संविधानाचे स्रोत | Sources of the Constitution : MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 अभ्यास साहित्य

संविधानाचे स्रोत | Sources of the Constitution

भारतीय राज्यघटना जगातील जवळपास सर्व प्रमुख देशांकडून उधार घेतलेली आहे परंतु तिचे स्वतःचे वैशिष्ट्य देखील आहे.

प्रमुख स्रोत

1. भारत सरकार कायदा 1935
फेडरल स्कीम, राज्यपाल कार्यालय, न्यायपालिका, लोकसेवा आयोग, आपत्कालीन तरतुदी आणि प्रशासकीय तपशील.

2. ब्रिटिश संविधान
संसदीय प्रणाली, कायद्याचे राज्य, कायदेशीर प्रक्रिया, एकल नागरिकत्व, मंत्रिमंडळ प्रणाली, विशेषाधिकार लेखन, संसदीय विशेषाधिकार आणि द्विसदस्यवाद.

3. यू एस संविधान 
मूलभूत अधिकार, न्यायपालिकेचे स्वातंत्र्य, न्यायिक पुनरावलोकन, राष्ट्रपतींचा महाभियोग, सर्वोच्च न्यायालय आणि उच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशांना काढून टाकणे आणि उपाध्यक्षांचे पद.

4. आयरिश संविधान 
राज्य धोरणाची मार्गदर्शक तत्त्वे, राज्यसभेच्या सदस्यांचे नामनिर्देशन आणि अध्यक्ष निवडीची पद्धत.

5. मजबूत केंद्र असलेले कॅनेडियन कॉन्स्टिट्युशन फेडरेशन, केंद्रात अवशिष्ट शक्ती निहित, केंद्राद्वारे राज्याच्या राज्यपालाची नियुक्ती आणि सर्वोच्च न्यायालयाचे सल्लागार अधिकार क्षेत्र.

6. ऑस्ट्रेलियन संविधान – समवर्ती यादी, संसदेच्या दोन सभागृहांची संयुक्त बैठक.

7. आणीबाणीच्या काळात मुलभूत अधिकारांचे निलंबन जर्मनीचे संविधान.

8. फ्रेंच राज्यघटना – प्रजासत्ताक आणि प्रस्तावनेतील स्वातंत्र्य, समानता आणि बंधुत्वाचे आदर्श.

9.  घटना दुरुस्ती आणि राज्यसभेच्या सदस्यांच्या निवडीसाठी दक्षिण आफ्रिकेच्या संविधानाची प्रक्रिया.

10.जपानी संविधान – प्रक्रिया कायद्याद्वारे स्थापित.

11. यूएसएसआर – पंचवार्षिक योजनेची  प्रक्रिया, मूलभूत कर्तव्ये, प्रस्तावनेतील न्यायाचे आदर्श संविधान.

MPSC परीक्षेसाठी इतर महत्वाचे लेख 

Sharing is caring!