U- PHC म्हणजे काय?

U- PHC म्हणजे शहरी प्राथमिक आरोग्य केंद्र (Urban Primary Health Center)

U- CHC म्हणजे काय?

U- CHC म्हणजे शहरी समुदाय आरोग्य केंद्र (Urban Community Health Center)

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान (NUHM) - इतिहास, ध्येय, लक्ष गट, फ्रेमवर्क

Table of Contents

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान (NUHM)

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान (NUHM): राष्ट्रीय आरोग्य अभियानाचे महत्त्व म्हणजे देशातील सर्व वर्गांचा विचार करून याची रचना केली गेली आहे. त्याचे प्रमुख दोन भाग करण्यात आले. पहिले म्हणजे राष्ट्रीय ग्रामीण आरोग्य अभियान (NRHM) व दुसरे राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान (NUHM). शहरी लोकसंख्येला आणि विशेषतः शहरी गरिबांना उत्तम आरोग्य सेवा देण्यासाठी केंद्रीय आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाने राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियानाची योजना आखली. आगामी काळातील जिल्हा परिषद भरती 2023 आणि आरोग्य भरती 2023 चा दृष्टीने हा अत्यंत महत्वाचा टॉपिक आहे. आज या लेखात आपण राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान (NUHM) बद्दल सविस्तर माहिती पाहणार आहोत.

जिल्हा परिषद रिव्हिजन प्लॅन पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा

जिल्हा परिषद परीक्षेचे वेळापत्रक 2023 बद्दल अधिक माहिती मिळवण्यासठी येथे क्लिक करा

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान: विहंगावलोकन

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियानाचे उद्दिष्ट शहरी लोकांना, विशेषत: झोपडपट्ट्यांमध्ये राहणाऱ्या आणि इतर असुरक्षित भागांमध्ये राहणाऱ्या लोकांना उत्तम आरोग्य सेवा पुरवण्याचे आहे. राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियानाबद्दल थोडक्यात माहिती खालील तक्त्यात प्रदान करण्यात आली आहे.

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान: विहंगावलोकन
श्रेणी	अभ्यास साहित्य
विषय	तांत्रिक विषय (जिल्हा परिषद परीक्षा) / जनरल नॉलेज
लेखाचे नाव	राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान
राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियानाची सुरवात	1 मे 2013
राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियानाचे कार्यक्षेत्र	भारतातील शहरी भाग

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियानाचा इतिहास

राष्ट्रीय आरोग्य मिशन (NHM) चे उप-मिशन म्हणून राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान (NUHM) 1 मे 2013 रोजी मंत्रिमंडळाने मंजूर केले आहे. त्यांना आवश्यक प्राथमिक आरोग्य सेवा उपलब्ध करून देणे आणि उपचारासाठी त्यांचा खिशातील खर्च कमी करणे. विद्यमान आरोग्य सेवा सेवा वितरण प्रणाली मजबूत करून, झोपडपट्टीत राहणाऱ्या लोकांना लक्ष्य बनवून आणि शहरी विकास मंत्रालयाद्वारे लागू केलेल्या पिण्याचे पाणी, स्वच्छता, शालेय शिक्षण इत्यादी आरोग्याच्या व्यापक निर्धारकांशी संबंधित विविध योजनांशी जुळवून हे साध्य केले जाईल, गृहनिर्माण आणि शहरी दारिद्र्य निर्मूलन, मानव संसाधन विकास आणि महिला आणि बाल विकास साध्य करण्याच्या दृष्टीने याची योजना आखल्या गेली.

NUHM शहरी लोकसंख्येची आरोग्य स्थिती सुधारण्याचा प्रयत्न करते, विशेषत: झोपडपट्टीतील रहिवाशांना आणि इतर असुरक्षित घटकांना दर्जेदार प्राथमिक आरोग्य सेवेमध्ये त्यांचा प्रवेश सुलभ करून. NUHM टप्प्याटप्प्याने 50,000 आणि त्याहून अधिक (2011 च्या जनगणनेनुसार) लोकसंख्या असलेल्या सर्व राज्यांच्या राजधानी, जिल्हा मुख्यालये आणि इतर शहर/शहरे समाविष्ट करेल. 50,000 पेक्षा कमी लोकसंख्या असलेली शहरे आणि शहरे राष्ट्रीय ग्रामीण आरोग्य अभियान (NRHM) च्या अंतर्गत येतील.

