Table of Contents
हिमालय पर्वत
हिमालय पर्वत: भारतातील पर्वतांनी प्राचीन काळापासून मानवी लक्ष वेधून घेतले आहे, अनेकदा सांस्कृतिकदृष्ट्या उंची, देव (स्वर्ग) च्या सान्निध्याशी किंवा अधिक किंवा चांगला दृष्टीकोन मिळविण्यासाठी सतत प्रयत्नशील राहण्याचे रूपक म्हणून संबंधित आहे. सभोवतीच्या प्रदेशापासून सापेक्षतः बराच उंचावलेला आणि माथ्याशी थोडीशीच जागा असलेला भूभाग म्हणजे पर्वत होय. हिमालय पर्वत हा भारतीय उपखंडामधील एक महत्वाचा पर्वत आहे. भारताच्या भूगोलाचा अभ्यास करतांना आपल्याला हिमालयातील पर्वतांची यादी व महत्वाच्या शिखरांबद्दल माहिती असणे आवश्यक आहे. आज या लेखात आपण हिमालयातील पर्वतांची यादी व महत्वाच्या शिखरांबद्दल माहिती पाहणार आहोत.
हिमालय पर्वत: विहंगावलोकन
हिमालय हा संस्कृत शब्द ‘हिम’ आणि ‘अलय’ या शब्दांपासून बनला आहे, ज्याचा अर्थ ‘बर्फाचे निवासस्थान’ आहे. हिमालय हा भारताचा वारसा आहे. या लेखात हिमालयातील पर्वतांची यादी व महत्वाच्या शिखरांबद्दल तपशीलवार माहिती देण्यात आली आहे.
| हिमालय पर्वत: विहंगावलोकन | |
| श्रेणी | अभ्यास साहित्य |
| विषय | भारताचा भूगोल |
| उपयोगिता | तलाठी भरती 2023 आणि इतर सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी |
| लेखाचे नाव | हिमालय पर्वत: हिमालयातील पर्वतांची यादी व महत्वाची शिखरे |
| हा लेख तुम्हाला काय प्रदान करतो? |
|
हिमालय पर्वताबद्दल थोडक्यात माहिती
हिमालय पर्वतरांग प्रणाली बनवणाऱ्या तीन पर्वतश्रेणींपैकी एक आहे. तीन विभाग भारताच्या उत्तरेकडील सीमा ओलांडणारे दुमडलेले पर्वत आहेत. हिमालय पर्वतरांगा सिंधू नदीपासून ब्रह्मपुत्रा नदीपर्यंत पसरलेल्या आहेत, पश्चिमेकडून पूर्वेकडे वाहतात. भारतीय प्लेट आणि युरेशियन प्लेटच्या टेक्टोनिक टक्करमुळे तीन घटक तयार झाले.
हिमालय ही जगातील सर्वात उंच पर्वतरांग आहेत आणि त्यामध्ये हिमनद्या, घाटे आणि खोल दऱ्यांव्यतिरिक्त सर्वोच्च शिखरे आहेत. हिमालयाची पर्वत रांग, जी एकूण लांबी 2,400 किमी आहे आणि रुंदी काश्मीरमध्ये 400 किमी ते अरुणाचल प्रदेशात 150 किमी आहे, भारतीय उपखंडावर एक चाप तयार करते.
पूर्वेकडील हिमालयात पश्चिम हिमालयाच्या तुलनेत अधिक लक्षणीय उंचीची भिन्नता आहे. भारत आणि पूर्व आणि मध्य आशियातील राष्ट्रांमध्ये, पर्वत एक भौतिक अडथळा म्हणून काम करतात जे मध्य आशियातील कडाक्याचे थंड वारे बाहेर ठेवतात. पर्वत हवामान, निचरा आणि सांस्कृतिक अडथळा म्हणून काम करतात. पूर्वांचल हिल्स, ट्रान्स हिमालय आणि हिमालय या तीन हिमालय पर्वतरांगा आहेत ज्या उत्तरेकडील पर्वत शृंखला बनवतात.
हिमालयातील पर्वतांची यादी
हिमालयातील पर्वतांची नावे त्यांची उंची व संबंधित पर्वत कोणत्या राज्यात आहे याबद्दल माहिती खालील तक्त्यात देण्यात आली आहे.
