ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड| Operation Blackboard : MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 अभ्यास साहित्य

ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड

ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड प्रोग्राम काय आहे?

ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड योजनेचा उद्देश प्राथमिक शिक्षणाची गुणवत्ता आणि प्रमाण दोन्ही सुधारणे आहे. ही योजना राज्य सरकारने केंद्र सरकारच्या संपूर्ण आर्थिक सहाय्याने (100%) लागू केली. ऑपरेशनचा संपूर्ण खर्च केंद्र सरकारने केला.

• 30 सप्टेंबर 1986 पर्यंत अस्तित्वात असलेल्या सर्व प्राथमिक शाळांचा समावेश या योजनेच्या कक्षेत करण्याचा हेतू आहे.
• ऑपरेशन ब्लॅकबोर्डने प्राथमिक शाळेसाठी किमान निकष लागू केले, ज्यात दोन खोल्या, दोन शिक्षिका (त्यापैकी एक महिला) आणि अत्यावश्यक अध्यापन-शिक्षण सहाय्यांचा संच (TLA).
• टीचिंग लर्निंग एड्स (TLA) मध्ये विज्ञान किट, गणित किट, टूल किट, 45 तक्ते, नकाशे, मुलांची पुस्तके, बॉल आणि एक ब्लॅकबोर्ड समाविष्ट होते.
• ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड अंतर्गत, देशातील प्रत्येक प्राथमिक शाळेत काही किमान सुविधा सुनिश्चित करण्याचा प्रस्ताव आहे. यामध्ये खालील गोष्टींचा समावेश आहे: सर्व हवामान परिस्थितीत वापरण्यायोग्य असलेल्या दोन वाजवी मोठ्या खोल्या, सर्व प्राथमिक शाळांना अध्यापन-शिक्षण उपकरणे प्रदान करणे आणि उर्वरित सर्व प्राथमिक शाळा विशेषत: अनुसूचित जाती/जमाती क्षेत्रातील शाळांना कव्हर करण्यासाठी चालू ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड चालू ठेवणे.

ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड कार्यक्रमाचे उद्दिष्ट

1987-88 मध्ये सुरू करण्यात आलेल्या ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड योजनेचा प्राथमिक उद्देश देशभरातील सर्व प्राथमिक शाळांना आवश्यक सुविधांनी हळूहळू सुसज्ज करणे हा आहे.

ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड योजना:

• सुरुवात: 1987-88
• मुख्य ध्येय: भारतातील सर्व प्राथमिक शाळांना मूलभूत सुविधांनी सुसज्ज करणे.

प्रारंभिक फोकस:

• प्रत्येक प्राथमिक शाळेला हे प्रदान करा:
  • दोन शिक्षक
  • शिकवण्याचे शिक्षण उपकरण (TLE)

कालांतराने विस्तार:

• 100 पेक्षा जास्त विद्यार्थी असलेल्या प्राथमिक शाळांसाठी तिसरा शिक्षक जोडला .
• या मोठ्या प्राथमिक शाळांसाठी अतिरिक्त वर्गखोली उपलब्ध करून दिली .
• 1993-94 पासून या योजनेत उच्च प्राथमिक शाळांचा समावेश करण्यात आला.

आर्थिक मदत:

• यासाठी 100% केंद्रीय सहाय्य ऑफर करते :
  • अध्यापन शिक्षण उपकरणे खरेदी करणे (TLE)
  • ज्या योजनेच्या कालावधीत त्यांना कामावर घेण्यात आले त्या कालावधीत शिक्षकांचे वेतन देणे.

उद्देश: सर्व शाळांमध्ये गुणवत्तापूर्ण शिक्षण देण्यासाठी आवश्यक संसाधने आणि कर्मचारी आहेत याची खात्री करा.

ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड कार्यक्रम – विहंगावलोकन

1987 मध्ये सुरू करण्यात आलेला, ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड कार्यक्रम अजूनही फेडरल सरकारद्वारे वित्तपुरवठा केला जात आहे. नवीन सुधारित योजना आणि त्यातून काय साध्य करण्याचा प्रयत्न केला जातो ते खाली दिले आहे:

• प्रत्येक विभागात किमान एक खोली व एक शिक्षक असावा.
• लायब्ररी आणि उपकरणांच्या इतर महत्त्वाच्या तुकड्यांसारख्या सुविधांचा समावेश असल्याची खात्री करा.
• मुला-मुलींसाठी स्वतंत्र स्नानगृहे.
• एससी/एसटी क्षेत्रांना विशेष विचारात घेणे आवश्यक आहे.
• शिक्षकांचे पगार आणि आवश्यक उपकरणांसाठी लागणारा पैसा केंद्र सरकार देणार आहे.

MPSC परीक्षेसाठी इतर महत्वाचे लेख 

Sharing is caring!