Class 10 Sanskrit Sample Paper 2024-25 with Solution Out, Download PDF Here

Class 10 Sanskrit Sample Paper 2024-25 helps in reviewing the CBSE Board Class 10 Sanskrit Syllabus and allows students to do better in the Board exam preparation process. Practicing a large number of questions from Sanskrit Class 10 Practice Papers 2025 with good accuracy can increase the chance of success in the final exam. Slove all the Sanskrit questions given in this post match them with the answers and calculate the scores.

Class 10 Sanskrit Sample Paper 2024-25

Students studying for the CBSE Class 10 Board Exam 2025 can use the Class 10 Sanskrit Sample Paper Class 10 to revise the Sanskrit Syllabus. we provide the official Sanskrit Class 10 sample paper 2025 with answer keys in this article. The official Sanskrit Practice Papers are prepared by subject matter specialists with the updated syllabus and exam pattern. Students can find plenty of practice questions for the board test in these question papers.

Sanskrit Class 10 Question Paper Pattern 2025

The Sanskrit Class 10 Question paper 2025 consisted of four sections: A, B, C, and D. Section A was worth 10 marks and posed questions about unseen texts. Section B was worth 15 points and evaluated students’ creative writing abilities. The third component, component C, had 25-mark grammar problems, and the final section was based on textbook passages worth 30 marks. The Sanskrit class 10 Question paper pattern is discussed below in detail –

1. कृ पया सम्यक् तया परीक्षर्ं कु र्शन्तु यत् अस्मिि् प्रश्नपत्रे 11 पृष्ठानि मुनितानि सस्मन्त।
2. कृ पया सम्यक् तया परीक्षर्ं कु र्शन्तु यत् अस्मिि् प्रश्नपत्रे 18 प्रश िाः सस्मन्त।
3. अस्मिि् प्रश्नपत्रे चत्वारः खण्ाः सस्मन्त।
‘क’ खण्ः : अपनितार्बोधिम् 10 अङ्ाः
‘ख’ खण्ः : रचिात्मककायशम् 15 अङ्ाः
‘ग’ खण्ः : अिुप्रयुक्तव्याकरर्म् 25 अङ्ाः
‘घ’ खण्ः : पनितार्बोधिम् 30 अङ्ाः
4. प्रत्येकं खण्म् अधधकृ त्य उत्तराधर् एकस्मिि् स्थािे क्रमेर् लेखिीयानि।
5. उत्तरलेखिात् पूर्ं प्रश िस्य क्रमाङ्ः अर्श्यं लेखिीयः
6. प्रश िस्य क्रमाङ्ः प्रश िपत्रािुसारम् एर् लेखिीयः ।
7. सर्ेषां प्रश िािाम्उत्तराधर् संस्कृ तेि लेखिीयानि।
8. प्रश िािां निदेर्ाः ध्यािेि अर्श्यं पििीयाः ।

Why Practice Class 10 Sanskrit Sample Paper 2025?

CBSE Board offers Sanskrit Sample Paper 2025 for Class 10 with Solutions, which can be extremely useful for last-minute board exam preparation as well. Some of the great benefits of practicing the practice papers are given below –

• Develop a strategic study strategy for the board examination by attempting the Sample papers multiple times.
• Sanskrit Sample Paper Class 10 helps to learn all about board question papers before taking the test.
• After thoroughly reviewing sample question papers, students can notice the Types of Questions.
• Improve your time management skills for completing all Sanskrit question papers.
• They can also analyze the number of Sanskrit questions and their respective marks in each section.
• Learn the Question’s level of difficulty of the paper and mold your preparation necessarily.

