Chatrapati Shivaji Maharaj Battles, Swaraj Expansion, Rajyabhishek, Governance, छत्रपती शिवाजी महाराज- लढाया, स्वराज्य विस्तार, राज्याभिषेक, कारभार

Chatrapati Shivaji Maharaj Battles: During his reign, Shivaji Maharaj fought with Mughal Empire, Qutub Shahi of Gowalkonda, Adil Shahi of Bijapur. Chhatrapati Shivaji Maharaj built a powerful and progressive state on the strength of a disciplined army and a well-organized administrative system. In this article, you will get detailed information about Chatrapati Shivaji Maharaj Battles and other important information.

Chatrapati Shivaji Maharaj Battles

Chatrapati Shivaji Maharaj Battles, Swaraj Expansion, Rajyabhishek, Governance: महाराष्ट्रातील मराठ्यांच्या राज्याचे संस्थापक आणि पहिले अभिषिक्त छत्रपती, त्यांचा जन्म मराठवाड्यातील भोसले या वतनदार घराण्यातील मालोजींचे पुत्र शहाजी आणि सिंदखेडकर जाधवराव यांच्या कन्या जिजाबाई या दांपत्यापोटी शिवनेरी किल्ल्यावर (जुन्नर तालुका – पुणे जिल्हा) झाला. शिवाजी महाराजांचे बालपण शिवनेरी, माहुली (ठाणे जिल्हा) व पुणे येथे गेलेले दिसते. बंगलोरलाही ते काही काळ राहिले. शिवाजी आणि जिजाबाई यांच्याकडे महाराष्ट्रातील जहागिरीची व्यवस्था सोपवून शहाजीराजांनी त्यांची पुण्याला रवानगी केली. जहागिरीची प्रत्यक्ष व्यवस्था पाहण्यासाठी शहाजींनी दादोजी तथा दादाजी कोंडदेव आणि आपले काही विश्वासू सरदार यांची नेमणूक केली. जिजाबाईंचा देशाभिमान, करारीपणा आणि कठीण प्रसंगांतून निभाऊन जाण्यासाठी लागणारे धैर्य, या त्यांच्या गुणांच्या तालमीत शिवाजीराजे तयार झाले. त्यांच्या या शिकवणीतून शिवाजीराजांना स्वराज्यस्थापनेची स्फूर्ती मिळाली. याची सविस्तर माहिती आपण Chatrapati Shivaji Maharaj History– Birth, Establishment of Swarajya and other Facts या लेखात पाहू शकतो ज्याची लिंक खाली दिलेली आहे. आज या लेखात आपण छत्रपती शिवाजी महाराज- लढाया, स्वराज्य विस्तार, राज्याभिषेक, कारभार (Chatrapati Shivaji Maharaj Battles, Swaraj Expansion, Rajyabhishek, Governance याबद्दल माहिती पाहणार आहोत.)

Chatrapati Shivaji Maharaj Battles, Swaraj Expansion, Rajyabhishek, Governance | छत्रपती शिवाजी महाराज- लढाया, स्वराज्य विस्तार, राज्याभिषेक, कारभार

Chatrapati Shivaji Maharaj Battles, Swaraj Expansion, Rajyabhishek, Governance: मराठा साम्राज्याचे संस्थापक छत्रपती शिवाजी महाराज हे भारताच्या इतिहासातील एक महान व्यक्तिमत्व होते. देवी शिवाईच्या नावावरून त्यांचे नाव शिवाजी असे ठेवण्यात आले. दरवर्षी 19 फेब्रुवारी ला महाराष्ट्रात व देशात शिवाजी जयंती मोठ्या उत्साहात साजरी केली जाते. योद्धा राजा त्याच्या शौर्यासाठी, रणनीतीसाठी आणि स्वराज्य मूल्य आणि मराठा वारसा जतन करण्याच्या प्रशासकीय कौशल्यांसाठी ओळखला जातो. त्याच्या श्रेयासाठी त्याच्या शौर्याचे असंख्य किस्से आहेत. या लेखात शिवाजी महाराजानी केलेल्या लढाया याबद्दल परीक्षेच्या दृष्टीने महत्वपूर्ण माहिती पाहणार आहोत.

Chatrapati Shivaji Maharaj History- Birth, Establishment of Swarajya and other Facts

Chatrapati Shivaji Maharaj Battles- Year wise | शिवाजी महाराजांनी केलेल्या लढाया- वर्षानुसार 

Chatrapati Shivaji Maharaj Year wise Battles: स्वराज्य स्थापनेसाठी शिवाजी महाराजांनी केलेल्या लढाया (Chatrapati Shivaji Maharaj Battle) वर्षानुसार खालील तक्त्यात दिलेल्या आहे ज्याचा आपणास परीक्षेत नक्कीच फायदा होईल.

महत्त्वाची लढाई:

Swaraj Expansion | स्वराज्याचा विस्तार

Swaraj Expansion:  शिवाजी महाराजांनी जहागिरीचा सगळा बंदोबस्त आपल्याकडे घेतला. पुणे, सुपे, इंदापूर, चाकण ही या जहागिरीतील प्रमुख स्थळे. 1654 च्या सुमारास महाराजांनी पुरंदरचा किल्ला महादजी नीळकंठराव किल्लेदार याच्या मुलांकडून हस्तगत केला आणि पुणे प्रांताची सुरक्षितता मजबूत केली.
पुढे महाराजांनी जावळीवर स्वारी केली. सहा महिन्यांच्या या मोहिमेत चंद्रराव मोरे आणि त्यांचे भाऊबंद मारले गेले आणि जावळीचा मुलूख त्यातील रायरीच्या किल्ल्यासकट महाराजांच्या ताब्यात आला.  विजापूरहून कोकणपट्टीकडे जाणाऱ्या मार्गावरील ही महत्त्वाची ठिकाणे. जावळी खोरे ताब्यात आल्याबरोबर महाराजांनी मोरो त्रिंबक पिंगळे यास प्रतापगड किल्ला बांधून घेण्यास आज्ञा दिली.

“राष्ट्राचे संरक्षण दुर्गाकडून, राज्य गेले तरी दुर्ग आपल्याकडे असल्यास राज्य परत मिळविता येते, दुर्ग नसल्यास हातचे राज्य जाते, हे महाराजांचे धोरण. त्यांनी अनेक किल्ले बांधले, अनेकांची डागडुजी केली. प्रतापगडचा किल्ला म्हणजे कोकणच्या वाटेवरचा पहारेकरी. त्यामुळे आदिलशहाचे कोकणातील अधिकारी आणि लहानमोठे जमीनदार या सर्वांनाच मोठा शह बसला. तसेच विजापूरशी संपर्कही कमी होऊ लागला. पोर्तुगीज अंमलाखाली असलेला ठाणे, वसई हा भाग वगळता जव्हारपासून गोव्यापर्यंतचा बहुतेक कोकण प्रदेश विजापूरच्या आदिलशाहीकडे होता.

मुहंमद आदिलशहाच्या मृत्युनंतर (4 नोव्हेंबर 1656) त्याचा मुलगा दुसरा अली आदिलशहा गादीवर आला. तो औरस पुत्र नाही किंवा त्याचे कुल अज्ञात आहे, अशी सबब पुढे करून मोगलांच्या सैन्याने विजापूरच्या ईशान्येकडील कल्याणी आणि बीदर ही स्थळे काबीज केली (1657). शिवाजी महाराजांनीही मोगलांचे जुन्नर शहर लुटले आणि अहमदनगरच्या पेठेवर हल्ला (Chatrapati Shivaji Maharaj Battle) केला. ही धावपळीची लढाई चालू असतानाच महाराजांनी औरंगजेबाशी संपर्क ठेवला होता. विजापुरातील बदलती परिस्थिती लक्षात घेऊन कोकणात आपल्या पदरात काय पडेल, ते मोगलांकडून मिळवावे, असा विचार महाराजांनी केला होता. विजापूरशी लवकर तह करावा, अशी मोगल बादशहा शाहजहानने आज्ञा केली.

