कोडी व कोडीचे प्रकार: संकल्पना, व्याख्या आणि सोडवलेली उदाहरणे, WRD भरतीसाठी अभ्याससाहित्य

कोडी व कोडीचे प्रकार

आता जवळजवळ सर्व महाराष्ट्रातील स्पर्धा परीक्षा या IBPS TCS मार्फत होत आहेत त्यामुळे स्पर्धा परीक्षेत प्रश्नांचा प्रकारही बदलत जात आहेत त्यामुळे आपल्याला अद्ययावत परीक्षा स्वरूप आणि अभ्यासक्रमाद्वारे अभ्यास करणे अत्यंत महत्वाचे आहे. कोडी हा सर्वात सामान्य स्कोअरिंग विषय आहे जो जवळजवळ सर्व स्पर्धा परीक्षेत दिसून येतो. त्यामुळे या विषयाचा आपला चांगला अभ्यास झाला पाहिजे. या लेखात आपण कोडी व कोडीचे प्रकार, त्याचप्रमाणे त्याची संकल्पना, व्याख्या आणि सोडवलेली उदाहरणे पाहणार आहोत जिणेकरून आपला कोडी या टॉपिक चा चांगला अभ्यास होईल.

कोडी व कोडीचे प्रकार: विहंगावलोकन

स्पर्धा परीक्षेत उत्तम यश मिळवायचे असेल तर सर्व विषयांचे सर्व टॉपिकस वर आपली चांगली पकड असणे गरजेचे आहे. प्रत्येक वर्षासह, स्पर्धा परीक्षेची पातळी देखील वाढत आहे. त्यामुळे, परीक्षेत उत्तीर्ण होण्यासाठी इच्छुकांनी परिपूर्ण तयारी योजना करणे आवश्यक आहे. खालील तक्त्यात आम्ही कोडी व कोडीचे प्रकार (Puzzles and Types of Puzzles) चे विहंगावलोकन दिले आहे.

कोडी व कोडीचे प्रकार (Puzzles and Types of Puzzles): विहंगावलोकन
श्रेणी	अभ्यास साहित्य
उपयोगिता	WRD भरती व सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी
विषय	तर्कक्षमता
टॉपिकचे नाव	कोडी व कोडीचे प्रकार
महत्वाचे मुद्दे	कोडी (Puzzle) ची संकल्पना कोडीचे प्रकार (Types of Puzzles) सोडवलेली उदाहरणे

कोडीचे प्रकार (Types of Puzzles)

• बॉक्स आधारित कोडी
• मजला/फ्लॅट आधारित कोडी
• दिवस/महिना/वर्ष आधारित कोडी.
• वय आधारित कोडी
• वर्गीकरणावर आधारित कोडी.
• तुलनेवर आधारित कोडी. (उंची, रंग, गुण, वय इत्यादींवर आधारित)
• रक्ताच्या नात्यावर आधारित कोडी.
• पदावर आधारित (पगार, अनुभव इ.)
• रेखीय कोडे
• समांतर रेषा कोडी
• वर्तुळाकार कोडे
• मिक्स/अनिश्चित कोडे

कोड्यावर आधारित प्रश्न

दिशा (1-5):खालील माहितीचा काळजीपूर्वक अभ्यास करा आणि खाली दिलेल्या प्रश्नांची उत्तरे द्या.

सात व्यक्ती P, Q, R, S, T, U आणि V त्यांची पाण्याची टाकी रविवार ते शनिवार या आठवड्यातील सात वेगवेगळ्या दिवशी भरतात परंतु त्याच क्रमाने आवश्यक नाही. R गुरुवारच्या नंतर कधीतरी पाण्याची टाकी भरतो. तीन व्यक्ती R आणि Q जो V च्या लगेच नंतर भरतो, च्या मध्ये भरतात. V च्या आधी भरलेल्या व्यक्तींची संख्या P नंतर तीन दिवसांनी भरणाऱ्या S नंतर भरणाऱ्या व्यक्तींची संख्या समान असते. P नंतर T भरतो.

Q1.खालीलपैकी कोण रविवारी त्याची टाकी भरतो?

(a) V
(b) U
(c) Q
(d) P
(e) T

Q2. U आणि T मध्ये किती लोक त्यांची टाकी भरतात?

(a) एकही नाही
(b) एक
(c) दोन
(d) तीन
(e) चार

Q3. खालीलपैकी कोणते संयोजन बरोबर आहे?

(a) T- मंगळवार
(b) Q- रविवार
(c) P- बुधवार
(d) R– शनिवार
(e) U- सोमवार

Q4.T खालीलपैकी कोणत्या दिवशी त्याची टाकी भरतो?

(a) गुरुवार
(b) बुधवार
(c) सोमवार
(d) शुक्रवार
(e) मंगळवार

Q5.खालीलपैकी कोण आपली टाकी Q च्या लगेच नंतर भरतो?