Class 10 Sanskrit Sample Paper 2024-25: Section A

‘क’ खण्ः
अपनितार्बोधिम् (10 अङ्ाः )

1. अधोधलधखतं गद्ांर्ं पनित्वा प्रदत्तप्रश्नािाम् उत्तराधर् संस्कृ तेि धलखत –
पूर्शजािां संिरर्म्अिाि्अद्भतं ु नर्धर्ष्टं महत्त्वभूतं समाजोपयोनगिं परोपकारयुक् तं च कायंकतुं प्रोत्साहयनत। अिभ्यम्अद्भतकायशकरर्ाय ु प्रेरर्ां प्रदाय समुधचतं पन्थािम्अिुसतुंगन्तुं च साहाय्यं करोनत। येपुरुषाः स्वजीर्िेनर्धर्ष्टं महत्कायशम्अकु र्शि्तेएर् भनर्ष्यनत कालेजि ः संियशन्ते तेषां जीर्िघटिाः अन्येभ्यः धर्क्षाप्रदाः नदक्प्रदर्शकाश्च भर्स्मन्त। भारतभूनमः कमशभूनमः त्यागभूनमः इनत च स्वदेर्ीय ः नर्देर्ीय श्च ग्रन्थेषुबहुधा र्धर्शतं भर्नत। इयं सिातिभूनमः धन्या यस्याः भारतभूम्याः प्रनतपदं श्रेष्ठिरिारीर्ां जीर्िगाथाधभः प्रनतध्वन्यते। भारतीयेइनतहासेके चि तपसा ज्ञािेि ग्रन्थग्रथिेि प्रधसनिमापन्ाः सञ्जाताः । एतेऋषयः , मुियः , दार्शनिकाः कर्यः इत्यानदिामधभः प्रख्याताः । अन्येके चि र्ौयेर् त्यागेि देर्प्रेम्णा र्ा आचन्द्रसूयंकीनतशम्आजशयि्। ब्रह्मतेजसा के चि भूनमम्इमाम्अभूषयि्। अपरेच के चि र्ीराः क्षात्रेर्ओ जसा च भारतभूमेः धमंसंस्कृनतं जिताञ्च समरक्षयि्। अतः एतादृर्ािां पूर्शजािां संिरर्ं अिाधभः कतशव्यमेर्। त ः उक् तः मागशः कृ तं च
कायशम्अर्श्यम्अिुसतशव्यम्।
अ. एकपदेि उत्तरत – (के र्लं प्रश िद्वयम्)
(i) के षां जीर्िघटिाः अन्येभ्यः धर्क्षाप्रदाः भर्स्मन्त?
(ii) के ि के चि भूनमम् इमाम् अभूषयि्?
(iii) पूर्शजािां संिरर्ं क ः कतशव्यमेर्?
आ. पूर्शर्ाक्येि उत्तरत – (के र्लं प्रश िद्वयम्)
(i) भारतभूम्याः प्रनतपदं काधभः प्रनतध्वन्यते?
(ii) पूर्शजािां संिरर्म्अिाि् कीदृशं कायं कतुं प्रोत्साहयनत?
(iii) भारतभूमेः धमंसंस्कृनतं जिताञ्च के समरक्षयि्?
इ. अस्य अिुच्छेदस्य कृ ते उपयुक्तं र्ीषशकं संस्कृ तेि धलखत।

ई. यथानिदेर्म् उत्तरत – (के र्लं प्रश ित्रयम्)
(i) ‘तेएर् भनर्ष्यनत कालेजि ः संियशन्ते।’ अत्र नकं नक्रयापदम्?
(क) भनर्ष्यनत (ख) काले
(ग) संियशन्ते (घ) जि ः
(ii) ‘उक् तः ’ इनत नर्र्ेषर्पदस्य नर्र्ेष्यपदं नकम्?
(क) मागशः (ख) त ः
(ग) कर्यः (घ) कर्यः
(iii) ‘धराम्’ इनत पदस्य नकं पयाशयपदं गद्ांर्ेप्रयुक्तम्?
(क) धन्या (ख) भूनमम्
(ग) इमाम् (घ) ओजसा
(iv) ‘अज्ञािेि’ इनत पदस्य नर्पयशयपदं नकं प्रयुक् तम्?
(क) र्ौयेर् (ख) क्षात्रेर्
(ग) प्रेम्णा (घ) ज्ञािेि

Sanskrit Sample Paper 2024-25 PDF with Solution

The Class 10 Sanskrit Sample paper 2024-25 PDF is available for free download in the box below. Check out the Sanskrit solution key provided by experts here. Click on the link and and you will get the download button on the upper right hand.