1657 मध्ये मोगलांनी घेतलेले बीदर, कल्याणी हे प्रदेश आपल्याकडे ठेवून घ्यावेत, मागच्या तहात मोगलांनी दिलेले कल्याण, भिवंडी आणि पुणे प्रांत हे विजापूरने परत करावेत, शिवाय खंडणी देत जावी, या अटींवर हे युद्ध संपले. या सुमारास शाहजहान हा अतिशय आजारी पडला. हे वृत्त विजापूरलाही कळले होते. त्यामुळे विजापूरने हा तह संपूर्णपणे पाळण्यास टाळाटाळ केली. शाहजहानचा आजार आणि औरंगजेबाचे उत्तरेकडे लागलेले लक्ष, हे पाहून महाराजांनी सरळ कल्याण व भिवंडी ही स्थळे हस्तगत केली.

How Shivaji Maharaj killed Afzal Khan | शिवाजी महाराजांनी अफजल खानाचा वध कसा केला

How Shivaji Maharaj killed Afzal Khan: आम्हाला परत केलेल्या कल्याण, भिवंडी आणि पुणे प्रांतातून शिवाजीला हाकलून लावा, असे दडपण मोगलांकडून विजापूरवर येऊ लागले. विजापूर दरबारने शिवाजी महाराजांविरुध्द अफझलखानाची रवानगी केली. इ.स. 1649 पासून वाई परगणा अफझलखानाकडे मुकासा (जहागीर) म्हणून होता. त्यामुळे त्याला या प्रदेशाची माहिती होती. अफझलखान हा विजापूरहून एप्रिल 1659 मध्ये निघाला आणि वाईस पोहोचला. वाटेत त्याने पंढरपूर येथे अत्याचार केले, अशा कथा पुढे प्रचारात आल्या. पंढरपूला त्याने जबर रकमा वसूल केल्या असाव्यात आणि धमकी व दहशतीचे वातावरण पसरून दिले असावे. यापूर्वी केव्हा तरी त्याने अशाच प्रकारे उपद्रव तुळजापूर येथेही दिला होता.

अफझलखानाने पाठविलेले पत्र आणि त्याला महाराजांनी दिलेले उत्तर ही दोन्ही कवींद्र परमानंदाने आपल्या शिवभारत काव्यात संस्कृतमध्ये अनुवाद करून दिली आहेत. अफजलखानाने पत्रात लिहिले कल्याण, भिवंडीचा प्रांत आम्ही मोगलांकडे परत केला होता, तो हे शहाजी राजांच्या पुत्रा, तुम्ही बळकाविला आहे आणि तेथील मुस्लिम धर्माशास्त्री आणि प्रतिष्ठित लोक यांना तुम्ही त्रास देत आहात. त्यांच्या धर्मस्थळांनाही तुम्ही नष्ट केले, असेही म्हटले जाते. आम्ही मोगलांना दिलेला पुणे प्रांत हाही तुम्ही अद्याप ताब्यात ठेवला आहे. तेव्हा हा बंडखोरपणा सोडून द्यावा. मोगालांना पुणे, कल्याण, भिवंडी आदी प्रदेश देऊन टाकावेत. चंद्रराव मोऱ्यांकडून जबरदस्तीने घेतलेली जावळी मोऱ्यांना परत करावी आणि आदिलशहाला शरण यावे. आदिलशहा तुम्हाला अभय देऊन तुमच्यावर कृपा करतील तेव्हा हे राजा, माझ्या आज्ञेप्रमाणे संधीच कर आणि सिंहगड व लोहगड हे मोठे किल्ले, तसेच प्रबळगड, पुरंदर, चाकण नगरी आणि भीमा व नीरा यांच्यामधला प्रदेश महाबलाढ्य अशा दिल्लीच्या बादशहास शरण जाऊन किल्ले व मुलूखही देऊन टाक.”

