Table of Contents
दशांश अपूर्णांक
दशांश अपूर्णांक: अपूर्णांक आणि दशांश च्या टॉपिकमध्ये आपले स्वागत आहे ! या विषयात, आपण गणितातील दोन मूलभूत संकल्पनांचा शोध घेऊ ज्या आपल्याला अधिक अचूक आणि बहुमुखी पद्धतीने संख्या व्यक्त करू देतात.आदिवासी विकास विभाग भरती 2023 व इतर सर्व स्पर्धा परीक्षा लवकरच होणार आहेत. त्यामुळे आपण आपला अभ्यास आणि सराव व्यवस्थित केला पाहिजे. या लेखात अपूर्णांक व दशांश ची संकल्पना, व्याख्या, युक्त्या आणि उदाहरणे आपण पाहणार आहोत.
दशांश अपूर्णांक : विहंगावलोकन
अपूर्णांक संपूर्ण भागांचे प्रतिनिधित्व करण्याचा एक शक्तिशाली मार्ग प्रदान करतात, ज्यामुळे आपल्याला पूर्ण संख्या नसलेल्या परिमाणांना व्यक्त करता येते. आपण मित्रांमध्ये पिझ्झाची विभागणी करत असलो, रेसिपीसाठी घटक मोजत असलो किंवा दैनंदिन जीवनातील प्रमाण समजून घेत असलो तरी ही मूल्ये समजून घेण्यात आणि हाताळण्यात अपूर्णांक महत्त्वाची भूमिका बजावतात. खालील तक्त्यात तुम्ही अपूर्णांक व दशांश चे विहंगावलोकन तपासू शकता.
दशांश अपूर्णांक : विहंगावलोकन | |
श्रेणी | अभ्यास साहित्य |
उपयोगिता | आदिवासी विकास विभाग भरती 2023 व इतर सर्व स्पर्धा परीक्षा |
विषय | अंकगणित चाचणी |
टॉपिकचे नाव | दशांश अपूर्णांक |
लेखातील प्रमुख मुद्दे |
|
दशांश अपूर्णांक: संकल्पना आणि, व्याख्या
गणितामध्ये विविध प्रकारच्या संख्या आहेत ज्यामध्ये नैसर्गिक संख्या (Natural Number), पूर्ण संख्या (Whole Numbers), पूर्णाक संख्या (Integer Number), सम संख्या (Even Number), विषम संख्या (Odd Number), मूळ संख्या (Prime Number), संयुक्त संख्या (Composite Number), परिमेय संख्या (Rational Numbers), अपरिमेय संख्या (Irrational Numbers), वास्तव संख्या (Real Number), इत्यादींचा समावेश होतो. दशांश हे पूर्णांक आणि अपूर्णाक संख्याचे प्रतिनिधित्व करण्याचे मानक स्वरूप आहे. बहुतेक गणितीय समस्या सोडवण्यासाठी दशांश वापरले जातात. दशांश, त्यांचे प्रकार, सूत्र आणि युक्त्या समजून घेतल्याने उमेदवारांना स्पर्धा परीक्षांमध्ये मदत होईल.
दशांश म्हणजे दशांशचिन्हाने (बिंदूने) विभक्त केलेल्या संपूर्ण संख्या आणि अपूर्णांक असलेल्या संख्या. दशांशचिन्ह “.” ने दर्शविला जातो. पूर्ण संख्या आणि अपूर्णांक यांच्यामधील बिंदूला दशांश बिंदू म्हणतात.
65.7
येथे 65 ही पूर्ण संख्या आहे आणि 7 हा अपूर्णांक आहे. बिंदू किंवा “.” त्यांच्या दरम्यान दशांशचिन्ह म्हणतात.
दशांश अपूर्णांक (Decimal Fractions)
दशांश संख्या याप्रमाणे विभक्त केल्या जातात,
1. आवर्ती दशांश संख्या (Recurring Decimal Numbers)
आवर्ती दशांश संख्यांचे दोन प्रकार आहेत जसे की मर्यादित आणि अनंत दशांश संख्या. उमेदवारांना हे खालील उदाहरणाने समजेल.
- 4.134134 (मर्यादित)
- 4.13131313 (अनंत)
2. अनावर्ती दशांश संख्या (Non-Recurring Decimal Numbers)
जे दशांश पुनरावृत्ती होत नाहीत त्यांना अनावर्ती दशांश संख्या म्हणतात. अनावर्ती हे मर्यादित आणि अनंत मध्ये वेगळे केले जातात.
- 4.6547 (मर्यादित)
- 4.675787….(अनंत)
दशांश वर अंकगणितीय क्रिया
पुढील अंकगणितीय क्रिया इतर संख्यांप्रमाणेच दशांशांवर करता येतात. बेरीज, वजाबाकी, भागाकार आणि गुणाकार ही अंकगणितीय क्रिया आहेत.
बेरीज
दशांश संख्या जोडणे, दिलेल्या संख्यांचे दशांशचिन्ह व्यवस्थित करणे आणि संख्या जोडणे.
वजाबाकी
वजाबाकी ही दशांश संख्यांच्या बेरीज प्रमाणे असते. तुम्हाला दिलेल्या संख्यांच्या दशांशचिन्ह बरोबर पाहून मूल्ये वजा करावी लागतील.
भागाकार
दशांशचिन्ह नाही असे समजून थेट पूर्णांकांची भागाकार करा आणि शेवटी दशांशचिन्ह ठेवा.
गुणाकार
भागाकाराप्रमाणेच दोन दशांश संख्यांचा गुणाकार करणे खूप सोपे आहे. पूर्ण संख्या आणि अपूर्णांक यांच्यामध्ये कोणताही दशांशचिन्ह नाही असे समजून गुणाकार करणे आणि शेवटी दशांशचिन्ह ठेवणे.
दशांश अपूर्णांक (Decimal Fractions) प्रश्न आणि उत्तरे
Q1. चे मूल्य शोधा?
Q2. 98769 + 34.678 – ? = 96087.256
(a) 3424.41
(b) 2816.527
(c) 2856.282
(d) 2716.422
Q3. 37.68 × 37.68 + 37.68 × x × x + 7.2 × 7.2 हे वर्गमूळ बनवण्यासाठी x चे मूल्य किती असेल?
(a) 9.6
(b) 1.2
(c) 1.4
(d) 8
Q4. खालील समीकरणात, x च्या मूल्याची गणना करा
(a) 13.45
(b) 14.45
(c) 13.82
(d) 14.8
Q5. चे मूल्य
(a) 6.77
(b) 5.76
(c) 7.78
(d) 8.58 आहे
Q6. चे मूल्य किती आहे?
Q7. चे मूल्य शोधा?
(a) 0.138
(b) 0.325
(c) 0.133
(d) 0.112
Q8. जर x = तर पर्यायांमधील x चे मूल्य
(a) 6.198
(b) 6.235
(c) 5.198
(d) 5.182 आहे.
Q9. 15494.945 + 8625.241 + x= 13456.145, x चे मूल्य शोधा?
(a) -11562.413
(b) -10664.041
(c) -13524.829
(d) -9894.940
Q10. x चे मूल्य शोधा?
(a) 4.52
(b) 4.2
(c) 1.32
(d) 1.23
उत्तर आणि स्पष्टीकरण
Note: महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळवा.