Districts of Punjab 2023 Check District Wise Population of Punjab

For the purpose of civil administration, the state of Punjab is divided into 23 districts. In 1966, when the present state of Punjab was formed, the state had 11 districts and only 2 divisions. Since then, the total number of districts in Punjab has more than doubled in 2021 and the state now has 23 districts. The latest addition to the list of districts is Maler-Kotla, which was carved out of the Sangrur district in June 2021.

Districts of Punjab: Check the foundation day of Districts of Punjab name of the Districts of Punjab, the Largest and Smallest area covered by the District of Punjab & Population Growth under the District of Punjab.

Districts of Punjab

Districts of Punjab: ਪੰਜਾਬ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਪੰਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ,” ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ (ਪੰਜ) ਅਤੇ ਆਬ (ਪਾਣੀ) ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਸਤਲੁਜ, ਬਿਆਸ, ਰਾਵੀ, ਚਨਾਬ ਅਤੇ ਜੇਹਲਮ ਇਹ ਪੰਜ ਦਰਿਆ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਸਿਰਫ਼ ਸਤਲੁਜ, ਰਾਵੀ ਅਤੇ ਬਿਆਸ ਦਰਿਆ ਹੀ ਵਗਦੇ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਦੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਵਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ, ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ, 168 ਵਿਧਾਨਕ ਕਸਬੇ ਅਤੇ 69 ਜਨਗਣਨਾ ਕਸਬੇ ਹਨ। ਮੋਹਾਲੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪਟਿਆਲਾ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੁਝ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਹਨ। ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ, 23ਵਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, 14 ਮਈ, 2021 ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਫਰੀਦਕੋਟ ਹੈ। ਇਹੀ-ਨਾਮ ਵਾਲਾ ਸ਼ਹਿਰ, ਫਰੀਦਕੋਟ, ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਕੇਂਦਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਬਾਦੀ ਪੱਖੋਂ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ।

How many Districts in Punjab?

Districts of Punjab: ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਕੁੱਲ 168 ਵਿਧਾਨਕ ਕਸਬੇ ਅਤੇ 69 ਜਨਗਣਨਾ ਵਾਲੇ ਕਸਬੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 237 ਕਸਬੇ/ਸ਼ਹਿਰ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। 14 ਮਈ 2021 ਨੂੰ ਸੰਗਰੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਮਲੇਰ-ਕੋਟਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ 23ਵੇਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਜੋਂ ਵੰਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹਨ।

Number of Districts in Punjab

Districts of Punjab: ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਬ-ਡਵੀਜ਼ਨਾਂ, ਤਹਿਸੀਲਾਂ ਅਤੇ ਬਲਾਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਮਾਲਵਾ, ਮਾਝਾ ਅਤੇ ਦੁਆਬਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਹਾਲੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪਟਿਆਲਾ, ਜਲੰਧਰ, ਮੋਗਾ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

Districts of Punjab: Amritsar | ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ

ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ, ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ, ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਆਬਾਦੀ ਪੱਖੋਂ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਤਾਲਾਬ,” ਜਾਂ “ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਸਰੋਵਰ।”

ਇਹ ਗੁਆਂਢੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਸਰਹੱਦ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਰਾਵੀ ਦਰਿਆ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਬਿਆਸ ਦਰਿਆ ਦੁਆਰਾ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਅਤੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦੋ ਹੋਰ ਗੁਆਂਢੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰ, ਜ਼ਿਲੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਕੇਂਦਰ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਈਵੇਅ 1 ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਰੇਲ ਲਿੰਕ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਆਬਾਦੀ 2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ 2490656 ਹੈ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 7 ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ ਹਨ।

Districts of Punjab: Gurdaspur | ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ 

ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਹੈ।  ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ।

ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦਾ ਨਾਮ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਪੁਰਸ਼ ਤੋਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰਿਆ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪਿਆ ਹੈ। ਗੁਰਿਆ ਜੀ ਨੇ ਜੋ ਪਿੰਡ ਖਰੀਦਿਆ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਸੀ। 1 ਮਈ, 1852 ਨੂੰ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

Districts of Punjab: Patiala | ਪਟਿਆਲਾ

ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪਟਿਆਲਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ, ਥਾਪਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਲਾਅ, ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਾਮਵਰ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹੋਣ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਬਾਦੀ ਪੱਖੋਂ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਅੱਲਾ ਦਾ ਖੇਤਰ ਨਾਮ ਪੱਟੀ ਅਤੇ ਆਲਾ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ। 2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਟਿਆਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ 1895686 ਹੈ। 2001 ਵਿੱਚ ਇਹ 1584780 ਸੀ।

ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਖੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਨੌਂ 9 ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ ਹਨ।

Districts of Punjab: Fatehgarh Sahib | ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਹੈ। ਆਬਾਦੀ ਪੱਖੋਂ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ।

ਜਨਸੰਖਿਆ 2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 600163 ਵਸਨੀਕ ਹਨ। 2001 ਵਿੱਚ ਇਹ 538470 ਸੀ।

Districts of Punjab: Kapurthala | ਕਪੂਰਥਲਾ

ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕਪੂਰਥਲਾ ਹੈ। ਆਬਾਦੀ ਪੱਖੋਂ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 15ਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੈ।

ਆਹਲੂਵਾਲੀਏ ਕਪੂਰਥਲਾ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਸਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਪੂਰਥਲਾ ਕਸਬਾ ਗਿਆਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਜੈਸਲਮੇਰ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਰਾਣਾ ਕਪੂਰ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਵਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਪੂਰਥਲਾ ਦਾ ਮਤਲਬ “ਕਪੂਰ ਦੀ ਧਰਤੀ” ਹੈ। ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੈ ਕਿ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਕਪੂਰ ਖਾਨ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ 1948 ਵਿੱਚ ਪੈਪਸੂ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ ਤਾਂ ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਣ ਗਿਆ।

Districts of Punjab: Moga | ਮੋਗਾ

ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੋਗਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਬਾਦੀ ਪੱਖੋਂ ਇਹ 11ਵੇਂ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਹੈ।

Districts of Punjab: Pathankot | ਪਠਾਨਕੋਟ 

ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪਠਾਨਕੋਟ ਹੈ। 2011 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦੋ ਨਵੇਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ 2011 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਦੂਜਾ ਨਵਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਰਾਜ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 18ਵੇਂ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਹੈ

Districts of Punjab: Ropar | ਰੋਪੜ

ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰੋਪੜ ਹੈ। ਇਸੇ ਨਾਮ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ, ਰੋਪੜ, ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਕੇਂਦਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰੂਪ ਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨਾਮ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਰੋਪੜ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਮ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਇਹ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 17ਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੈ।

Districts of Punjab: Shri Muktsar Sahib | ਸ਼੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ 

ਮੁਕਤਸਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਜ ਦੇ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚੌਦਵਾਂ 14 ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ।

District Of Punjab in 1947 to 2023

Districts of Punjab: 1947 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਵੰਡ ਸਮੇਂ ਅਣਵੰਡੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 29 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ 6 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। 1947 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਬਦਲਾਅ ਆਇਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਮੁੱਖ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਹਨ:

Districts of Punjab in 1947: 1947 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਪੰਜਾਬ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ: ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ। ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ 1947 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 6 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਸਨ, ਇਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਜਲੰਧਰ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਪਟਿਆਲਾ ਅਤੇ ਅੰਬਾਲਾ ਸਨ।

Districts of Punjab in 1966: ਜਦੋਂ 1 ਨਵੰਬਰ 1966 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਪੁਨਰਗਠਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਰਾਜਾਂ ਵਜੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਪੂਰਾ ਕਾਂਗੜਾ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਅਤੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਹਿਮਾਚਲ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਕੁੱਲ 11 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨਾਲ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਜਿਲੇ ਅੰੰਮਿ੍ਤਸਰ, ਬਠਿੰਡਾ, ਫਰੀਦਕੋਟ, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ, ਜਲੰਧਰ, ਕਪੂਰਥਲਾ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਪਟਿਆਲਾ, ਅਤੇ ਸੰਗਰੂਰ ਸਨ।

Districts of Punjab in 1971 Census: ਭਾਰਤ ਦੀ 1971 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ 12 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਜਿਲੇ ਅੰੰਮਿ੍ਤਸਰ, ਬਠਿੰਡਾ, ਫਰੀਦਕੋਟ, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ, ਜਲੰਧਰ, ਕਪੂਰਥਲਾ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਪਟਿਆਲਾ, ਸੰਗਰੂਰ, ਅਤੇ ਰੋਪੜ ਸਨ।

