Table of Contents
यंग बंगाल चळवळ | Young Bengal Movement
यंग बंगाल चळवळ | Young Bengal Movement : एक कट्टरपंथी विचारवंत, हेन्री लुई व्हिव्हियन डेरोझिओने आपल्या विद्यार्थ्यांना सांगितलेल्या प्रत्येक गोष्टीवर प्रश्न विचारण्यास उद्युक्त केले. डेरोझियन म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या त्यांच्या शिष्यांनी परंपरा आणि परंपरेविरुद्ध लढा दिला, स्त्रियांच्या शिक्षणाची मागणी केली आणि भाषण आणि विचार स्वातंत्र्याच्या अधिकारासाठी लढा दिला. यंग बंगाल म्हणून ओळखली जाणारी चळवळ हेन्रीने सुरू केली होती.
|
Title |
Link | Link |
|
महाराष्ट्र पोलीस कॉन्स्टेबल भरती 2024 : अभ्यास योजना Maharashtra Police Constable Recruitment 2024 : Study Plan |
अँप लिंक | वेब लिंक |
| Police Bharti 2024 Shorts | पोलीस भरती 2024 शॉर्ट्स | Subject Wise Plan
|
अँप लिंक | वेब लिंक |
यंग बंगाल चळवळ | Young Bengal Movement : विहंगावलोकन
| यंग बंगाल चळवळ | Young Bengal Movement : विहंगावलोकन | |
| श्रेणी | अभ्यास साहित्य |
| उपयोगिता | महाराष्ट्र पोलीस कॉन्स्टेबल भरती 2024 आणि इतर सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी उपयुक्त |
| विषय | आधुनिक भारताचा इतिहास |
| लेखाचे नाव | यंग बंगाल चळवळ | Young Bengal Movement |
| लेखातील प्रमुख मुद्दे |
|
यंग बंगाल चळवळ
1820 च्या उत्तरार्धात आणि 1830 च्या सुरुवातीच्या काळात हेन्री व्हिव्हियन डेरोजिओचा या चळवळीवर महत्त्वपूर्ण प्रभाव पडला. 1826 ते 1831 या काळात त्यांनी कलकत्ता येथील हिंदू कॉलेजमध्ये अध्यापन केले, त्या काळात त्यांच्यावर फ्रेंच राज्यक्रांतीच्या तत्त्वांचा प्रभाव पडला.
यंग बंगाल चळवळीचे संस्थापक
- यंग बंगाल मूव्हमेंटची स्थापना हेन्री लुई व्हिव्हियन डिरोझिओ यांनी केली होती.
- ते चळवळीचे निर्माते आणि संस्थापक-नेते होते.
- डिरोझिओने आपल्या शिष्यांना मुक्त विचारांचा आणि सर्व प्रकारच्या अधिकारांना आव्हान देण्याचा आग्रह धरला.
- डेरोझिओने मूलगामी मूल्यांना प्रोत्साहन दिले आणि साहित्य, इतिहास, तत्त्वज्ञान आणि विज्ञान यावर संभाषण आणि वादविवाद आयोजित केले.
- या प्रयत्नांमुळे, डेरोझिओने मूलत: कलकत्त्याच्या तरुण विद्यार्थ्यांना मोहित केले आणि त्यांच्यामध्ये बौद्धिक क्रांती घडवून आणली.
- त्यांनी तर्क, स्वातंत्र्य, समता आणि स्वातंत्र्य यांचा सक्रियपणे प्रचार केला आणि त्यांनी आपल्या विद्यार्थ्यांनाही असे करण्यास सांगितले.
- त्याच्या विभाजनवादी विचारांमुळे, त्याला कॉलेजमधून काढून टाकण्यात आले आणि 1831 मध्ये कॉलराने त्याचे निधन झाले.
- यंग बंगाल चळवळीचे संस्थापक हेन्री लुई व्हिव्हियन डेरोजिओ हे त्यांच्या कल्पना आणि शिकवणीसाठी ओळखले जातात.
- इतिहास, विज्ञान, साहित्य आणि तत्त्वज्ञान या विषयांवरील वादविवाद आणि चर्चांसाठी त्यांच्या शिकवणींद्वारे मूलगामी आदर्शांसाठी एक गट आयोजित केला.
