World Sparrow Day 2024 | जागतिक चिमणी दिवस 2024

जागतिक चिमणी दिन हा दरवर्षी 20 मार्च रोजी घरगुती चिमणी आणि तिची चिंताजनक लोकसंख्या घटण्याबद्दल जागतिक जागरूकता वाढवण्यासाठी आयोजित केलेला वार्षिक दिन आहे. हा नम्र लहान पक्षी एकेकाळी सर्वत्र एक सामान्य दृश्य होता परंतु आता जगातील अनेक भागांमध्ये एक असामान्य देखावा बनला आहे.

हा लेख इंग्रजीत पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा

जागतिक चिमणी दिन, इतिहास आणि उत्पत्ती

जागतिक चिमणी दिनाची कल्पना भारतातील नेचर फॉरएव्हर सोसायटी (NFS) आणि फ्रान्समधील इको-सिस ॲक्शन फाउंडेशन यांनी मांडली होती. पहिला जागतिक चिमणी दिवस 2010 मध्ये घरातील चिमण्यांच्या दुःखद बेपत्ता होण्यावर प्रकाश टाकणे आणि त्यांच्या संरक्षणासाठी समन्वित प्रयत्नांना प्रेरणा देण्याच्या उद्दिष्टाने चिन्हांकित करण्यात आला.

NFS चे संस्थापक मोहम्मद दिलावर यांनी 1960 च्या दशकात भारतातील राजस्थान येथे सुरू झालेल्या ‘सेव्ह द स्पॅरो’ मोहिमेपासून प्रेरणा घेतली. या स्थानिक उपक्रमाला जागतिक चळवळीत रुपांतरित करण्याचे त्यांचे ध्येय होते. NFS वेबसाइट 25 हून अधिक देशांतील चिमण्यांच्या प्रजातींविषयी माहिती असलेले ज्ञान केंद्र म्हणून काम करते.

चिमण्यांची दुर्दशा

घरगुती चिमण्या अद्याप जागतिक स्तरावर धोक्यात आलेल्या नसल्या तरी, शहरी भागात त्यांची झपाट्याने होणारी घट हे चिंतेचे गंभीर कारण आहे. हे किलबिलाट छोटे पक्षी शतकानुशतके मानवांसाठी उत्कृष्ट पंख असलेले साथीदार आहेत. तथापि, आधुनिक मानवी क्रियाकलाप जसे की कीटकनाशकांचा अतिवापर, प्रदूषण, कमी होत चाललेली हिरवीगार जागा आणि घरट्यांचा अभाव यामुळे त्यांची लोकसंख्या उद्ध्वस्त झाली आहे.

चिमण्यांची कमी होत जाणारी संख्या एक सूचक प्रजाती म्हणून काम करते, शहरी वातावरणात सर्व काही ठीक नसल्याचा इशारा देते. परिसंस्थेचे सदस्य म्हणून, चिमण्या वनस्पतींच्या परागीकरणात आणि कीटकांच्या नियंत्रणात महत्त्वाची भूमिका बजावतात. त्यांची घसरण जैवविविधतेच्या हानीच्या गंभीर समस्यांकडे निर्देश करते.

जागतिक चिमणी दिन, महत्त्व आणि प्रयत्न

जागतिक चिमणी दिनाचे उद्दिष्ट जगभरातील लोकांना चिमण्यांसाठी अनुकूल निवासस्थान प्रदान करण्यासाठी पुरेशी घरटी जागा, स्वच्छ वातावरण आणि अन्न आणि पाण्याच्या स्त्रोतांपर्यंत सुलभ प्रवेश प्रदान करण्यासाठी आहे. जागरुकता मोहिमा, पक्षीगृह उभारणे, निसर्ग फेरफटका आणि शैक्षणिक उपक्रम हे उत्सव साजरा करतात.

सरकार, पर्यावरण गट आणि नागरिकांना धोरणात्मक बदल करण्यासाठी, संवर्धन प्रकल्प सुरू करण्यासाठी आणि कीटकनाशके टाळणे, पक्ष्यांना अनुकूल रोपे लावणे आणि घरटे बसवणे यासारखी वैयक्तिक पावले उचलण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाते. हा दिवस आपल्याला आपल्या सर्व पंख असलेल्या शेजाऱ्यांचे संरक्षण आणि सह-अस्तित्वाच्या जबाबदारीची आठवण करून देतो, मग ते ‘सामान्य’ असले तरी.

जागतिक चिमणी दिनाच्या माध्यमातून, लहान तपकिरी चिमणी पर्यावरणाच्या जाणीवेची राजदूत बनली आहे, प्रत्येक प्रजातीचे महत्त्व शिकवत आहे, मग ते कितीही लहान असले तरीही. रॅचेल कार्सनने म्हटल्याप्रमाणे, “आपण जितके अधिक सुसंस्कृत बनू तितकेच आपण आपल्या अस्तित्वाचे दुर्दैवी बोटांचे ठसे पर्यावरणावर सोडू.” चिमणीचे रक्षण करणे म्हणजे निसर्गाचा नाजूक समतोल राखणे.

महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.

महाराष्ट्र अभ्यास साहित्य

अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप

Sharing is caring!