Class 10 Sanskrit Sample Paper 2024-25: Section B

‘ख’ खण्ः
रचनात्मकं कार्यम् (15 अङ्ाः )

2. भर्ाि् अक्षतः । भर्तः संस्कृ तपििे रुधचः । भर्ाि् कानिचि पुस्तकानि क्रे तुम् इच्छनत। अतः प्रकार्काय अधोधलधखतं पत्रं मञ्जषूाप्रदतपद
ः पूरनयत्वा पुिः धलखत –

मथुरातः
नदिाङ्ः ………….
(i) ………………….
प्रकार्ि-प्रबन्धक-महोदयाः !
रा.र् .अिु.प्र.पररषद्, िई नदल्ली
नर्षयः – पुस्तकक्रयर्स्य (ii) …………..।

मान्यवर!
सववनर्ं (iii) ………… अस्ति र्त्मम संस्कृ त-संस्कृ वत-आधाररतानां(iv) …………… पठनेअधधका रुधचिः वतयते। मम (v) …………….. भवतां प्रकाधितानां पुिकानां के चन सञ्ािः (vi) ………..। भवधभिः संस्कृ त-परीक्षा दृष्ट्र्ा कावनचन व्याकरणपुिकावन, बालमनोववनोदनार् कथापुिकावन च प्रकाधितावन सस्ति। (vii)………………… पुिके षुअहं कावनचन पुिकावन वाञ्छावम। तेषां सूची अधिः (viii) …………….. अस्ति।
कृ पर्ा (ix) ………….. पत्रालर्माध्यमेन सम्प्रेष्य माम्अनुगृह्णिु भवििः ।
पुिकसूची – अभ्यासवान्भव, व्याकरणवीधथः , बालकथावली, व्याकरणसौरभम्।
ववनीतिः (x) …………..

मञ्जषूा

पुस्तकानि, सस्मन्त, निर्ेदिम्, सेर्ायाम्, तेषु, सन्दभे, पुस्तकािाम्, समीपे, संलग् िा, अक्षतः ।

3. प्रदत्तं धचत्रं दृष्ट्र् ा मञ्जषूाया ं प्रदत्तर्ब्दािां सहायतया पञ्च र्ाक्यानि संस्कृ तेि धलखत – 1×5=5

4. अधोधलधखतानि र्ाक्यानि संस्कृ तभाषया अिूद् धलखत – (के र्लं र्ाक्यपञ्चकम्)
1. माता नपता देर्ता के समाि होते हैं।
Parents are like Gods.
2. आत्मसम्माि ही सबसे बड़ी सम्पनत्त ह ।
Self-respect is the greatest asset.
3. मेरे नपता जी सुबह कायाशलय जाते हैं।
My father goes to office in the morning.
4. कल मेरे सभी नमत्र मेरे घर आये थे।

Yesterday all my friends came to my house.
5. कल हम सब खेलिे जायेंगें।
Tomorrow we will all go to play.
6. सभी का आदर होिा चानहए।
Everyone should be respected.
7. हम सब श्लोक गाते हैं।
We all sing shlokas.

