Table of Contents
भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक
भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक: भारताला खूप विस्तृत इतिहास आहे ज्यामध्ये विविध राजवंशांच्या उदय झाला होता. प्राचीन काळातील अनेक राजवंशांनी भारतावर राज्य केले आणि त्यापैकी सर्वात महत्वाचे म्हणजे महाजनपदे, नंद राजवंश, मौर्य राजवंश, पांड्य राजवंश, चेरा राजवंश, चोल राजवंश, पल्लव राजवंश, चालुक्य राजवंश इत्यादींनी सर्वात जास्त काळ राज्य केले. महाराष्ट्रातील कुठल्हीया स्पर्धा परीक्षेत या घटकावरून प्रश्न विचारल्या जातात. भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक यावर परीक्षेत बऱ्याचदा प्रश्न विचारल्या जातात. आज आपण या लेखात भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक यांच्याबद्दल महत्वाची माहिती पाहणार आहे.
भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक
भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक: आपण महाराष्ट्रातील कोणत्याही सरकारी परीक्षेची तयारी करत असाल जसे की, MPSC घेत असलेल्या MPSC राज्यसेवा परीक्षा, MPSC गट ब संयुक्त पूर्व परीक्षा आणि तसेच गट क आणि इतर स्पर्धा परीक्षामध्ये, त्याचप्रमाणे अन्न व नागरी पुरवठा व इतर स्पर्धा परीक्षांमध्ये भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक (Indian Dynasties and their Founders) या घटकावर प्रश्न विचारू शकतात. आज या लेखात आपण भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक, भारतीय राजवंशचा कार्यकाल व त्यांचे राजधानी कोणती होती याबद्दल तक्त्याच्या स्वरुपात माहिती पाहणार आहे. ज्याचा फायदा आगामी काळात होणाऱ्या सर्व स्पर्धा परीक्षेत आपणास नक्की होईल.
भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापकांची यादी
भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापकांची यादी: भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापकांची यादी खालील तक्त्यात दिली आहे.
अ. क्र. | राजवंश | संस्थापक |
1 | हर्यक राजवंश / Harayaka Dynasty | बिम्बिसार / Bimbisara |
2 | शिशुनाग राजवंश / Shishunaga Dynasty | शिशुनाग / Shishunaga |
3 | नंद राजवंश / Nanda Dynasty | महापद्मनंद / Mahapadmananda |
4 | मौर्य राजवंश / Maurya Dynasty | चंद्रगुप्त मौर्य / Chandragupta Maurya |
5 | शुंग राजवंश / Shunga Dynasty | पुष्यमित्र शुंग / Pushyamitra Sunga |
6 | कण्व राजवंश / Kanva Dynasty | वासुदेव / Vasudev |
7 | सातवाहन राजवंश / Satavahana Dynasty | सिमुक / Simuk |
8 | गुप्त राजवंश / Gupta Dynasty | श्रीगुप्त / Shrigupta |
9 | हूण राजवंश / Huna Dynasty | तोरमाण / Torman |
10 | सेन राजवंश / Sen Dynasty | सामंत सेन / Samant Sen |
11 | परमार राजवंश / Parmar Dynasty | कृष्णराज/ उपेंद्र / Krushnraj |
12 | गहड़वाल राजवंश / Gahadwal dynasty | चन्द्रदेव / Chandradev |
13 | गुर्जर प्रतिहार राजवंश / Gurjara Pratihara dynasty | नागभट्ट प्रथम / Nagabhatta I |
14 | राष्ट्रकूट राजवंश / Rashtrakuta dynasty | दन्तिदुर्ग / Dandidurg |
15 | सैयद राजवंश / Sayyid dynasty | खिज्र खा / Khizra Kha |
16 | लोदी राजवंश / Lodi dynasty | बहलोल लोधी / Bahlol Lodh |