महाराजांनी खानाला प्रतापगडाकडे आणण्यासाठी मोठ्या मुत्सद्दीपणाने त्याला कळविले, की “आपण प्रतापी, आपला पराक्रम थोर, आपण माझ्या वडिलांचे ऋणानुबंधी; त्यामुळे आपणही माझे हितचिंतक आहात. आपल्या तळावर येऊन आपल्याला भेटणे हे सध्याच्या वातावरणात मला सुरक्षितपणाचे वाटत नाही. उलट आपण प्रतापगडास यावे. माझा पाहुणचार स्वीकारावा. त्यासाठी महाराजांनी एक शानदार शामियाना उभारला.

जसं महाराजांनी छावणी मध्ये प्रवेश केला तसा अफजल खानाने महाराजांना एकदम घट्ट मिठी मारली, महाराज यांना श्वास घेण्यास देखील त्रास होऊ लागला आणि तेवढ्यातच महाराजांच्या पाठीमध्ये कट्यारीचा वार केला महाराजांनी लगेच आपली वाघनखे बाहेर काढून ती अफजल खानाच्या पोटातून आरपार केली  (Chatrapati Shivaji Maharaj Battle) आणि अफजल खानाचे आतडे बाहेर काढले.

Chatrapati Shivaji Maharaj Battle – Battle of Pavankhind | पावनखिंडीची लढाई 

Chatrapati Shivaji Maharaj Battles – Battle of Pavankhind: पूर्वीच्या लढायांमध्ये मराठ्यांच्या विजयानंतर, मुघलांनी शिवाजीपासून मुक्ती मिळवण्यासाठी आदिलशहाशी युती केली. 1660 मध्ये, प्रतिष्ठित सिद्दी जौहर या  सेनापतीने शिवाजीवर दक्षिणेकडील सीमेवर तर मुघलांनी उत्तरेकडून हल्ला करण्याची योजना आखली. शिवाय, इंग्रजांनी मुघलांना पाठिंबा दिला. शिवाजी आणि त्यांचे सैन्य पन्हाळा किल्ल्यावर तळ ठोकून होते, सध्याचे कोल्हापूर. शत्रू सैन्याने किल्ल्याकडे जाणारे पुरवठा मार्गही रोखले त्यामुळे मराठ्यांचा त्रास वाढला. शिवाजी मात्र किल्ला सोडून पळून जाण्यात यशस्वी झाला. या युद्धात (Chatrapati Shivaji Maharaj Battle) 200 मराठा आणि 1,400 शत्रू सैनिक मारले गेले. या लढाईमुळे पन्हाळा किल्ला सिद्दी जौहरच्या हातून गमवावा लागला.

Chatrapati Shivaji Maharaj Battle – Battle of Umberkhind | उंबरखिंडची लढाई

Chatrapati Shivaji Maharaj Battles – Battle of Umberkhind: शिवाजी आणि उझबेक जनरल कारतलाब खान यांच्यात 3 फेब्रुवारी 1661 रोजी लढाई झाली. या लढाईचा उद्देश कोकणातील शिवाजीची सत्ता कमी करणे हा होता. मुघलांनी उघडपणे हल्ला केला नाही आणि कोकणात जाताना लोहगड आणि राजमाची किल्ले ताब्यात घेतले. पण शिवाजीने लढाईची चांगली तयारी केली आणि खान आणि त्याच्या सैन्यावर उंबरखिंड, सध्याचे खालापूर येथे हल्ला करून मुघल सैन्याचा पराभव केला. मुघलांनी कोकण जिंकण्याची योजना सोडली. या लढाईने (Chatrapati Shivaji Maharaj Battle) मराठ्यांचे मनोधैर्य उंचावले आणि त्यांना पुढील लढाईसाठी पुरेशी शस्त्रे व दारूगोळा पुरविला.