Class 10 Sanskrit Sample Paper 2024-25: Section C

‘ग’ खण्ः
अिुप्रयुक्तव्याकरर्म् (25 अङ्ाः )

5. अधोधलधखतर्ाक्येषु रेखानङ्तपदेष ुसस्मन्धं सस्मन्धच्छेदं र्ा कुरुत- (के र्लं प्रश्नचतुष्टयम्)
(i) त्वया महत्कौतुकम् आर्ेनदतम् यन्मािुषात् अनप नबभेनष।
(ii) अस्मस्त देउलाख्यः + ग्रामः ।
(iii) मूखाशश च मूखखः सङ्गमिुव्रजस्मन्त।
(iv) नर्निपातो ि र्ः कस्मश चत् + दृश्यते।
(v) तोय ः + अल् ः अनप करुर्या भीमभािौ निदाघे।
1×4=4

6. अधोधलधखतर्ाक्येषु रेखानङ्तपदािां समासं नर्ग्रहं र्ा प्रदत्तनर्कल्ेभ्यः धचत्वा धलखत – (के र्लं प्रश्नचतुष्टयम्)
(i) खगकु ल-कलरर् ः गुधञ्जतं र्िदेर्म्।
(क) कलरर् गुशधञ्जतम् (ख) कलरर् गुधञ्जतम्
(ग) कलरर्गुधञ्जतम् (घ) कलरर् रगुधञ्जतम्
(ii) काकचेष्ट: ववद्याथी एव आदियच्छात्र: मन्यते।
(क) काक: इव चेष्टा र्स्य स: (ख) काकस्य चेष्टा
(ग) काक: चेष्ट: (घ) काक: चेष्ट: इव
(iii) र्ाधच पटुः ध यशर्ाि् मन्त्री सभायामप्यकातरः ।
(क) र्ाधचपटुः (ख) र्ाक्पटुः
(ग) र्ाच्पटुः (घ) र्ाच पटुः
(iv) प्रस्तरतले लताश च तरर्श च गुल्माश च िो भर्न्तु नपष्टाः ।
(क) लतातरुगुल्मा (ख) लताः तरुः गुल्मा
(ग) लतातरुगुल्म (घ) लतातरुगुल्माः

(v) सव्यङ्‍् यम्अरे अनहभुक् ! िृत्यानतररक् तं का तर् नर्र्ेषता?
(क) व्यङ्‍् येसनहतम् (ख) व्यङ्‍् येि सनहतम्
(ग) व्यङ्‍् यात् सनहतम् (घ) व्यङ्‍् याय सनहतम्

7. अधोधलधखतर्ाक्येषु रेखानङ्तपदािां प्रकृ नत-प्रत्ययौ संयोज्य नर्भज्य र्ा उधचतम् उत्तरं नर्कल्ेभ्यः
धचत्वा धलखत – (के र्लं प्रश्नचतुष्टयम्)
(i) सा निजबुद्ध्या व्याघ्रस्य भयात् नर्मुक् ता।
(क) नर्मुक् त + तल् (ख) नर्मुक् त + ङ्‍ीप्
(ग) नर्मुक् त + टाप् (घ) नर्मुक् त + िक्
(ii) सामाधजकं कायं सर्े कु र्शन्तु।
(क) समाज + िक् (ख) समाज + त्व
(ग) समाज + ङ्‍ीप् (घ) समाज + इक्
(iii) त्वं मीिाि् क्रू र + तल्भक्षयधस।
(क) क्रू रताम् (ख) क्रू रतया
(ग) क्रू रतायाम् (घ) क्रू रतायाः
(iv) तदेर् महात्मािः सम + त्व इनत तथ्यतः आहुः ।
(क) समत्व (ख) समता
(ग) समताम् (घ) समत्वम्
(v) बुनिमत् + ङ्‍ीप् पुत्रद्वयोपेता नपतुः गृहं प्रनत चधलता।
(क) बुनिमती (ख) बुनिमत्
(ग) बुनिमतीप् (घ) बुनिमतीम्
1×4=4