17 | चोल राजवंश / Chola dynasty | विजयालय / Vijayalaya |
18 | पांड्य राजवंश / Pandya dynasty | नेडियोन / Nedeon |
19 | यादव राजवंश / Yadav dynasty | देवगिरि / Devgiri |
20 | होयसल राजवंश / Hoysala dynasty | विष्णुवर्धन / Vishnuvardhan |
21 | कलचुरी राजवंश / Kalachuri dynasty | कोकल्ल / Kokal |
22 | सालुव राजवंश / Saluva dynasty | नरसिंह / Kokal |
23 | तुलुव राजवंश / Tuluva Dynasty | वीर नरसिंह / Veer Narasimha |
24 | सोलंकी राजवंश / Solanki Dynasty | मूलराज / Mulraj |
25 | शर्की राजवंश / Sharki Dynasty | मलिक सरवर / Malik Sarwar |
26 | भोंसले राजवंश / Bhonsle Dynasty | छत्रपती शिवाजी / Chhatrapati Shivaji |
27 | पाल राजवंश / Pala Dynasty | गोपाल / Gopal |
28 | चौहान राजवंश / Chauhan Dynasty | वासुदेव / Vasudev |
29 | गंग राजवंश / Ganga Dynasty | कोंकणिवर्मा / Konkanvarma |
30 | कुषाण राजवंश / Kushan Dynasty | कुजल कडफिसेस / Kujal Kadphises |
31 | वर्धन राजवंश / Vardhan Dynasty | पुष्यभूति / Pushyabhuti |
32 | चंदेल राजवंश / Chandela Dynasty | नन्नुक / Nannuk |
33 | पल्लव राजवंश / Pallava Dynasty | सिंह वर्मन चतुर्थ / Singh Varman IV |
34 | चालुक्य (बादामी) राजवंश / Chalukya (Badami) Dynasty | जयसिंह प्रथम / Jai Singh I |
35 | चालुक्य (बेंगी) राजवंश / Chalukya (Bengi) Dynasty | विष्णुवर्धन / Vishnuyvardhan |
भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक: राजधानी
भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक: राजधानी: भारतीय राजवंश आणि त्यांच्या राजधानी याबद्दल संपूर्ण माहिती खालील तक्त्यात दिली आहे.
अ. क्र. | राजवंश | राजधानी |
1 | हर्यक राजवंश / Harayaka Dynasty | राजगृह,पाटलिपुत्र / Rajgruh, Pataliputra |
2 | शिशुनाग राजवंश / Shishunaga Dynasty | वैशाली,पाटलिपुत्र / Vaishali Pataliputra |
3 | नंद राजवंश / Nanda Dynasty | पाटलिपुत्र / Pataliputra |
4 | मौर्य राजवंश / Maurya Dynasty | पाटलिपुत्र / Pataliputra |
5 | शुंग राजवंश / Shunga Dynasty | पाटलिपुत्र / Pataliputra |
6 | कण्व राजवंश / Kanva Dynasty | पाटलिपुत्र / Pataliputra |
7 | सातवाहन राजवंश / Satavahana Dynasty | प्रतिष्ठान / Pratisthan |
8 | गुप्त राजवंश / Gupta Dynasty | पाटलिपुत्र / Pataliputra |
9 | हूण राजवंश / Huna Dynasty | स्यालकोट / Sialkot |
10 | सेन राजवंश / Sen Dynasty | लखनौती / Lucknow |
11 | परमार राजवंश / Parmar Dynasty | धारा नगरी / Dhara Nagari |
12 | गहड़वाल राजवंश / Gahadwal dynasty | कन्नौज / Kannoj |
13 | गुर्जर प्रतिहार राजवंश / Gurjara Pratihara dynasty | कन्नौज / Kannoj |
14 | राष्ट्रकूट राजवंश / Rashtrakuta dynasty | मान्यखेट / Manyakhet |
15 | सैयद राजवंश / Sayyid dynasty | दिल्ली / Delhi |
16 | लोदी राजवंश / Lodi dynasty | दिल्ली / Delhi |
17 | चोल राजवंश / Chola dynasty | तंजौर / Tanjor |
18 | पांड्य राजवंश / Pandya dynasty | मदुरै / Maudure |
19 | यादव राजवंश / Yadav dynasty | भिल्लभ-V / Bhillabh-V |
20 | होयसल राजवंश / Hoysala dynasty | द्वार समुद्र / Dwar Samudra |
21 | कलचुरी राजवंश / Kalachuri dynasty | त्रिपुरी / Tripuri |
22 | सालुव राजवंश / Saluva dynasty | विजयनगर / Vijay Nagar |
23 | तुलुव राजवंश / Tuluva Dynasty | विजयनगर / Vijay Nagar |
24 | सोलंकी राजवंश / Solanki Dynasty | अन्हिलवाड़ / Anhilwad |
25 | शर्की राजवंश / Sharki Dynasty | जौनपुर / Jonpur |
26 | भोंसले राजवंश / Bhonsle Dynasty | रायगढ़ / Raighad |
27 | पाल राजवंश / Pala Dynasty | मुंगेर / Munger |
28 | चौहान राजवंश / Chauhan Dynasty | अजमेर / Ajmer |
29 | गंग राजवंश / Ganga Dynasty | तलकाड / Talkad |
30 | कुषाण राजवंश / Kushan Dynasty | पुरुषपुर / Purushpur |
31 | वर्धन राजवंश / Vardhan Dynasty | थानेश्वर/कन्नौज / Kannoj |
32 | चंदेल राजवंश / Chandela Dynasty | खजुराहो/महोवा / Mahova |
33 | पल्लव राजवंश / Pallava Dynasty | काँचीपुरम / Kanchipuram |
34 | चालुक्य (बादामी) राजवंश / Chalukya (Badami) Dynasty | वातापी / Watapi |
35 | चालुक्य (बेंगी) राजवंश / Chalukya (Bengi) Dynasty | बेंगी / Bengi |
भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक: अंतिम सम्राट
भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक: अंतिम सम्राट: भारतीय राजवंश आणि त्यांचे अंतिम सम्राट (Indian Dynasties and their Founders) खालील तक्त्यात दिले आहे.
अ. क्र. | राजवंश | अंतिम सम्राट |
1 | नन्द राजवंश / Nanda Dynasty | धनानंद / Dhananad |
2 | मौर्य राजवंश / Maurya Dynasty | बृहद्रथ / Brihadratha |
3 | गुप्त राजवंश / Gupta Dynasty | स्कंदगुप्त / Skandagupta |
4 | शुंग राजवंश / Sunga Dynasty | देवभूमी / Devbhumi |
5 | सातवाहन राजवंश / Satavahana Dynasty | यज्ञ शातकर्णी / Yagya Shatakarni |
6 | चालुक्य राजवंश (वतापी) / Chalukya Dynasty (Vatapi) | कीर्तीवर्मन चालुक्य / Kirtivarman Chalukya |
7 | चोल राजवंश / Chola Dynasty | अथिराजेंद्र / Athirajendra |
8 | राष्ट्रकूट राजवंश / Rashtrakuta Dynasty | इंद्र चतुर्थ / Indra IV |
9 | सोलंकी राजवंश / Solanki Dynasty | भीमदेव द्वितीय / Bimdev II |
10 | गुलाम राजवंश / Slave Dynasty | मुइज़ुद्दिन क़ैकाबाद / Muizuddin Kaikabad |
11 | खिलजी राजवंश / Khilji Dynasty | खुसरो खान / Khusro Khan |
12 | तुगलक राजवंश / Tughlaq Dynasty | फिरोज शाह तुगलक / Firoz Shah |
13 | लोधी राजवंश /Lodhi Dynasty | इब्रहीम लोधी / Ibrahim Lodhi |
14 | मुगल राजवंश / Mughal Dynasty | बहादुर शाह द्वितीय / Bahadur Shah II |
भारतीय राजवंश आणि त्यांचे संस्थापक: नमुना प्रश्न
Q1. गुप्त राजवंशाचा संस्थापक कोण होता?
- समुद्रगुप्त
- श्रीगुप्त I
- चंद्रगुप्त
- श्रीगुप्त II
Ans. (b) गुप्त राजवंशचे संस्थापक श्रीगुप्त I होता.
Q2. कण्व वंशाची राजधानी कुठे होती?
- स्यालकोट
- प्रतिष्ठान
- कन्नोज
- पाटलीपुत्र
Ans. (d) कण्व वंशची राजधानी पाटलीपुत्र येथे होती.
Q3. पाल वंशाचा संस्थापक कोण होता?
- गोपाल
- महीपाल
- राजपाल
- श्याम
Ans. (a) पाल वंशाचा संस्थापक गोपाल होता.
Q4. तुग़लक़ वंशाचा संस्थापक कोण होता?
- मोहम्मद
- अल्लाउद्दिन
- ग़यासुद्दीन
- मीर कासीम
Ans. तुग़लक़ वंशाचा संस्थापक ग़यासुद्दीन होता.