(a) U
(b) P
(c) T
(d) S
(e) None of these/यापैकी नाही

दिशा (6-10): खालील माहितीचा काळजीपूर्वक अभ्यास करा आणि खाली दिलेल्या प्रश्नांची उत्तरे द्या.

आठ व्यक्ती – A, B, C, D, E, F, G आणि H एकाच वर्षाच्या चार वेगवेगळ्या महिन्यांत म्हणजेच – मार्च, एप्रिल, ऑगस्ट आणि नोव्हेंबर, दोन वेगवेगळ्या तारखांना 13 किंवा 16 नृत्य वर्गांना हजेरी लावतात. सर्व माहिती याच क्रमाने असणे गरजेचे नाही.

A आणि G मध्ये नृत्य वर्गांना दोन व्यक्ती हजेरी लावतात. A एकूण विषम दिवस असलेल्या महिन्यात उपस्थित राहतो. G A च्या नंतर हजेरी लावतो. D विषम क्रमांकाच्या तारखेला A आणि G मध्ये उपस्थित राहतो. E D च्या नंतर तिसरी व्यक्ती आहे जी उपस्थित राहते. E नंतर वर्गात उपस्थित असलेल्या व्यक्तींची संख्या B च्या आधी वर्गात उपस्थित असलेल्या व्यक्तींच्या संख्येपेक्षा एक कमी असते. F त्याच क्रमांकाच्या तारखेला C च्या आधी वर्गात उपस्थित होतो.

Q6. खालीलपैकी कोण नोव्हेंबरमध्ये नृत्य वर्गात सहभागी होतो?

(a) C

(b) G

(c) A

(d) H

(e) C आणि H दोघे

Q7. H आणि D च्या मध्ये वर्गात किती लोक उपस्थित असतात?

(a) तीन

(b) दोन

(c) एक

(d) तीनपेक्षा जास्त

(e) एकही नाही

Q8. खालील पाच पैकी चार विशिष्ट प्रकारे एकसारखे असतात आणि अशा प्रकारे एक गट तयार करतात. खालीलपैकी कोण गटाचा नाही?

(a) F

(b) D

(c) G

(d) C

(e) H

Q9. खालीलपैकी कोणते विधान/विधाने सत्य आहे/आहेत?

1. G A च्या आधी हजेरी लावतो
2. B नंतर तीनपेक्षा जास्त व्यक्ती वर्गात हजेरी लावतात
3. D हा एकूण सम दिवसांच्या महिन्यामध्ये वर्गात जातो

(a) I आणि II दोन्ही

(b) II आणि III दोन्ही

(c) फक्त I

(d) I आणि III दोन्ही

(e) फक्त III

Q10. जर A हा B शी ज्या प्रकारे संबंधित आहे त्याच प्रकारे E हा H शी संबंधित असेल तर खालीलपैकी G शी संबंधित कोण आहे?

(a) B

(b) A

(c) C

(d) D

(e) F

निर्देश (11-15): खालील माहितीचा काळजीपूर्वक अभ्यास करा आणि खाली दिलेल्या प्रश्नांची उत्तरे द्या:

P, Q, R, S, T, U आणि V 7 मजल्यांच्या इमारतीच्या स्वतंत्र मजल्यावर सात व्यक्ती राहतात परंतु त्याच क्रमाने आवश्यक नाही जसे की तळमजला 1 ला मजला, त्याच्या अगदी वरचा मजला दुसरा मजला म्हणून क्रमांकित केला जातो सर्वात वरच्या मजल्याला 7 व्या मजल्याप्रमाणे क्रमांक मिळेपर्यंत.

P हा विषम क्रमांकाच्या मजल्यावर राहतो पण चौथ्या मजल्यावर. P आणि U मध्ये तीन व्यक्ती राहतात. R आणि U T मध्ये कोणीही राहत नाही. V च्या वर दोन मजल्यांवर राहतो जो S च्या अगदी वर राहतो.

 

Q11. P आणि Q मध्ये किती मजल्यांचे अंतर आहे?

(a) एक

(b) काहीही नाही

(c) दोन

(d) तीन

(e) तीनपेक्षा जास्त

Q12. खालील पाच पैकी चार विशिष्ट प्रकारे सारखेच असतात आणि म्हणून त्यांचा एक गट तयार होतो. खालीलपैकी कोण त्या गटाशी संबंधित नाही?

(a) Q

(b) U

(c) T

(d) P

(इ) S

Q13. खालीलपैकी कोणते विधान खरे आहे?

I.V U च्या मजल्याखाली राहतो

II.Q खाली कोणीही राहत नाही

III. U आणि V मध्ये दोन मजल्यांचे अंतर

(a) फक्त III

(b) II आणि III दोन्ही

(c) सर्व I, II आणि III

(d) फक्त II

(e) काहीही खरे नाही

Q14. V च्या खाली किती व्यक्ती राहतात?

(a) तीन

(b) दोन

(c) चार

(d) पाच

(e) यापैकी नाही

Q15. खालीलपैकी कोणती व्यक्ती सम क्रमांकित मजल्यावर राहतात?

(a) Q, V

(b) R, Q

(c) T, V

(d) R, P

(e) यापैकी नाही

 

उत्तर आणि स्पष्टीकरण

Direction (1-5):

Sol. R गुरुवारच्या नंतर कधीतरी पाण्याची टाकी भरतो. तीन व्यक्ती R आणि Q जो V च्या लगेच नंतर भरतो, च्या मध्ये भरतात. दोन शक्यता आहेत:-

Days/दिवस	Persons/ व्यक्ती	Persons/ व्यक्ती
	Case 1 / शक्यता 1	Case 2 / शक्यता 2
Sunday / रविवार	V
Monday / सोमवार	Q	V
Tuesday / मंगळवार		Q
Wednesday / बुधवार
Thursday / गुरुवार
Friday / शुक्रवार	R
Saturday / शनिवार		R

 

V च्या आधी भरलेल्या व्यक्तींची संख्या P नंतर तीन दिवसांनी भरणाऱ्या S नंतर भरणाऱ्या व्यक्तींची संख्या समान असते. त्यामुळे केस 2 येथे रद्द आहे.

Days/ दिवस	Persons/ व्यक्ती	Persons/ व्यक्ती
	Case 1 / शक्यता 1	Case 1 / शक्यता 1
Sunday / रविवार	V
Monday / सोमवार	Q	V
Tuesday / मंगळवार		Q
Wednesday / बुधवार	P
Thursday / गुरुवार
Friday / शुक्रवार	R	S
Saturday / शनिवार	S	R

 

P नंतर T भरतो. आपल्याला माहित आहे, U व्यक्तींपैकी एक आहे म्हणून अंतिम व्यवस्था: –

Days/ दिवस	Persons/ व्यक्ती
Sunday / रविवार	V
Monday / सोमवार	Q
Tuesday / मंगळवार	U
Wednesday / बुधवार	P
Thursday / गुरुवार	T
Friday / शुक्रवार	R
Saturday / शनिवार	S

 

S1. Ans. (a)

Sol. V रविवारी त्याची टाकी भरतो.

S2. Ans. (b)

Sol. एक व्यक्ती आपली टाकी U आणि T मध्ये भरते.

S3. Ans. (c)

Sol. ‘P-बुधवार’ संयोजन बरोबर आहे.

S4. Ans. (a)

Sol. T गुरुवारी त्याची टाकी भरतो.

S5. Ans. (a)

Sol. U त्याची टाकी Q नंतर भरतो.

Direction (6-10):

संकेत–

A आणि G मध्ये नृत्य वर्गांना दोन व्यक्ती हजेरी लावतात. A एकूण विषम दिवस असलेल्या महिन्यात उपस्थित राहतो. G A च्या नंतर हजेरी लावतो. D विषम क्रमांकाच्या तारखेला A आणि G मध्ये उपस्थित राहतो. 

तर्क–

त्यामुळे, आपल्याकडे तीन शक्यता आहेत.

संकेत–

E D च्या नंतर तिसरी व्यक्ती आहे जी उपस्थित राहते. 

तर्क–

तर, शक्यता 3 येथे काढून टाकले जाते.

संकेत–

E नंतर वर्गात उपस्थित असलेल्या व्यक्तींची संख्या B च्या आधी वर्गात उपस्थित असलेल्या व्यक्तींच्या संख्येपेक्षा एक कमी असते. 

तर्क–

तर, शक्यता 1 येथे काढून टाकले जाते.

संकेत–

F त्याच क्रमांकाच्या तारखेला C च्या आधी वर्गात उपस्थित होतो. H फक्त बाकी आहे म्हणून H 16 नोव्हेंबरला वर्गात हजर होतो.

तर्क–

अशा प्रकारे, अंतिम व्यवस्था अशी आहे:

S6. Ans. (e)

C आणि H दोघेही नोव्हेंबरमध्ये वर्गात जातात.

S7. Ans. (d)

Sol. चार व्यक्ती H आणि D दरम्यानच्या वर्गात उपस्थित असतात.

S8. Ans. (e)

Sol. H वगळता, ते सर्व विषम क्रमांकाच्या तारखेला उपस्थित राहतात.

S9. Ans. (b)

Sol. II आणि III दोन्ही विधाने सत्य आहेत.

S10. Ans. (d)

Sol. जर A हा B शी संबंधित असेल तर E चा संबंध H असेल तर D हा G शी संबंधित असेल.

Sharing is caring!