8. र्ाच्यािुसारम् उधचतपद ः ररक्तस्थािानि पूरनयत्वा अधोधलधखतं संर्ादं पुिः धलखत –
(के र्लं प्रश्नत्रयम्)
(i) अनय र्ुभे! नकम् एर्ं ……… रुद्ते?
(क) त्वम् (ख) त्वया
(ग) त्वाम् (घ) तर्
(ii) भोिः वासव! पुत्रस्य दैन्यं दृष्ट्वा अहं ………?
(क) रुद्ये (ख) रुद्यते
(ग) रोनदनम (घ) रोवदर्ः
(iii) सिः दीन इवत जानन्‍नवप सिः कृ षकिः …………….. पीडर्वत।
(क) तौ (ख) तेन
(ग) सिः (घ) तम्
1×3=3
7(iv) वकम्एतत्भवता न …………?
(क) दृश्यते (ख) पश्यवत
(ग) दृश्ये (घ) दृश्यसे

9. कालबोधकर्ब्द ः अधोधलधखत-नदिचयां पूरयत- (के र्लं प्रश्नचतुष्टयम्)
(i) ब्रह्मचारी ब्रह्ममुहूते………… 4:15 जागरर्ं करोनत।
(ii) सः ………… 4:45 यौनगकनक्रयां करोनत।
(iii) पश चात्सः स् िात्वा ………… 5:30 उपासिां करोनत।
(iv) तदिन्तरं ………… 6:00 र्ेदपारायर्ं करोनत।
(v) सः ………… 8:15 अल्ाहारं करोनत।
1×4=4

10. मञ्जषूायां प्रदत्त
ः उधचत
ः अव्ययपद
ः अधोधलधखतर्ाक्यषे ु ररक्तस्थािानि पूरयत – (के र्लं प्रश्नत्रयम्)
(i) ………… भर्ता मृर्ालपटली भुक् ता।
(ii) अिाकं परीक्षा …….. अस्मस्त।
(iii) ………… नर्द्ालये कायशक्रमः आसीत्।
(iv) मां नर्हाय कथमन्यः कः ………… राजा भनर्तुम् अहशनत?

मञ्जषूा
अद्, ह्यः , अनप, र्त

11. अधोधलधखतर्ाक्येषु रेखानङ्त-अर्िु पदाय उधचतपदं धचत्वा र्ाक्यानि पुिः धलखत – (के र्लं प्रश्नत्रयम्)
(i) त्वं सर्े एर् मे नप्रयाः ?
(क) युर्ाम् (ख) यूयम्
(ग) सः (घ) तौ
(ii) महनषशर्ाल्मीनकः उपियि-उपदेर्स्य आर्योः गुरुः अस्मस्त।
(क) उपदेर्ेि (ख) उपदेर्ाय
(ग) उपदेर्योः (घ) उपदेर्ाि्
(iii) सा कु वपता एवं भणधस।
(क) भर्तः (ख) भर्ानम
(ग) भर्नत (घ) भर्स्मन्त
1×3=3
8(iv) भयङ्रः व्याघ्रमारी तूर्ं धानर्ता।
(क) भयङ्राः (ख) भयङ्रम्
(ग) भयङ्राम् (घ) भयङ्रा

Class 10 Sanskrit Sample Paper 2024-25: Section D

‘घ’ खण्ः
पवठतावबोधनम् (30 अङ्ाः )

