भारतातील महत्त्वाच्या नद्या: पहिल्या दहा लांब नद्यांची यादी, Important Rivers in India: List of Top ten longest rivers, Study Material for ZP

Important rivers in India: आपल्या सर्वांना माहीत आहे की 2023 मध्ये महाराष्ट्रात अनेक स्पर्धा परीक्षा घेण्यात येणार आहेत. उमेदवार इंटरनेटवर उपलब्ध सर्व महत्त्वाची संबंधित GK माहिती शोधत आहेत. येथे आम्‍ही तुम्‍हाला बीएसएफ, सीआयएसएफ, सीडीएस, टेरिटोरियल आर्मी इ.साठी नद्यांची लांबी, उगम आणि उपनद्यांची संपूर्ण यादी देत ​​आहोत. येथे आम्‍ही तुम्‍हाला आगामी काळातील  जिल्हा परिषद भरती 2023, आरोग्य भरती 2023, नगर परिषद भरती 2023, MIDC भरती 2023 व इतर स्पर्धा परीक्षांसाठी नद्यांची लांबी, उगम आणि उपनद्यांची संपूर्ण यादी देत ​​आहोत. या लेखात आपण भूगोल या विषयातील भारतातील महत्त्वाच्या नद्या: पहिल्या दहा लांब नद्यांची यादी | Important rivers in India: List of top ten longest rivers यावर चर्चा करूयात.

जिल्हा परिषद प्रवेशपत्र 2023 डाउनलोड करण्यासाठी येथे क्लिक करा

जिल्हा परिषद रिव्हिजन प्लॅन पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा

जिल्हा परिषद परीक्षेचे वेळापत्रक 2023 पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा

भारतातील महत्त्वाच्या नद्या: विहंगावलोकन

स्पर्धा परीक्षांचे जुने पेपर पाहता भूगोल या विषयावरील भारतातील महत्त्वाच्या नद्या (Indian River) संबधी बरेच प्रश्न विचारण्यात आले आहेत. त्यामुळे येणाऱ्या स्पर्धा परीक्षेत भारतातील महत्त्वाच्या नद्या: पहिल्या दहा लांब नद्यांची यादी या topic वर प्रश्न येण्याची दाट शक्यता आहे. त्यामुळे आजच्या लेखात आपण भारतातील महत्त्वाच्या नद्या: पहिल्या दहा लांब नद्यांची यादी याविषयी सविस्तर चर्चा करणार आहोत.

Important Rivers in India, भारतातील महत्त्वाच्या नद्या- पहिल्या दहा लांब नद्यांची यादी

Important rivers in India: List of top ten longest rivers: भारतात हिमालयीन आणि द्वीपकल्पीय नद्यांचे विशाल जाळे आहे म्हणून भारताला नद्यांची भूमी म्हणूनही ओळखले जाते. गंगा ही भारतातील सर्वात लांब नदी आणि जगातील तिसरी सर्वात मोठी नदी आहे. भारतातील नद्यांच्या काठावर अनेक प्राचीन संस्कृती आहेत. भारतात नद्यांची (Indian River) पूजा केली जाते कारण त्या प्रत्येक सजीवांची जीवनरेखा आहेत. भारतातील 90 टक्के नद्या बंगालच्या उपसागराला मिळतात आणि उर्वरित अरबी समुद्राला मिळतात. त्यांच्या मूळ स्रोतानुसार, भारतीय नद्यांना हिमालयीन नद्या आणि द्वीपकल्पीय नद्या म्हणून वर्गीकृत केले जाते. सिंधू, गंगा, यमुना, ब्रह्मपुत्रा या नद्या हिमालयातील नद्या आणि महानदी, गोदावरी, कृष्णा आणि कावेरी या द्वीपकल्पीय नद्या आहेत.

List of Top Ten Longest Rivers | भारतातील पहिल्या 10 सर्वात लांब नद्या

List of top ten longest rivers: भारतातील महत्त्वाच्या पहिल्या दहा लांब नद्यांची (Indian River) यादी पुढीलप्रमाणे:

महाराष्ट्रातील वने व वनांचे प्रकार आणि अभयारण्ये- वने व वनांचे प्रकार 

Important rivers in India | भारतातील महत्त्वाच्या  पहिल्या दहा लांब नद्या

Important rivers in India: भारतातील महत्त्वाच्या पहिल्या दहा लांब नद्यांचा (Indian River) उगम, लांबी कोणत्या जिल्ह्यातून वाहते ते पुढीलप्रमाणे:

गंगा नदी : 2525 कि.मी.