| मराठीमध्ये पर्वतांची नावे | इंग्लिशमध्ये पर्वतांची नावे | उंची (मी) | श्रेणी | राज्य |
| कांचनजंगा | Kanchenjunga | 8,586 | हिमालय | सिक्कीम |
| नंदा देवी | Nanda Devi | 7,816 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| कामेत | Kamet | 7,756 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| सालटोरो कांगरी / K10 | Saltoro Kangri / K10 | 7,742 | सालतोरो काराकोरम | लडाख |
| सासेर कांगरी I / K22 | Saser Kangri I / K22 | 7,672 | सासेर काराकोरम | लडाख |
| मामोस्तोंग कांगरी / K35 | Mamostong Kangri / K35 | 7,516 | रिमो काराकोरम | लडाख |
| सासर कांगरी II E | Saser Kangri II E | 7,513 | सासेर काराकोरम | लडाख |
| सासेर कांगरी III | Saser Kangri III | 7,495 | सासेर काराकोरम | लडाख |
| तेराम कांगरी आय | Teram Kangri I | 7,462 | सियाचीन काराकोरम | लडाख |
| जोंगसाँग शिखर | Jongsong Peak | 7,462 | कंचनजंगा हिमालय | सिक्कीम |
| K12 | K12 | 7,428 | सालतोरो काराकोरम | लडाख |
| काब्रू एन | Kabru N | 7,412 | कंचनजंगा हिमालय | सिक्कीम |
| घेन्ट कांगरी | Ghent Kangri | 7,401 | सालतोरो काराकोरम | लडाख |
| रिमो आय | Rimo I | 7,385 | रिमो काराकोरम | लडाख |
| तेरम कांगरी III | Teram Kangri III | 7,382 | सियाचीन काराकोरम | लडाख |
| किरात चुली | Kirat Chuli | 7,362 | कंचनजंगा हिमालय | सिक्कीम |
| मान शिखर | Mana Peak | 7,272 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| अप्सरासास कांगरी | Apsarasas Kangri | 7,245 | सियाचीन काराकोरम | लडाख |
| मुकुट पर्वत | Mukut Parbat | 7,242 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| रिमो तिसरा | Rimo III | 7,233 | रिमो काराकोरम | लडाख |
| सिंघी कांगरी | Singhi Kangri | 7,202 | सियाचीन काराकोरम | लडाख |
| हरदेओल | Hardeol | 7,161 | कुमाऊं हिमालय | उत्तराखंड |
| चौखंबा I/बद्रीनाथ शिखर | Chaukhamba I / Badrinath Peak | 7,138 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| नन-कुन | Nun-Kun | 7,135 | झंस्कर हिमालय | लडाख |
| पावहुंरी | Pauhunri | 7,128 | सिक्कीम हिमालय | सिक्कीम |
| पाथीभरा / पिरॅमिड | Pathibhara / The Pyramid | 7,123 | कंचनजंगा हिमालय | सिक्कीम |
| त्रिशूल आय | Trisul I | 7,120 | कुमाऊं हिमालय | उत्तराखंड |
| सतोपंथ | Satopanth | 7,075 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| तिरसुली | Tirsuli | 7,074 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| चोंग कुमडांग री | Chong Kumdang Ri | 7,071 | रिमो काराकोरम | लडाख |
| दुनागिरी | Dunagiri | 7,066 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| कांगतो | Kangto | 7,060 | आसाम हिमालय | अरुणाचल प्रदेश |
| न्यागी कानसंग | Nyegyi Kansang | 7,047 | आसाम हिमालय | अरुणाचल प्रदेश |
| पद्मनाभ | Padmanabh | 7,030 | रिमो काराकोरम | लडाख |
| शुडू त्सेम्पा | Shudu Tsempa | 7,024 | सिक्कीम हिमालय | सिक्कीम |
| चामशेन कांगरी / तुघमो झारपो | Chamshen Kangri / Tughmo Zarpo | 7,017 | सासेर काराकोरम | लडाख |
| चोंग कुमडांग री II | Chong Kumdang Ri II | 7,004 | रिमो काराकोरम | लडाख |
| ऋषी पहार | Rishi Pahar | 6,992 | कुमाऊं हिमालय | उत्तराखंड |
| थलय सागर | Thalay Sagar | 6,984 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| लक्ष्मी पर्वत | Mount Lakshmi | 6,983 | रिमो काराकोरम | लडाख |
| केदारनाथ मुख्य | Kedarnath Main | 6,968 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| लांगपो | Langpo | 6,965 | सिक्कीम हिमालय | सिक्कीम |
| सरस्वती पर्वत / सरस्वती शिखर | Saraswati Parvat / Saraswati Peak | 6,940 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| श्री कैलास | Sri Kailash | 6,932 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| कलंका | Kalanka | 6,931 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| सफ मीनल | Saf Minal | 6,911 | गढवाल हिमालय | उत्तराखंड |
| पंचकुळी II | Panchchuli II | 6,904 | कुमाऊं हिमालय | उत्तराखंड |
हिमालय पर्वतामधील महत्वाची पर्वत शिखरे
हिमालय पर्वतामधील महत्वाच्या पर्वत शिखरांची संपूर्ण यादी खाली देण्यात आली आहे. ज्यात शिखरांची नावे, त्यांची उंची व त्या शिखराबद्दल थोडक्यात माहिती देण्यात आली आहे.