12. अधोधलधखतं गद्ांर्ं पनित्वा प्रदत्तप्रश्नािाम् उत्तराधर् संस्कृ तेि धलखत –
आदेर्ं प्राप्य उभौ प्राचलताम्। तत्रोपेत्य काष्ठपटले निनहतं पटाच्छानदतं देहं स्कन्धेि र्हन्तौ न्यायाधधकरर्ं प्रनत प्रस्मस्थतौ। आरक्षी सुपुष्टदेह आसीत्, अधभयुक्तश्च अतीर् कृ र्कायः । भारर्तः र्र्स्य स्कन्धेि र्हिं तत्कृ तेदुष्करम्आसीत्। स भारर्ेदिया कन्दनत ि। तस्य क्रन्दिं निर्म्य मुनदत आरक्षी तमुर्ाच ‘रेदुष्ट! तस्मिि्नदिेत्वयाऽहं चोररताया मञ्जषूाया ग्रहर्ाद्र्ाररतः । इदािीं निजकृ त्यस्य फलं भुङ्‍् व।अस्मिि्चौयाशधभयोगेत्वं र्षशत्रयस्य कारादण्ं लप्स्यसे” इनत प्रोच्य उच् ः अहसत्। यथाकथधञ्चत्उभौ र्र्मािीय एकस्मिि्चत्वरेस्थानपतर्न्तौ।
अ. एकपदेि उत्तरत – (के र्लं प्रश िद्वयम्)
(क) अधभयुक्तः कया क्रन्दनत ि?
(ख) अधभयुक्तः कीदृर्ः आसीत्?
(ग) कीदृर्ं देहं र्हन्तौ तौ प्रस्मस्थतौ?
आ. पूर्शर्ाक्येि उत्तरत- (के र्लं प्रश िद्वयम्)
(क) मुनदतः आरक्षी अधभयुक्तं नकम्उर्ाच?
(ख) उभौ र्र्ं कु त्र स्थानपतर्न्तौ?
(ग) कीदृर्स्य र्र्स्य र्हिं दुष्करम्आसीत्?
इ. वनदेिानुसारम् उत्तरत- (के वलं प्रश्नद्वर्म्)
(क) ‘दुः खी’ इत्यस्य नकं नर्पयशयपदम्अत्र प्रयुक्तम्?
(ख) ‘मृतर्रीरस्य’ इत्यस्य पयाशयपदं गद्ांर्ात्धचत्वा धलखत।
(ग) ‘प्राचलताम्’ नक्रयापदस्य कतृशपदं धलखत।
13. अधोधलधखतं पद्े पनित्वा प्रदत्तप्रश िािाम् उत्तराधर् संस्कृ तेि धलखत –

अर्क्रता यथा धचत्ते तथा र्ाधच भर्दे् यनद।
तदेर्ाहुः महात्मािः समत्वनमनत तथ्यतः ॥
त्यक् त्वा धमशप्रदां र्ाचं परुषां योऽभ्युदीरयेत्।
पररत्यज्य फलं पक् र्ं भुङ्‍् क् तेऽपक् र्ं नर्मूढधीः ॥

अ. एकपदेि उत्तरत – (के र्लं प्रश िद्वयम्)
‍‍(क)‍धचत्तेर्ाधच च का भर्ेत्?
(ख) कः परुषां र्ाचं र्दनत?
(ग) तदेर् समत्वम् इनत के आहुः ?
आ. पूर्शर्ाक्येि उत्तरत – (के र्लं प्रश िद्वयम्)
‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍(क) कः अपक् र्ं फलं भुङ्‍् क् ते?
‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍(ख)‍समत्वं नकं भर्नत?
(ग) र्ाधच कीदृर्ी अर्क्रता भर्ेत्?
इ. वनदेिानुसारम् उत्तरत- (के वलं प्रश्नद्वर्म्)
‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍(क)‍‘आहुः’‍इनत नक्रयापदस्य कतृशपदं नकम्?
(ख)‍‘र्क्रता’‍इवत‍पदस्य‍ववलोमपदं‍श्लोकात्‍धचत्वा‍धलखत।
(ग)‍‘मिधस’‍इवत पदस्य पर्ायर्पदं श्लोकात्धचत्वा धलखत।