Chatrapati Shivaji Maharaj Battle – Battle of Poona | शायिस्तेखानची बोटे छाटली 

Chatrapati Shivaji Maharaj Battles – Battle of Poona: जानेवारी 1660 मध्ये, औरंगजेबचा मामा शाइस्ता खान याने त्याच्या 3,00,000 च्या सुसज्ज सैन्यासह पुणे ताब्यात घेतले आणि लाल महालाच्या शिवाजीच्या राजवाड्यात आपले निवासस्थान स्थापित केले. एप्रिल 1663 मध्ये, शिवाजीने 200 मराठ्यांसह पुण्यात घुसखोरी केली, लग्नाच्या मिरवणुकीचा आवरण म्हणून शिवराय व त्यांचे सैनिक लाल महालात घुसले. शिवाजी महाराजांच्या सैन्याने खानच्या चौकात घुसून त्याचे पुत्र आणि त्याच्या कुटुंबातील इतर सदस्यांना ठार मारले. खान निसटला पण अंगठा गमावला. त्याने मुघल सैन्यासोबत आश्रय घेतला आणि नंतर औरंगजेबाने त्याची बंगालमध्ये बदली केली.

Chatrapati Shivaji Maharaj Battle – Battle of Surat | सुरत शहराव छापा

Chatrapati Shivaji Maharaj Battles – Battle of Surat: ही लढाई 5 जानेवारी 1664 रोजी झाली आणि ती शिवाजी महाराज आणि इनायत खान यांच्यात झाली. लढाईत शिवाजी महाराजांनी सुरतेच्या मुघल फौजदाराला आव्हान देऊन सुरतेवर हल्ला (Chatrapati Shivaji Maharaj Battle) केला. त्या दरम्यान मराठा सैन्याने मुघल आणि पोर्तुगीजांकडून सर्व संभाव्य संपत्ती लुटली. या संपत्तीचा उपयोग नंतर मराठा राज्याचा विकास आणि बळकट करण्यासाठी केला गेला.

How Shivaji Maharaj Escape from Agra | शिवाजी महाराजांनी आग्राहून सुटका कशी करून घेतली

How Shivaji Maharaj Escape from Agra: महाराजांचे जीवन खूप संघर्षमय होतं. एक संकट गेलं की दुसरे संकट त्यांची वाट बघत असायच. 1666 मध्ये महाराजांना औरंगजेबाने दिल्लीला बोलावले महाराजांनी विजापूर वर केलेला आक्रमणावर बोलण्यासाठी औरंगजेबाने त्यांना दिल्लीला बोलावले. महाराज नव वर्षाच्या संभाजी सोबत दिल्लीला पोहोचले.

परंतु दरबारात पोहोचल्यावर औरंगजेबाने महाराजांचा अपमान केला हे महाराजांना सहन झाले नाही म्हणून त्यांनी लगेचच दरबाराच्या बाहेर गेले परंतु औरंगजेबाने त्याच्या सैनिकांना त्यांना अटक करायला सांगून त्यांना नजरकैदेत ठेवले आणि लवकरच त्यांना आग्र्याला जयसिंहाचे पुत्र मिर्झाराजे रामसिंग यांच्याकडे पाठवून देण्यात आले.

शिवाजी महाराजांच्या पराक्रम आणि शूर पणामुळे प्रत्येकाला शिवाजी महाराजांची धास्ती होती. ही धास्ती मिर्झा राजे रामसिंग यांना देखील होती. म्हणूनच त्यांनी महाराजांवर एकदम खडक पहारा ठेवला होता. आता महाराजांची सुटका होणं थोड अवघड वाटू लागल होत. परंतु प्रत्येक वेळी प्रमाणे महाराजांनी यावेळी सुद्धा एक छानशी युक्ती शोधून काढली महाराजांनी आजारी असण्याचे नाटक केले. त्यांची प्रकृती ठीक नसल्यामुळे त्यांना ठिकाणावरून मिठाईचे पेटारे येऊ लागले.

आधी तर हे पेटारे खूप खडक पद्धतीने तपासले जायचे परंतु काही वेळ निघून गेल्यानंतर तपासणीमध्ये थोडा हलगर्जीपणा दिसू लागला. कधीकधी तर हे पेटारे न तपासता आत जायचे याच संधीचा फायदा घेऊन शिवाजी महाराज आणि संभाजी महाराज एका एका पेटाऱ्यामध्ये बसून निसटले. त्यांच्या जागी त्यांचा विश्वासू सरदार हिरोजी फर्जद हे त्यांचे कपडे घालून महाराजांच्या अंगठीच्या खुणा दिसतील अशा प्रकाराने त्या खोलीत झोपून राहिले.

महाराज थोडा दूर वर पोहोचल्यावर ते देखील पहारेकऱ्यांना तुरी देऊन निसटले. खोलीत काहीच हालचाल होत नसल्यामुळे पहारेकऱ्याने शोधाशोध सुरु केली. त्याच्या नंतर त्यांना समजलं की शिवाजी महाराज येथून देखील निसटले आहेत. हे त्यांना शिवाजी महाराज निसटून गेल्यावर २४ तासांनी समजले. वेशांतर करून स्वराज्यात शिवाजी महाराज स्वराज्याकडे न जाता ते मथुरेला पोहोचले आणि त्यांनी त्यांच्या काही विश्वासू सरदार आणि संभाजी राजांना पुढे पाठवून दिले.

Chatrapati Shivaji Maharaj Battle – Battle of Sinhagad  | सिंहगडाची लढाई

Chatrapati Shivaji Maharaj Battles – Battle of Sinhagad:  सिंहगडाची लढाई 4 फेब्रुवारी 1670 रोजी तानाजी मालुसरे आणि उदयभान राठोड यांच्यात झाली. तानाजी कमी  सैन्यासह कोंढाणा किल्ला काबीज करण्याच्या मोहिमेवर आले. हा किल्ला मुघलांच्या ताब्यात होता. रात्री मावळ्यांनी किल्ल्यावर हल्ला केला आणि विजय मिळवला (Chatrapati Shivaji Maharaj Battle) पण तानाजीचा प्राण गेला. तेव्हा भाऊक होऊन शिवाजी महारांच्या तोंडावाटे उदगार निघाले गड आला पण सिंह गेला ! तानाजींना आदरांजली म्हणून शिवाजी महाराजांनी या किल्ल्याचे नामकरण ‘सिंहगड’ केले.

लोकपाल आणि लोकायुक्त

When Shivaji Maharaj Became King | शिवाजी महाराज छत्रपती कधी झाले

When Shivaji Maharaj Became King: शिवाजी महाराज हे हिंदवी साम्राज्याचे राजे होते. याच्यामध्ये काही शंकाच नाही आहे. परंतु सिद्धांत दृष्ट्या त्यांची स्थिती राजासारखे किंवा एका सम्राटा सारखी नव्हती. ते अभिषिक्त राजे नसल्यामुळे त्यांना व त्यांच्या सहकाऱ्यांना राज्यकारभारात अनेक तोटे दिसून येऊ लागले होते. याशिवाय महाराजांनी कितीही अपार धन मिळवले असले किंवा त्यांच्या कडे कितीही मजबूत लष्कर किंवा नौदल असली तरी मुगलांसाठी ते एक जमीनदार होते.

विजापूर साठी ते जहागीरदाराचे बंडखोर पुत्र होते. शिवाय ज्या लोकांवर त्यांचे राज्य होते त्या लोकांन कडून स्वामीनिष्ठेची राज्यभिषेका शिवाय अपेक्षा करणं जरा कठीणच होतं. तसेच महत्त्वाच्या कागदपत्रांवर स्वाक्षरी करणे किंवा काही महत्त्वाचे निर्णय घेणे हे राज्याभिषेका शिवाय करणे आवश्यक होतं. त्यामुळेच त्यांना स्वराज्य निर्माण करण्यासाठी व पुढील भविष्याचा सुरक्षिततेची हमी देण्यासाठी राज्याभिषेक करणे अत्यंत गरजेचं होतं.

