशन ऑफ चीफ्स ऑफ पोलिस अध्यक्ष: सिंथिया ई. रेनॉड

व्यवसाय बातम्या (Daily Current Affairs for MPSC Exams)

13. NDTV संस्थापकांना अदानी एंटरप्रायझेसला 27.26% विक्रीतून 602 कोटी रुपये मिळणार आहे.

• अदानी समूहाने स्टॉक एक्सचेंजला माहिती दिली की त्यांनी संस्थापक प्रणॉय रॉय आणि त्यांची पत्नी राधिका रॉय यांच्याकडून NDTV मधील अतिरिक्त 27.26 टक्के इक्विटी स्टेक विकत घेतला आहे. अब्जाधीश गौतम अदानी -समर्थित अदानी समूहाने रॉयजकडून 342.65 रुपये प्रति शेअरने शेअर्स विकत घेतले जे 294 रुपये प्रति शेअरच्या ओपन ऑफर किमतीपेक्षा 16.55 टक्के जास्त होते.

14. टाटा मोटर्स जानेवारीमध्ये फोर्ड इंडियाच्या उत्पादन प्रकल्पाचे अधिग्रहण पूर्ण करणार आहे.

• टाटा मोटर्स 10 जानेवारी 2023 रोजी तिच्या उपकंपनीद्वारे साणंद येथील फोर्ड इंडियाच्या उत्पादन प्रकल्पाचे संपादन पूर्ण करणार आहे. कंपनीने घोषणा केली आहे की तिची शाखा टाटा पॅसेंजर इलेक्ट्रिक मोबिलिटी लिमिटेड (TPEML) फोर्ड इंडिया प्रायव्हेट लिमिटेड (FIPL) गुजरातमधील साणंद प्लांटचे अधिग्रहण करेल.

महत्वाचे मुद्दे 

• FIPL च्या वाहन निर्मिती प्रकल्पातील सर्व पात्र कर्मचाऱ्यांना TPEML सोबत सध्या त्यांच्यासाठी उपलब्ध असलेल्या अटी, शर्ती आणि सेवेच्या फायद्यांवर नोकरीची ऑफर देण्यात आली आहे.
• FIPL कर्मचारी ज्यांनी नोकरीची ऑफर स्वीकारली आहे ते 10 जानेवारी 2023 पासून TPEML कर्मचारी होतील.
• टाटा मोटर्सने माहिती दिली की त्यांच्या प्रवासी आणि इलेक्ट्रिक वाहनांच्या व्यवसायाने “गेल्या काही वर्षांमध्ये बाजाराला धक्का देत वाढ केली आहे आणि ही गती कायम ठेवण्यासाठी त्यांच्या योजना आहेत.
• या संपादनामुळे 3,00,000 युनिट्सची अतिरिक्त अत्याधुनिक उत्पादन क्षमता अनलॉक होईल जी वार्षिक 4,20,000 युनिट्सपर्यंत वाढवता येईल.

15. स्वदेशी विकसित पेमेंट ऍप्लिकेशन BHIM (भारत इंटरफेस फॉर मनी) ने आपला सहावा वर्धापन दिन साजरा केला.

• स्वदेशी विकसित पेमेंट ऍप्लिकेशन BHIM (भारत इंटरफेस फॉर मनी) ने आपला सहावा वर्धापन दिन साजरा केला. भीम अँप 30 डिसेंबर 2016 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते लॉन्च करण्यात आले. BHIM म्हणजे भारत इंटरफेस फॉर मनी. हे आधार प्लॅटफॉर्म वापरून बायोमेट्रिक पेमेंट सिस्टम अँप आहे आणि थेट बँकेद्वारे ई-पेमेंट सुलभ करण्यासाठी युनिफाइड पेमेंट इंटरफेस (UPI) वर आधारित आहे.

Monthly Current Affairs in Marathi- November 2022.

विज्ञान आणि तंत्रज्ञान बातम्या (Daily Current Affairs for Maharashtra Exams)

16. SpaceX ने पहिले 54 Starlink v2.0 उपग्रह पृथ्वीच्या निम्न कक्षेत प्रक्षेपित केले.

• SpaceX Falcon 9 लॉन्च व्हेईकल नवीन पिढीचे पहिले 54 Starlink Satellites किंवा v2.0 किंवा Gen2 लोअर अर्थ ऑर्बिटमध्ये प्रक्षेपित केले. SpaceX Falcon 9 हे 28 डिसेंबर 2022 रोजी प्रक्षेपित करण्यात आले आणि ते केप कॅनवेरल येथील यूएस एअर फोर्स बेसच्या SLC-40 लाँच पॅडवरून झाले. 2022 च्या सुरुवातीपासून ही SpaceX ची 60 वी यशस्वी मोहीम आहे.

मुख्य मुद्दे

• स्टारलिंक v2.0 उपग्रहांमध्ये प्रक्षेपण वाहनावर अवलंबून अनेक भिन्न कॉन्फिगरेशन आहेत.
• सुरुवातीला स्टारशिपद्वारे नवीन उपग्रह प्रक्षेपित केले जातील असे गृहीत धरले जात होते.
• SpaceX च्या सुपर-हेवी रॉकेटला थोडा उशीर झाला आहे आणि आता, Starlink v2.0 हे चांगल्या जुन्या फाल्कन 9 द्वारे नेले आहे. अशा उपग्रहांचे वस्तुमान 303 किलो आहे आणि परिमाणे जवळजवळ v.15 प्रमाणेच आहेत.
• Starlink v2.0 चा मुख्य फरक मोठा अँटेना आणि प्रत्येक उपग्रहाची वाढलेली बँडविड्थ आहे.
  v1.5 उपकरणांमध्ये उपग्रहांमधील लेसर संप्रेषण प्रणाली आहे आणि ते सामान्य मोबाइल टर्मिनल्सशी थेट संवाद साधू शकतात.

निधन बातम्या (Daily Current Affairs for MPSC Exams)

17. प्रित्झकर-विजेते वास्तुविशारद अराटा इसोझाकी यांचे 91 व्या वर्षी निधन झाले.

• अराता इसोझाकी, प्रित्झकर-विजेता जपानी वास्तुविशारद, ज्याने आपल्या रचनांमध्ये पूर्व आणि पश्चिमेची संस्कृती आणि इतिहास यांचे मिश्रण केले, एक उत्तर-आधुनिक महाकाय म्हणून ओळखले जाते, त्यांचे निधन झाले. ते 91 वर्षांचे होते. इसोझाकी यांनी 2019 मध्ये प्रित्झकर आर्किटेक्चर पारितोषिक जिंकले, जे आंतरराष्ट्रीय स्तरावर या क्षेत्रातील सर्वोच्च सन्मान आहे. Arata Isozaki, ज्यांच्या संकरित शैलीने ‘नवीन मार्ग’ बनवले, प्रित्झकर पुरस्कार जिंकला.