14. अधोधलधखतं िाट्ांर्ं पनित्वा प्रदत्तप्रश्नािाम् उत्तराधर् संस्कृ तेि धलखत –
(धसंहासनस्थिः रामिः । ततिः प्रववितिः ववदूषके नोपवदश्यमानमागौ तापसौ कु िलवौ)
ववदषूकिः – इत इत आर्ौ!
कु िलवौ – (रामम्उपसृत्य प्रणम्य च) अवप कु िलं महाराजस्य?
रामिः – र्ुष्मद्दियनात्कु िलवमव। भवतोिः वकं वर्मत्र कु िलप्रश्नस्य भाजनम्एव, न
पुनरवतधथजनसमुधचतस्य कण्ठाश्लेषस्य। (पररष्वज्य) अहो हृदर्ग्राही स्पियिः ।
(आसनाधयमुपवेिर्वत)
उभौ – राजासनं खल्वेतत्, न र्ुक्तमध्याधसतुम्।
रामिः – सव्यवधानं न चाररत्रलोपार्। तस्मादङ्क-व्यववहतमध्यास्यतां धसंहासनम्।
(अङ्कमुपवेिर्वत)
उभौ – (अवनच्छां नाटर्तिः) राजन्! अलमवतदाधक्षण्येन।
रामिः – अलमवतिालीनतर्ा।
भववत धििुजनो वर्ोऽनुरोधाद्गुणमहतामवप लालनीर् एव।
व्रजवत वहमकरोऽवप बालभावात्पिुपवत-मिक-के तकच्छदत्वम्॥
रामिः – एष भवतोिः सौन्दर्ायवलोकजवनतेन कौतूहलेन पृच्छावम-क्षवत्रर्कु ल-वपतामहर्ोिः
सूर्यचन्द्रर्ोिः को वा भवतोवंिस्य कताय?
लविः – भगवन्सहस्रदीधधवतिः ।

अ. एकपदेि उत्तरत – (के र्लं प्रश िद्वयम्)
(क) कु र्लर्योः मागं कः निनदशर्नत?
(ख) कौ अवनच्छां नाटर्तिः ?

(ग) कु िलवर्ोिः वंिस्य कतायकिः ?
आ. पूर्शर्ाक्येि उत्तरत – (के र्लं प्रश िद्वयम्)
(क) रामिः कथं वंिपररचर्ं पृच्छवत?
(ख) कु िलवौ रामम्उपसृत्य प्रणम्य च वकं पृच्छतः ?
(ग) वहमकरिः कस्मात्भावात्पर्ुपतेः मस्तके व्रजवत?
इ. वनदेिानुसारम् उत्तरत- (के वलं प्रश्नद्वर्म्)
(क) ‘वनगयच्छतः ’‍इवत पदस्य ववपर्यर्पदं नाट्ांिात्धचत्वा धलखत।
(ख) ‘ततिः प्रववितिः ववदूषके नोपवदश्यमानमागौ तापसौ कु िलवौ।’‍अत्र कतृयपदं वकम्?
(ग) ‘समीपं गत्वा’‍इत्यस्य पर्ायर्पदं वकं प्रर्ुक्तम्?

15. रेखानङ्त-पदानि आधृत्य प्रश्ननिमाशर्ं कु रुत – (के र्लं प्रश्नचतुष्टयम्)
(क) वहमकरिः बालभावात्पर्ुपतेः मस्तके व्रजवत।
(ख) गजिः वन्यपिून्तुदिं िुण्डेन पोथवर्त्वा मारर्वत।
(ग) चौरस्य पादध्ववनना अवतधथिः प्रबुिः ।
(घ) आरक्षी चौर्ायधभर्ोगेतं न्यार्ालर्ं नीतवान्।
(ङ) दुवयहमत्र जीववतं जातं प्रकृनतः एव िरणम्।

16. मञ्जषूातः समुधचतपदानि धचत्वा अधोधलधखत-श्लोकस्य अन्वयं पूरनयत्वा पुिः धलखत –

तोय रल् रनप करुर्या भीमभािौ निदाघे
मालाकार ! व्यरधच भर्ता या तरोरस्य पुनष्टः ।
सा नकं र्क्या जिनयतुनमह प्रार्ृषेण्ेि र्ारां
धारासारािनप नर्नकरता नर्श र्तो र्ाररदेि॥