राष्ट्रीय आरोग्य अभियान (NHM)

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियानाचे ध्येय

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान (NUHM) शहरी लोकसंख्येच्या प्रमाणात आरोग्य सेवेच्या गरजांवर लक्ष केंदित करून, त्यांना प्राथमिक प्राथमिक आरोग्य सेवा उपलब्ध करून देऊन आणि उपचारासाठी त्यांच्या खिशातून खर्च कमी करण्याच्या हेतूने या अभियानचे काही ध्येय आहेत ती खालीलप्रमाणे आहेत.

शहरी गरीब आणि इतर असुरक्षित घटकांच्या विविध आरोग्य सेवा गरजा पूर्ण करण्यासाठी शहरावर आधारित शहरी आरोग्य सेवा प्रणाली आवश्यक आहे.
झपाट्याने वाढणाऱ्या शहरी लोकसंख्येच्या आरोग्याशी संबंधित आव्हानांचा सामना करण्यासाठी संस्थात्मक यंत्रणा आणि व्यवस्थापन प्रणाली.
आरोग्य उपक्रमांचे नियोजन, अंमलबजावणी आणि देखरेख मध्ये अधिक सक्रिय सहभागासाठी समुदाय आणि स्थानिक संस्थांसह भागीदारी.
शहरी गरीबांना अत्यावश्यक प्राथमिक आरोग्य सेवा देण्यासाठी संसाधनांची उपलब्धता.
स्वयंसेवी संस्थांसोबत भागीदारी, नफ्यासाठी आणि नफा आरोग्य सेवा प्रदाते आणि इतर भागधारकांसाठी नाही.

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियानाच्या अंमलबजावणीसाठी फ्रेमवर्क

शहरी गरीब लोकसंख्येच्या आरोग्याच्या समस्या प्रभावीपणे सोडवण्यासाठी मंत्रालयाने NHM अंतर्गत राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान (NUHM) उप-मिशन सुरू केले आहे. NHM च्या मिशन स्टीयरिंग ग्रुपचा विस्तार NUHM साठी देखील सर्वोच्च संस्था म्हणून केला जाईल. प्रत्येक महानगरपालिका, नगरपालिका, अधिसूचित क्षेत्र समिती आणि नगर पंचायत आरोग्य सुविधांच्या स्थापनेसाठी स्वतःच्या मान्यताप्राप्त व्यापक निकषांसह नियोजनाचे एकक बनतील. अधिसूचित क्षेत्र समित्या, नगर पंचायत आणि नगरपालिकांसाठी स्वतंत्र योजना उप-मिशन NUHM साठी काढलेल्या जिल्हा आरोग्य कृती योजनेचा भाग असेल. महानगरपालिकांकडे शहरी भागासाठी व्यापक नियमांनुसार कृतीची स्वतंत्र योजना असेल. NHM अंतर्गत प्रशासनाच्या विद्यमान संरचना आणि यंत्रणा उप-मिशन NUHM च्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी योजबबद्ध पद्धतीने मदत करते.

जागतिक आरोग्य संघटना (WHO)

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियानाचे लक्ष गट

NUHM सर्व राज्यांची राजधानी, जिल्हा मुख्यालये आणि 50000 पेक्षा जास्त लोकसंख्या असलेली शहरे/शहरे समाविष्ट करेल. हे प्रामुख्याने झोपडपट्टीतील रहिवासी आणि रिक्षाचालक, रस्त्यावरचे विक्रेते, रेल्वे आणि बस स्टेशन कुली, बेघर लोक, रस्त्यावरील मुले यांवर लक्ष केंद्रित करेल.

महाराष्ट्राच्या मानचिन्हांची यादी

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान (NUHM) – ठळक बाबी

राष्ट्रीय शहरी आरोग्य अभियान (NUHM) मध्ये येणाऱ्या काही ठळक बाबी खालीलप्रमाणे आहे ज्या परीक्षेसाठी महत्वाच्या आहेत.

U-PHC (Urban Primary Health Center) – 50 हजार लोकसंख्येमागे शहरात एक प्राथमिक आरोग्य केंद्र (U-PHC) असते.
U-CHC (Urban Community Health Center) – 5 लाखांपेक्षा जास्त लोक्संखेमागे शहरात 50 खाटांचे शहरी समुदाय आरोग्य केंद्र असते.
सर्व राज्यांसाठी केंद्र-राज्य निधीचा पॅटर्न 75:25 असेल
उत्तर-पूर्व राज्ये, सिक्कीम, जम्मू-काश्मीर, हिमाचल प्रदेश आणि उत्तराखंड या विशेष श्रेणीतील रराज्यांसाठी केंद्र-राज्य निधीचा पॅटर्न 90:10 असेल.