यंग बंगाल चळवळीचे उद्दिष्ट
साहित्य, इतिहास, तत्त्वज्ञान आणि विज्ञान या विषयांवर वादविवाद आणि चर्चांद्वारे त्यांनी मूलगामी विचारांचा प्रसार करण्याची आशा व्यक्त केली. डेरोजिओचे मुख्य ध्येय त्यांच्या तरुण विद्यार्थ्यांमध्ये बौद्धिक क्रांतीला प्रेरित करणे हे होते. ते उदारमतवादी विचारांचे मोठे पुरस्कर्ते होते. स्त्रियांच्या शिक्षणाला प्रोत्साहन देणे आणि बालविवाह, बालमजुरी, सती प्रथा इत्यादीसारख्या सामाजिक विकृतींचा अंत करणे हे त्यांचे ध्येय होते. फ्रेंच राज्यक्रांतीतून समानता, स्वातंत्र्य आणि बंधुत्व यासारख्या कल्पनांचा प्रसार करणे. वैज्ञानिकदृष्ट्या माहितीपूर्ण ज्ञानाचा वापर करून रॉट लर्निंगऐवजी मूल्य-आधारित आणि तर्कशुद्ध विचारांना प्रोत्साहन देण्याचा त्यांचा उद्देश होता.
यंग बंगाल चळवळीचा प्रभाव
- तर्कशुद्ध आत्म्याच्या स्वीकृतीबद्दल डीरोझिओच्या कल्पना जोपर्यंत मूलभूत ख्रिश्चन सिद्धांतांशी संघर्ष करत नाहीत आणि जोपर्यंत ते सनातनी हिंदू धर्मावर टीका करत होते तोपर्यंत ते अंशतः स्वीकारले गेले.
- 19व्या शतकाच्या सुरुवातीला बंगालच्या पुनर्जागरण म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या सामाजिक चळवळीवर डेरोजिओच्या विचारांचा महत्त्वपूर्ण प्रभाव पडला.
- अलेक्झांडर डफ आणि इतर (मोठ्या प्रमाणात इव्हॅन्जेलिकल) ख्रिश्चन मिशनरी यांसारख्या इतरांद्वारे आयकॉनोक्लास्ट म्हणून ओळखले जात असूनही.
- वर्तमानपत्रे, पत्रके आणि सामुदायिक संघटनांद्वारे, डेरोझियांनी राजा राममोहन यांच्या सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय विषयांवर जनतेला शिक्षित करण्याची प्रथा चालू ठेवली.
- कंपनीच्या चार्टरमध्ये सुधारणा करण्याची गरज, प्रेस स्वातंत्र्य, परदेशातील ब्रिटिश वसाहतींमध्ये भारतीय मजुरांना चांगली वागणूक आणि ज्युरी ट्रायल्स या मुद्द्यांवर त्यांनी जाहीर निषेध सुरू ठेवला.
- दंगलीचे दडपशाही जमिनदारांपासून बचाव करणे आणि उच्च-स्तरीय सरकारी पदांवर भारतीयांना नियुक्त करणे.
- जरी डीरोझिओ अज्ञेयवादी होता, परंतु अनेक लोकांचा असा विश्वास आहे की त्याच्या विश्वासामुळे अनेक उच्च जातीच्या हिंदूंना, जसे की कृष्ण मोहन बॅनर्जी आणि लाल बिहारी डे यांना ख्रिश्चन धर्मात रूपांतरित करण्यात मदत झाली.
- मधुसूदन दत्ता (महाविद्यालयातील आणखी एक हुशार विद्यार्थी ज्याने 1843 मध्ये आपला मूळ धर्म सोडला) आणि ज्ञानेंद्र मोहन टागोर यांच्याप्रमाणे, ख्रिश्चन धर्माने इतर अनेक धर्मांतरितांवर दावा केला (प्रसन्न कुमार टागोरांचा एकुलता एक मुलगा).
- मद्यपान, जे डिरोझियन लोकांनी स्वातंत्र्याचे लक्षण म्हणून ओळखले होते, ज्यांना डेरोझियन मुक्त विचारांचे उच्च अभिव्यक्ती अद्याप अनुभवले नव्हते त्यांच्यामध्ये भयंकरपणे पसरू लागले.
- कदाचित आधुनिक भारतातील पहिला राष्ट्रवादी कवी डेरोजिओ असावा. टू इंडिया – माय नेटिव्ह लँड ही त्यांची सर्वात प्रसिद्ध कविता आहे.
महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.