अन्वर्िः – हेमालाकार! (i)‍…………‍निदाघेअल् ः तोय ः अनप (ii)‍……… करुर्या अस्य
तरोः या पुनष्टः व्यरधच। र्ाराम्(iii)‍………… नर्श्वतः धारासाराि्अनप नर्नकरता
र्ाररदेि इह (iv)‍………‍सा (पुनष्टः) नकम्र्क्या।

मञ्जषूा

भर्ता, भीमभािौ, जिनयतुम्, प्रार्ृषेण्ेि।

अथर्ा
मञ्जषूायाः साहाय्येि श्लोकस्य भार्ाथे ररक्तस्थािानि पूरनयत्वा पुिः धलखत –

सम्पत्तौ च नर्पत्तौ च महतामेकरूपता।
उदये सनर्ता रक् तो रक् तश चास्तमये तथा॥

भावावयिः- अस्य श्‍लोकस्य भाविः अस्ति र्त्यथा (i)………… उदये समये रक् तः भर्नत, सः
सूयशः (ii)‍……………… समये अनप रक् तः भर्नत, तथ र् महान्तः सज्जिाः सम्पत्तौ

(iii) ……………..…….‍सनत अनप र्ान्ताः भर्स्मन्त एर्मेर् नर्पत्तौ आगते अनप ते
(iv)‍…………. नतष्ठस्मन्त नर्चधलताः ि भर्स्मन्त।
मञ्जषूा

अस्ते, सूयशः , र्ान्ताः , आगते।

17. अधोधलधखत-कथांर्ं समुधचत-क्रमेर् धलखत –
(क) व्याघ्रोऽनप सहसा िष्टः गलबिशृगालकः ।
(ख) जम्बुककृ तोत्साहाद्व्याघ्रात्कथं मुच्यताम्?
(ग) परं प्रत्युत्पन्मनतः सा जम्बकु माधक्षपन्त्यङ्गुल्या तजशयन्त्युर्ाच।
(घ) शृगालेि सनहतं पुिरायान्तं व्याघ्रं दूरात्दृष्ट्वा बुनिमती धचस्मन्ततर्ती।
(ङ्‍) अतएर् उच्यते-बुनिबशलर्ती तधन्व सर्शकायेषुसर्शदा।
(च) यनद एर्ं तनहशमां निजगलेबद् ध्वा चल सत्वरम्।
(छ) सः व्याघ्रः तथा कृ त्वा काििं ययौ।
(ज) एर्ं प्रकारेर् बुनिमती व्याघ्रजाद्भयात्पुिरनप मुक्ताऽभर्त्।
½×8=4

18. अधोधलधखतवाक्येषु रेखावङ्कतपदानां प्रसङ्गानुकू लम् उधचताथं धचत्वा धलखत- (के वलं प्रश्नत्रर्म्)
(i) नर्द्वांसः लोके स्मिि् चक्षुष्मन्तः प्रकीनतशताः ।
(क) िेत्रर्न्तः (ख) धिर्न्तः
(ग) ज्ञािर्न्तः (घ) नर्द्ार्न्तः
(ii) सा पुत्रौ चपेटर्ा प्रहृत्य जगाद।
(क) गदनत (ख) अरोनदत्
(ग) उक् तर्ती (घ) अहसत्
(iii) र्ायुमण्लं भृर्ं दुनषतम्।
(क) दूरम् (ख) अत्यधधकम्
(ग) न्यूिम् (घ) नकधञ्चत्
(iv) पाषार्ी सभ्यता निसगेसमानर्ष्टा ि स्यात्।
(क) निस्सरर्म् (ख) धरायाम्
(ग) स्वगे (घ) प्रकृ त्याम्

Sharing is caring!