Table of Contents
भारतातील पक्षी अभयारण्य
भारतातील पक्षी अभयारण्य: भारत हे अनेक पक्ष्यांचे घर आहे. म्हणूनच भारतातील सर्व राज्यांमध्ये तुम्हाला किमान एक तरी पक्षी अभयारण्य सापडेल. भारतातील पक्षी अभयारण्य पक्ष्यांच्या संरक्षणासाठी बांधले जातात. या अभयारण्यांना अतिरिक्त काळजी घेणे आवश्यक आहे आणि म्हणूनच ते सरकारच्या मालकीचे आहेत. भारतात अभयारण्यांमध्ये होणाऱ्या सर्व कामांची जबाबदारी सरकारची असते. या लेखात भारतातील सर्व पक्षी अभयारण्य पाहू या.
| भारतातील पक्षी अभयारण्य | |
| श्रेणी | अभ्यास साहित्य |
| विषय | सामान्य ज्ञान |
| उपयोगिता | सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी |
| लेखाचे नाव | भारतातील पक्षी अभयारण्य |
भारतातील पक्षी अभयारण्यांची अद्ययावत यादी
भारतातील पक्षी अभयारण्यांची अद्ययावत यादी: आपण सध्या ज्या युगात राहत आहोत तिथे आपण अनेक पर्यावरणीय समस्यांना बळी पडत आहोत. त्यामुळे अशा पर्यावरणीय समस्यांना शक्य तितक्या लवकर संबोधित करणे आवश्यक आहे. जैवविविधता संवर्धन हे आपल्या समस्यांसाठी आपण शोधत असलेल्या उपायांपैकी एक आहे, भारतात जैवविविधता संवर्धन ही एक अतिशय प्रचलित पद्धत आहे, यासाठी बायोस्फियर रिझर्व, राष्ट्रीय उद्याने आणि वन्यजीव अभयारण्य इत्यादी आपल्याकडे अनेक आहेत. तर चला या लेखात आपण भारतातील पक्षी अभयारण्यांची संपूर्ण यादी पाहुयात आणि जाणून घेऊयात बऱ्याच प्रश्नांची उत्तरे.
पक्षी अभयारण्य म्हणजे काय?
पक्षी अभयारण्य म्हणजे काय?: पक्षी अभयारण्य हे जमिनीचे एक क्षेत्र आहे ज्यामध्ये पक्ष्यांना संरक्षण आणि प्रजननासाठी प्रोत्साहित केले जाते. पक्षी अभयारण्य हे स्थानिक आणि इतर पक्षी प्रजातींच्या संवर्धन आणि संरक्षणासाठी एक नैसर्गिक संरक्षित क्षेत्र आहे, पक्षी अभयारण्यमध्ये पक्ष्यांना त्यांच्या नैसर्गिक अधिवासात त्यांचे चांगले जगणे आणि प्रजननास प्रोत्साहन देण्यासाठी संरक्षित केले जाते.
भारतातील एकूण पक्षी अभयारण्य
भारतातील पक्षी अभयारण्य स्पर्धा परीक्षांसाठी
भारतातील पक्षी अभयारण्यांची यादी 2023
भारतातील पक्षी अभयारण्याची राज्यनिहाय यादी खालील तक्त्यामध्ये दिली आहे.
| अ.क्र. | पक्षी अभयारण्य | राज्य |
| 1 | Kolleru Bird Sanctuary / कोल्लेरू पक्षी अभयारण्य |
आंध्रप्रदेश
|
| 2 | Manjira Bird Sanctuary / मंजिरा पक्षी अभयारण्य | |
| 3 | Nelapattu Bird Sanctuary / नेलपट्टू पक्षी अभयारण्य | |
| 4 | Rollapadu Great Indian Bustard Sanctuary / रोलपाडू ग्रेट इंडियन बस्टर्ड अभयारण्य | |
| 5 | Sri Lankamalleshwara Wildlife Sanctuary / श्रीलंकामल्लेश्वरा वन्यजीव अभयारण्य | |
| 6 | Bordoibam- Bilmukh Bird Sanctuary / बोर्डोबाम- बिलमुख |
आसाम
|
| 7 | Pani- Dihing Bird Sanctuary / पाणी- दिहिंग पक्षी अभयारण्य | |
| 8 | Bareli Jheel Salim Ali Bird Sanctuary / बरेली झील सलीम अली |
बिहार
|
| 9 | Kusheshwar Asthan Bird Sanctuary / कुशेश्वर अस्थान पक्षी अभयारण्य | |
| 10 | Saraiya Man Bird Sanctuary / सरैया मान पक्षी अभयारण्य | |
| 11 | City Bird Sanctuary / सिटी पक्षी अभयारण्य | चंदिगढ |
| 12 | Okhla Bird Sanctuary / ओखला | दिल्ली |
| 13 | Chorao Island (Dr.Salim Ali ) WLS (Bird) / चोराव बेट | गोवा |
| 14 | Khijadia Lake and Bird Sanctuary / खिजाडिया तलाव आणि पक्षी अभयारण्य |
गुजरात
|
| 15 | Kutch Desert WLS (includes Flamingo City) / कच्छ वाळवंट | |