अण्णासाहेब चांदणे कृषी तंत्रनिकेतन भरती 2023 — अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम

महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.

महाराष्ट्र अभ्यास साहित्य

जिल्हा परिषद भरती 2023 साठी अभ्यास साहित्य

जिल्हा परिषद भरती 2023 परीक्षेचा पेपर देणाऱ्या विद्यार्थ्यासाठी Adda 247 मराठी आपणासाठी सर्व महत्वाच्या टॉपिक वर महत्वपूर्ण लेखमालिका प्रसिद्ध करणार आहे. त्याच्या सर्व लिंक तुम्ही खालील तक्त्यात पाहू शकता आणि दररोज यात भर पडणार आहे. त्यामुळे तुम्हाला या Adda 247 मराठीच्या लेखमालिकेचा नक्कीच फायदा होईल.

लेखाचे नाव	लिंक
राष्ट्रीय आरोग्य अभियान	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
महाराष्ट्रातील लोकजीवन	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारतीय संविधानाची उद्देशिका	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
मराठा साम्राज्य – इतिहास, शासक, राज्य विस्तार आणि प्रशासन	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
जालियनवाला बाग हत्याकांड – पार्श्वभूमी, कारणे आणि परिणाम	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
पहिले इंग्रज मराठा युद्ध	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
महाराष्ट्र लोकसेवा हक्क अधिनियम 2015	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारताची जणगणना	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
माहितीचा अधिकार अधिनियम 2005	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारतीय नागरिकत्व	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
चांद्रयान-3 शी संबंधित महत्त्वाचे प्रश्न आणि उत्तरे	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
चंद्रयान 3	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारताची जणगणना 2011	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
लोकपाल आणि लोकायुक्त	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
महाराष्ट्र समृद्धी महामार्ग	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
कार्य आणि उर्जा	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
गांधी युग	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
राज्य धोरणांची मार्गदर्शक तत्वे	पाहण्या साठी येथे क्लिक करा
मूलभूत कर्तव्ये: कलम 51A	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
चक्रवाढ व्याज (Compound Interest)	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारताचे नागरिकत्व	पाहण्या साठी येथे क्लिक करा
भारतीय नागरिकांचे मूलभूत अधिकार	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारतीय संविधानाची उद्देशिका	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी	पाहण्या साठी येथे क्लिक करा
महाराष्ट्राचे हवामान	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
सिंधू संस्कृती	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
जगातील 07 खंड	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
टक्केवारी सूत्र, टक्केवारी म्हणजे काय, कसे काढायचे आणि काही महत्त्वाचे प्रश्न	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारतातील कृषी अर्थव्यवस्था	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारताच्या पंचवार्षिक योजना (1951 ते 2017)	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
गती व गतीचे प्रकार	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
आम्ल व आम्लारी	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारतातील सर्वात लांब पूल 2023	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
रोग व रोगांचे प्रकार	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
महाराष्ट्रातील मंत्रिमंडळ	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
महाराष्ट्रातील लोकजीवन	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
सजीवांचे वर्गीकरण भाग 1: सूक्ष्मजीव आणि वनस्पती	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
वनस्पतीची रचना आणि कार्ये	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारतीय नागरिकांचे मूलभूत अधिकार	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
लोकपाल आणि लोकायुक्त	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
संगणकाशी संबंधीत शब्दांचे शॉर्ट आणि लॉंग फॉर्म्स	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
महाराष्ट्राचे प्रशासकीय विभाग	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारतातील राष्ट्रीय जलमार्ग	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
पृथ्वीवरील महासागर	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
महाराष्ट्राचे हवामान	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
भारताची क्षेपणास्त्रे	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
महाराष्ट्रातील शहरांची यादी	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
ब्रिटिश भारतातील प्रारंभीच्या काळातील गव्हर्नर जनरल (1857 च्या आधीचे)	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
महाराष्ट्रातील महत्त्वाच्या नद्या	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
ढग व ढगांचे प्रकार	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
नदीकाठच्या भारतीय शहरांची यादी	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
महाराष्ट्रातील वने व वनांचे प्रकार, राष्ट्रीय उद्याने आणि अभयारण्ये	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
गांधी युग – सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी अभ्यास साहित्य	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
गती व गतीचे प्रकार – संज्ञा, वर्गीकरण, आलेख आणि वर्गीकरण	पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा

ताज्या महाराष्ट्र सरकारी नोकरीबद्दल माहितीसाठी	माझी नोकरी 2023
होम पेज	अड्डा 247 मराठी
मराठीत चालू घडामोडी	चालु घडामोडी