Marathi govt jobs   »   Study Materials   »   प्रजासत्ताक दिन

प्रजासत्ताक दिन: इतिहास, महत्त्व आणि इतर माहिती

26 जानेवारी हा दिवस भारतात दरवर्षी प्रजासत्ताक दिन म्हणून साजरा केला जातो, पण तुम्हाला माहिती आहे का, आपण प्रजासत्ताक दिन का साजरा करतो? प्रजासत्ताक दिनाचे प्रत्येक भारतीय नागरिकाच्या जीवनात खूप महत्त्व आहे. या दिवशी, भारताची राज्यघटना औपचारिकपणे स्वीकारण्यात आली आणि नव्याने स्वतंत्र झालेल्या भारताने प्रजासत्ताक राष्ट्राच्या प्रवासाला सुरुवात केली. 26 जानेवारी 2024 रोजी आपण आपला 75 वा प्रजासत्ताक दिन साजरा करणार आहोत, या ऐतिहासिक दिवसाचे महत्त्व समजून घेऊन त्याचे महत्त्व तपशीलवार जाणून घेऊया.

आपण प्रजासत्ताक दिन का साजरा करतो

प्रजासत्ताक दिन दरवर्षी 26 जानेवारी रोजी मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. पण तुम्ही स्वतःला किंवा तुमच्या मित्रांना कधी विचारले आहे का की आपण प्रजासत्ताक दिन का साजरा करतो? प्रजासत्ताक दिन साजरा करण्यामागील कारण म्हणजे 1950 मध्ये या दिवसाचे महत्त्व आहे. 26 जानेवारी 1950 या दिवशीच भारताचे संविधान लागू झाले आणि भारताला प्रजासत्ताक राष्ट्र ही पदवी प्राप्त झाली. या दिवसापासून संविधान हे भारताचे मार्गदर्शक तत्व बनले.

प्रजासत्ताक दिन, भारतातील तीन राष्ट्रीय सुट्ट्यांपैकी एक, 26 जानेवारी, 1950 रोजी ज्या दिवशी भारतीय संविधान लागू करण्यात आले त्या दिवसाचा सन्मान केला जातो. 15 ऑगस्ट, 1947 हा दिवस भारतात स्वतंत्र दिन म्हणून ओळखला जातो. ब्रिटनपासून स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतरच्या पहिल्या तीन वर्षांत, 1935 चा भारत सरकार कायदा हा शासनाचा प्रमुख स्त्रोत राहिला. या दिवसानंतर, संविधान हे अधिकृत दस्तऐवज बनले ज्याद्वारे भारत देशाचे शासन चालते.

प्रजासत्ताक दिनाचा अर्थ

प्रजासत्ताक भारतीय राज्याची संकल्पना 26 जानेवारी 1950 रोजी औपचारिकपणे स्वीकारली गेली. प्रजासत्ताक हे एक राष्ट्र आहे ज्यामध्ये लोक किंवा त्यांनी निवडलेले प्रतिनिधी सत्तेचा लगाम धारण करतात. राजे किंवा राण्यांच्या विपरीत, प्रजासत्ताकांचे अध्यक्ष त्यांच्या सहकारी नागरिकांद्वारे निवडले जातात. याच दिवशी आपल्या स्वातंत्र्यसैनिकांच्या आणि संविधान निर्मात्यांच्या आदर्शांचा आदर्श घेतला गेला. 26 जानेवारी या दिवशी भारत प्रजासत्ताक राष्ट्र बनल्यामुळे हा दिवस भारतात प्रजासत्ताक दिन म्हणून ओळखला जाऊ लागला.