| मराठीमध्ये पर्वत शिखराचे नाव | इंग्लिश मध्ये पर्वत शिखराचे नाव | उंची | थोडक्यात माहिती |
| गॉडविन-ऑस्टेन / K2 | Godwin Austen / K2 | 8611 मीटर | हे काराकोरम पर्वतश्रेणीतील सर्वात उंच शिखर आहे आणि ते भारतीय उपखंडातील बाल्टिस्तान आणि शिनजियांग दरम्यान स्थित आहे. |
| कंचनजंगा | Kangchenjunga | 8586 मीटर | हिमालय पर्वत रांग हे जगातील तिसरे सर्वोच्च शिखर आहे, ज्याला “बर्फाची पाच रत्ने” असेही संबोधले जाते. |
| नंदा देवी | Nanda Devi | 7816 मीटर | नंदा देवी नॅशनल पार्क, जे पर्वताच्या अगदी जवळ आहे आणि सर्वोत्कृष्ट उच्च उंचीवरील वनस्पती आणि प्राणी समाविष्टीत आहे, जगातील 23 वे सर्वोच्च शिखर आहे. |
| कामेत | Kamet | 7756 मीटर | तिबेटच्या पठाराच्या जवळ आहे. हे गढवाल प्रदेशात वसलेले आहे. |
| सालतोरो कांगरी | Saltoro Kangri | 7742 मीटर | साल्टोरो कांगरी, जगातील 31 वे-सर्वोच्च स्वतंत्र शिखर, सियाचीन क्षेत्राजवळ स्थित आहे. हा साल्टोरो पर्वतश्रेणीचा एक भाग आहे (काराकोरम पर्वतश्रेणीचा एक भाग) |
| सासर कांगरी | Saser Kangri | 7672 मीटर | सासेर मुझताघ पर्वतरांगांमध्ये हे पर्वत शिखर आहे, जे जगातील 35 व्या क्रमांकावर आहे आणि लडाखमध्ये आहे (काराकोरम पर्वतश्रेणीची पूर्वेकडील उपश्रेणी) |
| मामोस्टँग कांगरी/मामोस्टँग कांगरी | Mamostong Kangri/Mamostang Kangri | 7516 मीटर | हे सियाचीन ग्लेशियरच्या जवळ आहे, हे रिमो मुझताघ श्रेणीतील सर्वात उंच शिखर आहे आणि हे भारतातील 48 वे स्वतंत्र पर्वत आहे (काराकोरम श्रेणीतील एक उपश्रेणी) |
| रिमो आय | Rimo I | 7385 मीटर | रिमो I हा ग्रेट काराकोरम रेंजच्या रिमो मुझताग सबरेंजचा एक घटक आहे. हे जगातील 71 वे सर्वोच्च शिखर आहे. |
| हरदेओल | Hardeol | 7151 मीटर | कुमाऊँ हिमालयातील सर्वात जुन्या शिखरांपैकी एक, हे शिखर “देवाचे मंदिर” म्हणूनही ओळखले जाते. |
| चौखंबा आय | Chaukhamba I | 7138 मीटर | हा गढवाल हिमालय पर्वतरांगांच्या गंगोत्री समूहाचा एक भाग आहे आणि उत्तराखंडच्या गढवाल जिल्ह्यात आहे. |
| त्रिशूल आय | Trisul I | 7120 मीटर | या पर्वत शिखराचे नाव भगवान शिवाच्या शस्त्रावरून आले आहे. हे उत्तराखंडच्या कुमाऊं हिमालयातील तीन पर्वत शिखरांपैकी एक आहे. |
भारतातील सर्वोच्च पर्वतीय शिखरांची राज्यनिहाय यादी
महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.
सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी उपयुक्त अभ्यास साहित्य
सरळ सेवा जसे कि तलाठी भरती 2023, कृषी विभाग भरती 2023, जिल्हा परिषद भरती 2023, राज्य उत्पादन शुल्क भरती 2023, वन विभाग भरती 2023 व इतर सर्व परीक्षेचा पेपर देणाऱ्या विद्यार्थ्यासाठी Adda247 मराठी आपणासाठी सर्व महत्वाच्या टॉपिक वर महत्वपूर्ण लेखमालिका प्रसिद्ध करणार आहे. त्याच्या सर्व लिंक तुम्ही खालील तक्त्यात पाहू शकता आणि दररोज यात भर पडणार आहे. त्यामुळे तुम्हाला या Adda 247 मराठीच्या लेखमालिकेचा नक्कीच फायदा होईल.
| ताज्या महाराष्ट्र सरकारी नोकरीबद्दल माहितीसाठी | माझी नोकरी 2023 |
| होम पेज | अड्डा 247 मराठी |
| मराठीत चालू घडामोडी | चालु घडामोडी |
अड्डा 247 मराठीचे युट्युब चॅनल
अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप
