Marathi govt jobs   »   Study Materials   »   MPSC Shorts | Group B and...
Top Performing

MPSC Shorts | Group B and C | Economy | पंचवार्षिक योजना

MPSC Shorts | Group B and C

MPSC Shorts | Group B and C: MPSC परीक्षेची तयारी करणाऱ्या विद्यार्थी मित्रांनो, आपण जर MPSC कॅलेंडर 2024 पाहिले असेल, तर आपल्याला माहितच असेल कि लवकरच MPSC दुय्यम सेवा अराजपत्रित गट ब संयुक्त पूर्व परीक्षा अधिसुचना 2024 जाहीर होणार आहे. त्यात भरपूर जागा असणार आहेत. त्यामुळे ही आपल्यासाठी एक सुवर्णसंधी असेल. MPSC दुय्यम सेवा अराजपत्रित गट ब संयुक्त पूर्व परीक्षेची तयारी करण्यासाठी आपल्याला योग्य मार्गदर्शनाची गरज आहे. त्यामुळे Adda247 आपल्यासाठी घेऊन येत आहेत MPSC Shorts | Group B and C. या मध्ये रोज आपल्याला परीक्षेच्या अभ्यासक्रमातील वेगवेगळ्या विषयांवर शॉर्ट नोट्स मिळणार आहेत. आज या लेखात आपण पंचवार्षिक योजना बद्दल थोडक्यात माहिती घेणार आहोत.

MPSC Shorts | Group B and C: विहंगावलोकन

खालील तक्त्यात संक्षिप्त रुपात आपल्याला MPSC Shorts | Group B and C चे विहंगावलोकन मिळेल.

MPSC Shorts | Group B and C: विहंगावलोकन
श्रेणी अभ्यास साहित्य
उपयोगिता MPSC गट ब आणि क परीक्षा
विषय Economy (अर्थशास्त्र)
टॉपिक पंचवार्षिक योजना

पंचवार्षिक योजना 

भारतातील पंचवार्षिक योजना बद्दल माहिती खाली थोडक्यात दिली आहेत.

योजना क्रमांक कार्यकाळ अध्यक्ष / उपाध्यक्ष माहिती
1 1 एप्रिल 1951 ते 31 मार्च 1956
  • अध्यक्ष जवाहरलाल नेहरू
  • उपाध्यक्ष – गुलजारीलाल नंदा
  • उद्दिष्टे – 
  • राष्ट्रीय उत्पन्नात 2.1 % वार्षिक वाढ (एनएनपी आधारित)
  • कृषी क्षेत्राचा विकास (31% खर्च कृषी व सिंचन क्षेत्रावर)
  • चलनवाढ आटोक्यात आणणे
  • 1955-56 अखेर अन्नधान्य उत्पादन 61.6 MT करणे
  • योजनेचे साध्य –
  • राष्ट्रीय उत्पन्न – 3.6 % (वार्षिक वृद्धीदर)
  • चलनवाढीचा दर कमी झाला
  • अन्नधान्य उत्पादन – 66.9 MT
  • संथ औद्योगिक वाढ
  • सार्वजनिक खर्चाचे वितरण – 1) कृषी व सिंचन, 2) वाहतूक व दळणवळण, 3) सामाजिक सेवा
2 1 एप्रिल 1956 ते 31 मार्च 1961
  • अध्यक्ष – जवाहरलाल नेहरु
  • उपाध्यक्ष – टी टी कृष्णाम्माचारी
  • उद्दिष्ट-
  • 4.5% वार्षिक वृद्धीदर
  • वाहतूक व दळणवळण सर्वाधिक खर्च
  • साध्य
  • 4.2% वार्षिक वृद्धीदर
  • मोठ्या प्रमाणात चलनवाढ
  • अन्नधान्य उत्पादन – 82 mt
  • मध्यम औद्योगिक वाढ
3 1 एप्रिल 1961 ते 31 मार्च 1966
  • अध्यक्ष – जवाहरलाल नेहरु आणि लालबहादूर शास्त्री
  • उपाध्यक्ष – सी एम त्रिवेदी आणि अशोक मेहता
  • उद्दिष्टे –
  • 5.6% वार्षिक वृद्धीदर
  • सार्वजनिक खर्च – 1) वाहतूक व दळणवळण 2) उद्योग 3) कृषी व सिंचन
  • साध्य –
  • 2.8% वार्षिक वृद्धीदर
  • चलनवाढ झाली
  • अन्नधान्य उत्पादन घटले
तीन वार्षिक योजना (स्वावलंबन योजना) 1 एप्रिल 1966 ते 31 मार्च 1969
  • अध्यक्ष –इंदिरा गांधी
  • उपाध्यक्ष – अशोक मेहता आणि डी आर गाडगीळ
  • उद्दिष्टे –
  • 5% वार्षिक वृद्धीदर
  • दुष्काळ व युद्धातून सावरणे
  • साध्य –
  • वार्षिक वृद्धीदर -3.9%
  • चलनवाढ वाढदर आधी वाढला आणि नंतर उतरला
  • अन्नधान्य उत्पादन -94 mt
4 1 एप्रिल 1969 ते 31 मार्च 1974
  • अध्यक्ष –इंदिरा गांधी
  • उपाध्यक्ष – धनंजय गाडगीळ, सी.सुब्रमण्यम, दुर्गप्रसाद धर
  • उद्दिष्टे –
  • 5.7% वार्षिक वृद्धीदर (NDP आधारित)
  • सर्वाधिक खर्च कृषी व सिंचन आणि त्यानंतर उद्योग आणि वाहतूक दळणवळण.
  • संपत्ती व आर्थिक विकेंद्रीकरण आणि प्रादेशिक विकासावर भर
  • शिक्षण व मनुष्यबळ विकासावर भर
  • साध्य –
  • वार्षिक वृद्धीदर – 3.3% (10 व्या पंचवार्षिक योजने नुसार 2.05%)
  • अन्नधान्य उत्पादन – 104.7 Mt
  • चलनवाढ तीव्र
5 1 एप्रिल 1973 ते 31 मार्च 1978
  • अध्यक्ष –इंदिरा गांधी
  • उपाध्यक्ष – दुर्गप्रसाद धर, पी एन हक्सर
  • उद्दिष्टे –
  • 4.4% वार्षिक वृद्धीदर(GDP आधारित)
  • गरिबी हटाओ
  • सार्वजनिक खर्च -1) उद्योग 2)कृषी व सिंचन 3)ऊर्जा
  • साध्य –
  • वार्षिक वृद्धीदर -4.8%
  • भरमसाठ चलनवाढ (25%)
  • अन्नधान्य उत्पादन – 126mt
सरकती योजना 1 एप्रिल 1978 ते जानेवारी 1980
  • अध्यक्ष – मोरारजी देसाई आणि चरणसिंग
  • उपाध्यक्ष – डी. टी. लकडावाला
  • महत्त्वाच्या घडामोडी – 
  • जिल्हा उद्योग केंद्राची स्थापना (1978)
  • कामासाठी अन्न योजना (1979)
6 1 एप्रिल 1980 ते 31 मार्च 1985
  • अध्यक्ष –इंदिरा गांधी आणि राजीव गांधी
  • उपाध्यक्ष – एन डी तिवारी , शंकरराव चव्हाण आणि पी व्ही नरसिंहराव
  • उद्दिष्टे – 
  • 5.2% वार्षिक वृद्धीदर
  • सार्वजनिक खर्च – 1) ऊर्जा 2) कृषी व सिंचन 3) उद्योग
  • दारिद्र्य निर्मूलन
  • साध्य – 
  • वार्षिक वृद्धीदर -5.7%
  • अन्नधान्य उत्पादन – 145 mt
  • चलनवाढ आटोक्यात आली
  • औद्योगिक वृद्धीदर कमी
7 1 एप्रिल 1985 ते 31 मार्च 1990
  • अध्यक्ष – राजीव गांधी आणि व्ही पी सिंग
  • उपाध्यक्ष – मनमोहन सिंग , पी शिवशंकर , माधवसिंग सोळंकी आणि रामकृष्ण हेगडे
  • उद्दिष्टे –  
  • वार्षिक वृद्धीदर – 5%
  • सार्वजनिक खर्च – 1) ऊर्जा 2)कृषी व सिंचन 3) सामाजिक सेवा
  • साध्य – 
  • वार्षिक वृद्धीदर- 6%
  • अन्नधान्य उत्पादन – 171 mt
  • चलनवाढ वाढत गेली
8 1 एप्रिल 1992 ते 31 मार्च 1997
  • अध्यक्ष – नरसिंहराव आणि एच डी देवेगौडा
  • उपाध्यक्ष – प्रणब मुखर्जी आणि मधू दंडवते
  • उद्दिष्टे –  
  • मानवी विकासाला सर्वाधिक प्राधान्य
  • वार्षिक वृद्धीदर -5.6%
  • सार्वजनिक खर्च – 1) ऊर्जा 2) सामाजिक सेवा 3) कृषी व सिंचन
  • साध्य – 
  • वार्षिक वृद्धीदर – 6.7%
  • संरचनात्मक समायोजन सुधारणा
9 1 एप्रिल 1997 ते 31 मार्च 2002
  • अध्यक्ष –आय.के.गुजराल आणि अटलबिहारी वाजपेयी
  • उपाध्यक्ष – मधू दंडवते, जसवंत सिंग आणि के.सी.पंत
  • उद्दिष्टे –  
  • वार्षिक वृद्धीदर – 6.5%
  • सार्वजनिक खर्च – 1) उद्योग 2) ऊर्जा 3) सामाजिक सेवा
  • साध्य – 
  • वार्षिक वृद्धीदर – 5.5%
  • चलनवाढ कमी झाली
  • अन्नधान्य उत्पादन – 212 mt
10 1 एप्रिल 2002 ते 31 मार्च 2007
  • अध्यक्ष – अटलबिहारी वाजपेयी आणि मनमोहन सिंग
  • उपाध्यक्ष – के सी पंत आणि मॉंटेकसिंग अहलुवालिया
  • उद्दिष्टे –  
  • वार्षिक वृद्धीदर – 7.9%
  • कृषी क्षेत्र- अर्थव्यवस्थेचे प्रेरक बळ आणि गाभा क्षेत्र
  • MDGs चा प्रभाव होता
  • सामाजिक, आर्थिक व लैंगिक सबलीकरण
  • राज्यांना विकासाचे मोजता येणारे लक्ष्य
  • 50 दशलक्ष रोजगारनिर्मिती
  • औद्योगिक उत्पादन 10% वृद्धीदर
  • सार्वजनिक खर्च – 1)सामाजिक सेवा 2) ऊर्जा 3)वाहतूक दळणवळण
  • साध्य – 
  • वार्षिक वृद्धीदर – 7.7%
  • औद्योगिक वृद्धीदर -8.2%
11 एप्रिल 2007 ते 31 मार्च 2012
  • अध्यक्ष –मनमोहन सिंग
  • उपाध्यक्ष – मॉंटेकसिंग अहलुवालिया
  • उद्दिष्टे –  
  • वार्षिक वृद्धीदर-9%
  • दरडोई जीडीपी वृद्धीदर – 7.6%
  • दारिद्र्य 10% ने कमी करणे
  • सुशिक्षित बेरोजगारी 5% च्या खाली आणणे
  • विद्यार्थ्यांची गळतीप्रमाण 20% वर आणणे
  • साक्षरता -85% करणे
  • साध्य – 
  • 92% खेड्यांना वीज
  • 70% बीपीएल लोकांना वीज
  • 69% भारतनिर्माण योजना पूर्ण
  • शिशू मृत्युदर – 40
  • मातामृत्यू दर – 167
12 1 एप्रिल 2012 ते 31 मार्च 2017
  • अध्यक्ष –मनमोहन सिंग (2017 पर्यंतच)
  • उपाध्यक्ष – मॉंटेकसिंग अहलुवालिया (2017 पर्यंतच)
  • उद्दिष्टे –   
  • जीडीपी वृद्धीदर 8.2%
  • कृषी वृद्धीदर – 4%
  • उत्पादन वृद्धीदर – 10%
  • दारिद्र्य 10% ने कमी करणे
  • 50 दशलक्ष रोजगार निर्मिती
  • सरासरी शैक्षणिक वर्षात 7 वर्षे वाढ
  • शैक्षणिक असमानता दूर करणे
  • साध्य – 
  • वृद्धीदर – 6.9%
  • शिशु मृत्युदर – 34 (2016)
  • माता मृत्यूदर – 130 (2016)
  • जननदर – 2.3 (2016)

महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.

महाराष्ट्र अभ्यास साहित्य

अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप

MPSC Mahapack
MPSC Mahapack

Sharing is caring!

MPSC Shorts | Group B and C | Economy | पंचवार्षिक योजना_4.1

FAQs

नियोजन आयोगाची स्थापना कधी झाली?

नियोजन आयोगाची स्थापना 15 मार्च 1950 रोजी झाली.

राष्ट्रीय विकास आयोगाची स्थापना कधी झाली?

राष्ट्रीय विकास आयोगाची स्थापना 6 ऑगस्ट 1952 रोजी झाली.

नियोजन आयोगाचे सध्याचे मॉडेल काय आहे?

नियोजन आयोगाचे सध्याचे मॉडेल NITI आयोग आहे.