परंतु इथे देखील एक गंमत घडली प्राचीन हिंदू शास्त्र प्रमाणे कोणीतरी क्षत्रिय धर्माचा व्यक्तीच राजा होऊ शकतो. आणि महाराज भोसले कुळातून असल्या मुळे महाराज कुणबी होते आणि ते ब्राह्मण ही नव्हते त्यामुळे भोसले कुळ शूद्र होते. आणि अशा कुळातील कोणीतरी राजा होणार शक्यच नव्हतं. राजा होण्यासाठी क्षत्रिय होण अत्यंत गरजेचं होतं.

त्याशिवाय भारतातील सर्व ब्राम्हणांचा आशिर्वाद मिळणं अशक्य होतं. राज्याभिषेकावर आक्षेप घेणाऱ्यांची तोंड बंद करणाऱ्या एका पंडिताची गरज होती आणि ही गरज गागाभट्ट यांच्या रूपाने पार पडली. ते ब्रह्मदेव वा वास आणि काशी क्षेत्र म्हणून प्रसिद्ध होते. सुरुवातीस खूप अडचणी आल्या परंतु काही काळाने गागाभट्ट शिवाजी महाराजांना क्षत्रिय कुलवंत असल्याचे मानण्यास मंजूर झाले.

भोसले कुळाचा उदयपूरातील क्षत्रिय घराण्याशी संबंध होता. हे सिद्ध करण्यामध्ये बाळाची अवजी आणि त्यांचे काही इतर सरदाराने पुढाकार घेतला होता. खूपच चढाओढी नंतर भोसले कुळ हे प्रभू रामचंद्रांच्या सूर्य वंशातील शुद्ध क्षत्रिय कुळ आहे. हे सिद्ध झालं. या भक्कम पुराव्याची शहानिशा केल्या नंतर गागाभट्ट महाराष्ट्रात येऊन महाराजांच्या राज्याभिषेकाचे प्रमुख पुरोहित म्हणून त्यांनी जबाबदारी घेतली. त्या नंतर 6 जून 1674 मध्ये महाराजांवर रायगड मध्ये राज्यभिषेक झाला.

When did Chhatrapati Shivaji Maharaj Died | शिवाजी महाराजांचा मृत्यू कधी झाला 

When did Chhatrapati Shivaji Maharaj Died: छत्रपती शिवाजी महाराजांबद्दल पंडित नेहरू आपल्या डिस्कवरी ऑफ इंडिया (भारताचा शोध) या ग्रंथात म्हणतात: “छत्रपती शिवाजी प्रतिहल्ला करणाऱ्या हिंदू राष्ट्रवादाचे प्रतीक होते. जुन्या इतिहासातून त्यांनी प्रेरणा मिळविली. महाराज अत्यंत धैर्यशील आणि उत्कृष्ट नेतृत्वगुण असणारे नेते होते. त्यांनी स्वराज्यासाठी चिवटपणे लढणारा गट म्हणून मराठी मावळ्यांना एकत्र केले, त्यांच्यामागे राष्ट्रीयत्वाची पार्श्वभूमी उभी केली आणि या गटास अशी चेतना दिली की या गटाशी धडका घेत मुघल साम्राज्य अखेर मोडकळीस आले. छत्रपतींचा मृत्यू 1680 मध्ये झाला तरी त्यांच्यानंतर संपूर्ण भारतावर प्रभुत्व प्रस्थापित होईपर्यंत मराठ्यांचा राज्यविस्तार होतच राहिला.

See Also

YouTube channel- Adda247 Marathi

Adda247 मराठी App | Add247Marathi Telegram group

Sharing is caring!