गंगा ही भारतातील गंगा म्हणून ओळखली जाणारी नदी हिंदूंसाठी सर्वात पवित्र नदी आहे आणि गंगा देवी म्हणून त्याची पूजा केली जाते. दुर्दैवाने, ही जगातील सर्वात प्रदूषित नद्यांपैकी एक आहे. ही उत्तराखंडमधील गंगोत्री हिमनदीपासून उगम पावते आणि बंगालच्या उपसागराला मिळते, गंगा भारताच्या एक चतुर्थांश भागात वाहते आणि तिचे खोरे लाखो लोकांचा आधार आहे. गंगा ही भारतातील सर्वात लांब नदी आणि जगातील तिसरी सर्वात मोठी नदी आहे. या जलसंस्थेखाली समाविष्ट असलेली राज्ये उत्तराखंड, उत्तर प्रदेश, बिहार आणि पश्चिम बंगाल आहेत.  गंगेचा शेवटचा भाग बांगलादेशात संपतो.

गोदावरी नदी : 1464 कि.मी.

गोदावरी ही गंगानंतरची भारतातील दुसरी सर्वात लांब नदी आहे. गोदावरी ही दक्षिण भारतातील सर्वात लांब नदी असून तिला ‘दक्षिण गंगा’ असेही म्हणतात. ही नदी महाराष्ट्रातील त्र्यंबकेश्वर, नाशिक येथून उगम पावते आणि छत्तीसगड, तेलंगणा आणि आंध्र प्रदेशातून जाते आणि बंगालच्या उपसागरातून जाते.

यमुना नदी : 1376 कि.मी.

यमुना नदी ही गंगेची सर्वात लांब उपनदी आहे. उत्तरकाशी, उत्तराखंड मधील बंदरपूंछ शिखरातील यमुनोत्री हिमनदीपासून यमुनाचा उगम झाला. ही उत्तराखंड, दिल्ली, हिमाचल प्रदेश, हरियाणा आणि उत्तर प्रदेश राज्यातून 1376 किलोमीटर चे अंतर व्यापते.

नदीकाठच्या भारतीय शहरांची यादी

नर्मदा : 1312 कि.मी.

नर्मदा नदी (रेवा म्हणूनही ओळखली जाते) ही द्वीपकल्पीय भारतातील सर्वात मोठी पश्चिम प्रवाही नदी आहे. नर्मदा मध्य प्रदेशातील अमरकंटक पर्वतापासून उगम पावते. ही भारतातील सात पवित्र नद्यांपैकी एक आहे आणि हिंदूंच्या विविध प्राचीन लिपींमध्ये तिचा उल्लेख आहे. 1300 किलोमीटरपेक्षा जास्त अंतर पार केल्यानंतर नदी अरबी समुद्रात विलीन होते.

कृष्णा नदी : 1300 कि.मी.

कृष्णा नदीचा उगम (कृष्णवन म्हणूनही ओळखला जातो) महाराष्ट्रातील महाबळेश्वरजवळील पश्चिम घाटातून झाला आहे. महाराष्ट्र, कर्नाटक, तेलंगणा या राज्यांमधून जाणारी आणि शेवटी आंध्र प्रदेशातील बंगालच्या उपसागरात विलीन झालेली ही भारतातील सर्वात महत्त्वाची द्वीपकल्पीय नदी आहे.

सिंधू नदी : 1114 कि.मी.

सिंधू नदी ही प्राचीन सिंधू खोऱ्याच्या संस्कृतीचे जन्मस्थान असून, तिला मोठे ऐतिहासिक महत्त्व आहे. या नदीवरूनच भारताला नाव पडले. सिंधू नदी मानसरोवर तलावातून उगम पावते आणि लडाख, गिलगिट आणि बाल्टिस्तानला जाते. त्यानंतर ही नदी पाकिस्तानात प्रवेश करते. भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील सिंधू जल करारामुळे भारताला सिंधू नदीने केलेल्या एकूण पाण्याच्या 20 टक्के पाणी वापरण्याची परवानगी मिळते. सिंधू नदीच्या काही प्रमुख उपनद्यांमध्ये  काबूल (नदी), झेलम, चिनाब, रावी, बियास आणि सतलज नद्यांचा समावेश आहे. सिंधू नदीची एकूण लांबी 3180 किमी आहे. मात्र, भारतातील तिचे अंतर केवळ 1114 किमी आहे.

भारतातील शास्त्रीय आणि लोक नृत्य

ब्रह्मपुत्रा: 916 कि.मी.

भारतातील एक प्रमुख नदी ब्रह्मपुत्रा तिबेटमधील हिमालयाच्या अँगसी ग्लेशियरपासून उगम पावले. तेथे तिला यार्लुंग सांगपो नदी म्हणून ओळखले जाते. ही नदी अरुणाचल प्रदेशमार्गे भारतात प्रवेश करते. त्यानंतर ते आसाममधून जाते आणि शेवटी बांगलादेशात प्रवेश करते. ब्रह्मपुत्रा डेल्टा येथे 130 दशलक्ष लोक राहतात आणि नदीच्या बेटांवर 6,00,000 लोक राहतात आणि नदी आसामची जीवनरेखा म्हणून ओळखली जाते.

महानदी नदी: 890 कि.मी.

महानदी हे महा (“महान”) आणि नदी (“नदी”) या दोन संस्कृत शब्दांचे संयुग आहे ज्याचा अर्थ महान नदी आहे. ही नदी छत्तीसगडच्या सिहावा पर्वतांमध्ये उगम पावते आणि ओडिशा राज्यातून वाहते. महानदी नदी भारतीय उपखंडातील इतर कोणत्याही नदीपेक्षा जास्त गाळ जमा करते. जगातील सर्वात मोठे मातीचे धरण: ओडिशातील संबलपूर शहराजवळ महानदी नदीवर हिराकुंड धरण बांधण्यात आले आहे. हिराकुंड धरणाच्या मागे 55 किमी लांबीचा हिराकुंड जलाशय आहे जो आशियातील सर्वात लांब कृत्रिम तलावांपैकी एक आहे.

कावेरी: 800 कि.मी.

कावेरी ही तामिळनाडूतील सर्वात मोठी नदी आहे. कावेरी कर्नाटकातील कोडागु जिल्ह्यातील तळ कावेरी येथील पश्चिम घाटाच्या पायथ्यातून उगम पावतो. ही नदी कर्नाटक आणि तामिळनाडू राज्यांमधून दक्षिण-पूर्व दिशेला वाहते आणि तामिळनाडूच्या बंगाल उपसागरात विलीन होते. कोडगू टेकड्यांपासून डेक्कन पठारापर्यंतच्या प्रवासाने कावेरी नदी श्रीरंगपाटणा आणि शिवनासामुद्र येथे दोन बेटे तयार करते. कावेरी नदीला दक्षिणेची गंगा म्हणूनही ओळखले जाते.

तापी नदी : 724 कि.मी.

तापी नदी चा उगम तापी द्वीपकल्पी भारतात होतो आणि मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र आणि गुजरातमार्गे अरबी समुद्रात विलीन होते. पूर्वेकडून पश्चिमेकडे जाणाऱ्या भारतातील केवळ तीन द्वीपकल्पी नद्यांपैकी ही एक आहे. तापी नदी आपल्या समृद्ध वनस्पती आणि प्राणिजगतासाठी प्रसिद्ध असलेल्या मेळघाट जंगलात वन्यजीवांचे संगोपन आणि समर्थन करते.

महाराष्ट्रातील वने व वनांचे प्रकार आणि अभयारण्ये- वने व वनांचे प्रकार

जिल्हा परिषद परीक्षेसाठी उपयुक्त अभ्यास साहित्य

सरळ सेवा जसे की, जिल्हा परिषद भरती 2023, राज्य उत्पादन शुल्क भरती 2023, आरोग्य विभाग भरती 2023 व इतर सर्व परीक्षेचा पेपर देणाऱ्या विद्यार्थ्यासाठी Adda247 मराठी आपणासाठी सर्व महत्वाच्या टॉपिक वर महत्वपूर्ण लेखमालिका प्रसिद्ध करणार आहे. त्याच्या सर्व लिंक तुम्ही खालील तक्त्यात पाहू शकता आणि दररोज यात भर पडणार आहे. त्यामुळे तुम्हाला या Adda 247 मराठीच्या लेखमालिकेचा नक्कीच फायदा होईल.

अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप

Sharing is caring!