Districts of Punjab in 2011 Census: ਭਾਰਤ ਦੀ 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ 22 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ: ਅੰੰਮਿ੍ਤਸਰ, ਬਰਨਾਲਾ, ਬਠਿੰਡਾ, ਫਰੀਦਕੋਟ, ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ, ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ, ਜਲੰਧਰ, ਕਪੂਰਥਲਾ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਮਨਸਾ, ਮੋਗਾ, ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ, ਪਠਾਨਕੋਟ, ਪਟਿਆਲਾ, ਰੂਪ ਨਗਰ, ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ (ਮੁਹਾਲੀ), ਸੰਗਰੂਰ, ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ (ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ), ਤਰਨਤਾਰਨ।

Districts of Punjab in 2023: ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ, 23ਵਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, 14 ਮਈ, 2021 ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਅੱਜ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਜੋ ਕਿ ਅੰੰਮਿ੍ਤਸਰ, ਬਰਨਾਲਾ, ਬਠਿੰਡਾ, ਫਰੀਦਕੋਟ, ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ, ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ, ਜਲੰਧਰ, ਕਪੂਰਥਲਾ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਮਨਸਾ, ਮੋਗਾ, ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ, ਪਠਾਨਕੋਟ, ਪਟਿਆਲਾ, ਰੂਪ ਨਗਰ, ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ (ਮੁਹਾਲੀ), ਸੰਗਰੂਰ, ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ (ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ), ਤਰਨਤਾਰਨ ਅਤੇ ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ।

Largest District of Punjab

Districts of Punjab: ਲੁਧਿਆਣਾ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਆਬਾਦੀ ਪੱਖੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 3767 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ ਅਤੇ 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 35 ਲੱਖ ਹੈ।

ਕੁਝ ਕਿਤਾਬਾਂ ਜਾਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜਾਂ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਹੁਣ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਤਰਨਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਇਹ ਸੂਬੇ ਦੇ ਵੱਡੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨਹੀਂ ਰਹੇ।

Smallest District of Punjab

Districts of Punjab: ਪਠਾਨਕੋਟ, ਕੁੱਲ 929 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਨਾਲ, ਖੇਤਰ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਸੂਤਰ ਮੋਹਾਲੀ (ਐਸ.ਏ.ਐਸ. ਨਗਰ) ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਹੁਣ ਸਹੀ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਮੁਹਾਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਕੁੱਲ ਖੇਤਰਫਲ 1093 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪਠਾਨਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਖੇਤਰਫਲ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ‘ਤੇ ਗੌਰ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਬਰਨਾਲਾ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ 5.96 ਲੱਖ (ਜਨਗਣਨਾ 2011) ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।

Districts of Punjab: Largest and Smallest District by Population

Districts of Punjab: ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। 2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਦੀ ਆਬਾਦੀ 35 ਲੱਖ ਹੈ। 5.95 ਲੱਖ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ- ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ‘ਤੇ ਗੌਰ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਬਰਨਾਲਾ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ 5.96 ਲੱਖ (ਜਨਗਣਨਾ 2011) ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।

Districts of Punjab: Foundation Day

Districts of Punjab: ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਹਾਲੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪਟਿਆਲਾ, ਜਲੰਧਰ, ਮੋਗਾ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੋਰ ਵੀ ਜਿਲ੍ਹੇ ਹਨ ਜਿਨਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ ਅਲਗ ਅਲਗ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਇਕੱਠੇ ਕਰਕੇ ਥੱਲ਼ੇ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਹਨ ।

Important Points About Districts of Punjab

1. ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 23 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹਨ।
2. ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ: ਲੁਧਿਆਣਾ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਆਬਾਦੀ ਦੋਵਾਂ ਪੱਖੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 3767 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਅਤੇ 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 35 ਲੱਖ ਹੈ।
3. ਕੁਝ ਸੂਤਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਤਰਨਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਇਹ ਸੂਬੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ।
4. ਸਰਹੱਦੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ: ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਛੇ ਸਰਹੱਦੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹਨ ਜੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਪਠਾਨਕੋਟ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਤਰਨਤਾਰਨ, ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਅਤੇ ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਹਨ।
5. ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ ਹੈ।
6. ਪਠਾਨਕੋਟ ਖੇਤਰਫਲ ਪੱਖੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 929 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ।
7. ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਬਰਨਾਲਾ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 5.96 ਲੱਖ (2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ) ਹੈ।
8. 1966 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੁਨਰਗਠਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 11 ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਸਨ। ਇਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਸਨ- ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ, ਜਲੰਧਰ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਪਟਿਆਲਾ, ਕਪੂਰਥਲਾ, ਬਠਿੰਡਾ, ਰੋਪੜ, ਸੰਗਰੂਰ।

Read the Complete Article on the Capital of Punjab