26 जानेवारीला आपण प्रजासत्ताक दिन का साजरा करतो

26 जानेवारी हा एक विशेष दिवस आहे ज्या दिवशी भारताची राज्यघटना लागू झाली. 26 जानेवारी 1950 रोजी भारताला प्रजासत्ताक राज्याचा दर्जा मिळवून देण्यासाठी आपल्या संस्थापकांच्या संघर्षाच्या वर्षांनी आणि आदर्शांना मदत केली. भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने ठराव घेतला तेव्हा 1930 मध्ये संविधान स्वीकारण्याचा दिवस म्हणून 26 जानेवारीची निवड करण्यात आली. पूर्ण स्वराजसाठी ब्रिटिश राजवटीच्या वर्चस्व स्थितीला विरोध केला आणि अशा प्रकारे ब्रिटिश राजवटीपासून स्वातंत्र्य घोषित केले.

पूर्ण स्वराज्याची कल्पना 26 जानेवारी 1930 या दिवशीच प्रकट झाली. त्यामुळे आपल्या प्रस्थापितांनी 1930 मध्ये घेतलेल्या प्रतिज्ञेचे स्मरण म्हणून 1950 मध्ये याच दिवशी संविधान स्वीकारले. अधिनियम (1935) 26 जानेवारी 1950 रोजी शासित मजकूर म्हणून भारताच्या राज्यघटनेने ब्रिटीश वसाहतवादी भारत सरकारची जागा घेतली. त्या दिवसापासून आजपर्यंत दरवर्षी 26 जानेवारी हा प्रजासत्ताक दिन म्हणून साजरा करतो.

75 वा प्रजासत्ताक दिन

भारत 2024 मध्ये 26 जानेवारी रोजी 75 वा प्रजासत्ताक दिन साजरा करेल. मुख्य उत्सव नवी दिल्लीत होतात. या वर्षी या मिरवणुकीचे साक्षीदार फ्रान्सचे अध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन हे अत्यंत महत्त्वाचे पाहुणे आहेत. हा दिवस, जो प्रत्येकाचे हक्क आणि राष्ट्राप्रती असलेल्या जबाबदाऱ्यांचे स्मरण करून देतो, मोठ्या देशभक्तीने साजरा केला जातो.

मिरवणुकीदरम्यान, एकूण 25 झांकी-16 राज्ये/केंद्रशासित प्रदेश आणि 9 मंत्रालये/विभाग-कर्तव्य मार्गावर येतील. राज्ये/केंद्रशासित प्रदेश आहेत: आंध्र प्रदेश, लडाख, तामिळनाडू, गुजरात, मेघालय, झारखंड, उत्तर प्रदेश, तेलंगणा, ओडिशा, मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, राजस्थान, महाराष्ट्र.

मंत्रालये/विभागांच्या टेबलमध्ये भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO), वैज्ञानिक आणि औद्योगिक संशोधन केंद्र (CSIR), भारतीय निवडणूक आयोग, गृह मंत्रालय, परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालय, इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती मंत्रालय यांचा समावेश आहे. तंत्रज्ञान, बंदरे, शिपिंग आणि जलमार्ग मंत्रालय, सांस्कृतिक मंत्रालय आणि केंद्रीय सार्वजनिक बांधकाम विभाग (CPWD) यांचा समावेश होतो.

महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.

महाराष्ट्र अभ्यास साहित्य

अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप

महाराष्ट्राचा महापॅक
महाराष्ट्राचा महापॅक

Sharing is caring!

FAQs

कोणता दिवस भारतात दरवर्षी प्रजासत्ताक दिन म्हणून साजरा केला जातो?

26 जानेवारी हा दिवस भारतात दरवर्षी प्रजासत्ताक दिन म्हणून साजरा केला जातो.

भारताच्या प्रजासत्ताक दिनासाठी प्रमुख पाहुणे म्हणून कोण उपस्थित राहतील?

फ्रान्सचे राष्ट्राध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन हे भारताच्या प्रजासत्ताक दिनासाठी सहाव्यांदा फ्रेंच नेते प्रमुख पाहुणे म्हणून उपस्थित राहतील.

75 व्या प्रजासत्ताक दिनाची थीम काय आहे?

75 व्या प्रजासत्ताक दिनाची थीम 'विकसित भारत' आणि 'भारत - लोकतंत्र की मातृका' (भारत - लोकशाहीची जननी) याभोवती आहे.