| 16 | Naliya Grassland (Lala Bustard WLS) / नलिया गवताळ प्रदेश | |
| 17 | Nalsarovar Bird Sanctuary / नल सरोवर पक्षी अभयारण्य | |
| 18 | Porbandar Bird Sanctuary / पोरबंदर पक्षी अभयारण्य | |
| 19 | Thol Lake Bird Sanctuary / ठोळ तलाव पक्षी अभयारण्य | |
| 20 | Bhindawas Bird Sanctuary / भिंडावास पक्षी अभयारण्य |
हरयाणा
|
| 21 | Sultanpur Bird Sanctuary / सुलतानपूर पक्षी अभयारण्य | |
| 22 | Bandli Wildlife Sanctuary / बंदली वन्यजीव अभयारण्य |
हिमाचल
|
| 23 | Kais Wildlife Sanctuary / कैस वन्यजीव अभयारण्य | |
| 24 | Pong Dam Lake WLS (declared as a Bird Sanc. In 1983) / पाँग डॅम लेक WLS | |
| 25 | Udhuwa Lake Bird Sanctuary / उधुवा तलाव पक्षी अभयारण्य | झारखंड |
| 26 | Adichanchunagiri Wildlife Sanctuary / आदिचंचुनागिरी वन्यजीव अभयारण्य |
कर्नाटक
|
| 27 | Bankapur Peacock Conservation Reserve (Bird) / बंकापूर मोर संवर्धन राखीव (पक्षी) | |
| 28 | Ghataprabha Bird Sanctuary / घटप्रभा पक्षी अभयारण्य | |
| 29 | Gudavi Bird Sanctuary / गुडवी पक्षी अभयारण्य | |
| 30 | Kokkare Bellur Community Reserve (Bird) / कोक्करे बेल्लूर समुदाय राखीव (पक्षी) | |
| 31 | Ranganathittu Bird Sanctuary / रंगनाथिट्टू पक्षी अभयारण्य | |
| 32 | Chulannur Peafowl WLS / चुलन्नूर WLS |
केरळ
|
| 33 | Kadalundi Bird Sanctuary / कडलुंडी पक्षी अभयारण्य | |
| 34 | Kumarakom Bird Sanctuary / कुमारकोम पक्षी अभयारण्य | |
| 35 | Mangalvanam Bird WLS / मंगलवनम पक्षी WLS | |
| 36 | Thattekad or Salim Ali Bird Sanctuary / थत्तेकड किंवा सलीम अली पक्षी अभयारण्य | |
| 37 | Pitti Wildlife Sanctuary (Bird) / पिट्टी वन्यजीव अभयारण्य (पक्षी) | लक्षद्वीप |
| 38 | Ghatigaon Bustard Sanctuary / घाटीगाव बस्टर्ड अभयारण्य |
मध्यप्रदेश
|
| 39 | Karera Bustard Sanctuary / करेरा बस्टर्ड अभयारण्य | |
| 40 | Sailana Kharmor (Lesser Florican) sanctuary / सैलाना खरमोर (लेसर फ्लोरिकन) अभयारण्य | |
| 41 | Sardarpur Kharmor (Lesser Florican) sanctuary / सरदारपूर | |
| 42 | Jaikwadi Bird Sanctuary / जायकवाडी पक्षी अभयारण्य |
महाराष्ट्र
|
| 43 | Jawaharlal Nehru Bustard Sanctuary / जवाहरलाल नेहरू बस्टर्ड अभयारण्य | |
| 44 | Karnala Bird Sanctuary / कर्नाळा पक्षी अभयारण्य | |
| 45 | Mayani Bird Sanctuary / मायणी पक्षी अभयारण्य | |
| 46 | Naigaon Mayur WLS / नायगाव मयूर WLS | |
| 47 | Nandur Madhmeshwar Bird Sanctuary / नांदूर मधमेश्वर पक्षी अभयारण्य | |
| 48 | Khonoma Nature Conservation and Tragopan sanctuary / खोनोमा निसर्ग संवर्धन आणि ट्रगोपन अभयारण्य | नागालँड |
| 49 | Nalabana Bird Sanctuary / नलाबना पक्षी अभयारण्य | ओडीसा |
| 50 | Harike Lake Bird Sanctuary / हरीके तलाव पक्षी अभयारण्य | पंजाब |
| 51 | Desert National Park / डेझर्ट राष्ट्रीय उद्यान |
राजस्थान
|
| 52 | Keoladeo / Bharatpur Bird Sanctuary / केवलदेव / भरतपूर | |
| 53 | Kitam WLS (Bird) / किटम डब्ल्यूएलएस (पक्षी) | सिक्कीम |
| 54 | Ariyakulam Bird Sanctuary / अरियाकुलम पक्षी अभयारण्य |
तामिळनाडू
|
| 55 | Chitrangudi and Kanjirankulam Bird Sanctuary / चित्रागुडी आणि कांजिरंकुलम | |
| 56 | Koonthangulam Bird Sanctuary / कुंथंगुलम पक्षी अभयारण्य | |
| 57 | Point Calimere Bird Sanctuary / पॉइंट कॅलिमेरे | |
