गोदावरी नदी खोरे | Godavari River Basin : MPSC भरती परीक्षा 2024 अभ्यास साहित्य

गोदावरी नदी खोरे 

गंगा नंतर, गोदावरी नदी ही भारतातील दुसरी सर्वात लांब नदी आहे. गोदावरी नदी, जिला दक्षिण गंगा असेही म्हणतात, ही लांबी, पाणलोट क्षेत्र आणि प्रवाहाच्या दृष्टीने द्वीपकल्पीय भारतातील सर्वात मोठी नदी आहे.आगामी काळातील MPSC भरती परीक्षा 2024 व इतर स्पर्धा परीक्षेच्या दृष्टीने हा टॉपिक फार महत्वाचा आहे. आज आपण या लेखात गोदावरी नदी खोरे बद्दल सविस्तर माहिती पाहणार आहे.

MPSC परीक्षा 2024 : अभ्यास साहित्य प्लॅन पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा

MPSC परीक्षा 2024 साठी मागील वर्षांचे प्रश्न स्पष्टीकरणासहित Quiz च्या स्वरूपात पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा

गोदावरी नदी खोरे : विहंगावलोकन

गोदावरी नदीचा उगम आणि लांबी

• गोदावरीचा उगम मध्य भारतातील पश्चिम घाटात, अरबी समुद्रापासून 80 किलोमीटर (50 मैल) महाराष्ट्रातील नाशिक जवळ आहे.
• आग्नेयेकडे वळण्यापूर्वी आणि आंध्र प्रदेशातील पश्चिम आणि पूर्व गोदावरी जिल्ह्यांमध्ये वाहण्यापूर्वी ती दख्खनच्या पठारावर 1,465 किमी (910 मैल) प्रवास करते.
• राजमुंद्री येथे ती दोन उपनद्यांमध्ये विभागली जाते.

गोदावरी नदी राज्ये

• ही महाराष्ट्र (48.6%), तेलंगणा (18.8%), आंध्र प्रदेश (4.5%), छत्तीसगढ (10.9%), आणि ओडिशा (5.7%) या राज्यांमध्ये  वाहते.
• नदीमध्ये उपनद्यांचे विस्तीर्ण जाळे आहे जे शेवटी बंगालच्या उपसागरास जाऊन मिळते. ही भारतीय उपखंडातील सर्वात मोठ्या नदी खोऱ्यांपैकी एक आहे.

गोदावरी नदी प्रणाली नकाशा 

• उगम: – नाशिक जिल्ह्यात त्र्यंबकेश्वर येथे.
• लांबी: – एकूण = 1450 किमी,     महाराष्ट्रातील लांबी = 668 किमी.
• क्षेत्रफळ: – एकूण= 313389 किमी²  महाराष्ट्रातील क्षेत्रफळ = 152588 किमी²      
• प्रवाह: – नाशिक,अहमदनगर,औरंगाबाद,जालना,बीड,परभणी,नांदेड,गडचिरोली
• उपनद्या: – डाव्या तीरावरून – दक्षिण पूर्णा, दुधना, मन्याड, कादवा, शिवना, खाम, दुधगंगा, प्राणहिता
• उजव्या तीरावरून – दारणा, प्रवरा, सिंदफणा, मांजरा

गोदावरी नदीच्या उपनद्या

दक्षिण पूर्णा, दुधना, मन्याड, कादवा, शिवना, खाम, दुधगंगा, प्राणहिता नद्या या नदीच्या डाव्या तिराच्या प्राथमिक उपनद्यांपैकी आहेत. उजव्या तीराच्या उपनद्या दारणा, प्रवरा, सिंदफणा, मांजरा या आहेत.

प्राणहिता नदी, जी गोदावरी नदीच्या खोऱ्याचा अंदाजे 34% भाग बनवते, ही तिची सर्वात मोठी उपनदी आहे.

दुसरी सर्वात मोठी उपनदी, इंद्रावती, छत्तीसगड आणि ओडिशाच्या कलाहांडी, नबरंगापूर आणि बस्तर जिल्ह्यांची “जीवनरेखा” म्हणून ओळखली जाते.

इंद्रावती आणि प्राणहिता या दोन्ही नद्या त्यांच्या मोठ्या उपखोऱ्यांमुळे स्वतंत्र नद्या म्हणून ओळखल्या जातात.

गोदावरी नदीखोऱ्यातील संगमस्थळे 

गोदावरी नदी काठावरील महत्वाची शहरे –

गोदावरी नदीखोऱ्यातील महत्वाची धरणे –

महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.

महाराष्ट्र अभ्यास साहित्य

अड्डा 247 मराठीचे युट्युब चॅनल

अड्डा 247 मराठी अँप 

Sharing is caring!