| 58 | Thiruppudai- Maruthur Conservation Reserve (Bird) / थिरुप्पुदई- मारुथूर संरक्षण राखीव (पक्षी) | |
| 59 | Vaduvoor Lake Bird Sanctuary / वडूवूर तलाव पक्षी अभयारण्य | |
| 60 | Vedanthangal and Karikili Bird Sanctuary / वेदांतंगल आणि करिकिली पक्षी अभयारण्य | |
| 61 | Vettangudi Bird Sanctuary / वेतांगुडी पक्षी अभयारण्य | |
| 62 | Bakhira Bird Sanctuary / बखिरा पक्षी अभयारण्य |
उत्तर प्रदेश
|
| 63 | Nawabganj Priyadarshini Bird Sanctuary / नवाबगंज प्रियदर्शनी पक्षी अभयारण्य | |
| 64 | Patna Bird Sanctuary / पाटणा पक्षी अभयारण्य | |
| 65 | Saman Bird Sanctuary / सामन पक्षी अभयारण्य | |
| 66 | Samaspur Bird Sanctuary / समसपूर पक्षी अभयारण्य | |
| 67 | Sandi WLS (declared as a Bird Sanc. In 1990) / सॅंडी WLS | |
| 68 | Sur Sarovar WLS (declared as a Bird Sanc. In 1991) / सूर सरोवर | |
| 69 | Asan Barage Wetland CR (Bird) / आसन बॅरेज वेटलँड सीआर (पक्षी) |
उत्तराखंड
|
| 70 | Jhilmi Jheel CR(Bird) / झिलमी झील सीआर (पक्षी) | |
| 71 | Chintamani Kar Bird Sanctuary / चिंतामणी कार पक्षी अभयारण्य |
पश्चिम बंगाल
|
| 72 | Kulik Bird Sanctuary / कुलिक पक्षी अभयारण्य |
भारतातील नवीन पक्षी अभयारण्य
भारतातील नवीन पक्षी अभयारण्य: भारतात जैवविविधता संवर्धन (biodiversity conservation) ही एक अतिशय प्रचलित पद्धत असल्यामुळे आपण भारतात जैवविविधता संवर्धनावर नेहमीच भर देत असतो त्यामुळे दर 1-2 वर्षात आपण बायोस्फियर रिझर्व, राष्ट्रीय उद्याने आणि वन्यजीव अभयारण्य इत्यादींच्या संख्येत भर पडताना पाहू शकतो.
भारतातील प्रसिद्ध पक्षी अभयारण्य कोणते आहेत ?
भारतातील प्रसिद्ध पक्षी अभयारण्य कोणते आहेत ?: बघायला गेलात तर भारतातील प्रत्येक पक्षी अभयारण्य हे पाहण्यासारखे आहे. परंतु जर तुमच्या मनात जर भारतातील प्रसिद्ध पक्षी अभयारण्य कोणते आहेत असा प्रश्न आला तर तुम्ही खालील भारतातील शीर्ष 10 प्रसिद्ध पक्षी अभयारण्य लिस्ट नक्की पाहू शकता.
- Keoladeo (Bharatpur) Bird Sanctuary / केवलदेव (भरतपूर) पक्षी अभयारण्य
- Sultanpur Bird Sanctuary, Haryana / सुलतानपूर पक्षी अभयारण्य, हरियाणा
- Mayani Bird Sanctuary, Maharashtra / मायणी पक्षी अभयारण्य, महाराष्ट्र
- Salim Ali Bird Sanctuary, Goa / सलीम अली पक्षी अभयारण्य, गोवा
- Kumarakom Bird Sanctuary, Kerala / कुमारकोम पक्षी अभयारण्य, केरळ
- Ranganthittu Bird Sanctuary, Karnataka / रंगंथिट्टू पक्षी अभयारण्य, कर्नाटक
- Vedanthangal Bird Sanctuary, Tamil Nadu / वेदांतंगल पक्षी अभयारण्य
- Kaundinya Bird Sanctuary, Andhra Pradesh / कौंदिन्य पक्षी अभयारण्य, आंध्र प्रदेश
- Chilka Lake Bird Sanctuary, Orissa / चिल्का तलाव पक्षी अभयारण्य, ओरिसा
- Nal Sarovar Bird Sanctuary, Gujarat / नल सरोवर पक्षी अभयारण्य, गुजरात
भारतातील सर्वात मोठे पक्षी अभयारण्य
भारतातील सर्वात मोठे पक्षी अभयारण्य: केवलदेव (भरतपूर) पक्षी अभयारण्य हे भारतातील सर्वात मोठे पक्षी अभयारण्य आहे. पूर्वी भरतपूर पक्षी अभयारण्य म्हणून ओळखले जाणारे, केवलदेव राष्ट्रीय उद्यान हे जगातील सर्वात महत्त्वाचे पक्षी प्रजनन आणि खाद्य ग्राउंड म्हणून ओळखले जाते.
Note: महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळवा.
अड्डा 247 मराठीचे युट्युब चॅनल
अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप
