మధ్యంతర ప్రభుత్వం: 2 సెప్టెంబర్ 1946న, బ్రిటిష్ కాలనీ నుండి స్వతంత్ర గణతంత్ర రాజ్యంగా దేశాన్ని మార్చడాన్ని పర్యవేక్షించడానికి భారతదేశం యొక్క తాత్కాలిక ప్రభుత్వం ఏర్పడింది. భారతదేశ చరిత్రలో ముస్లిం లీగ్ మరియు కాంగ్రెస్ జాతీయ స్థాయిలో అధికారాన్ని పంచుకున్న ఏకైక మంత్రివర్గం ఇది. మధ్యంతర పరిపాలన చాలా స్వయంప్రతిపత్తిని కలిగి ఉంది మరియు బ్రిటిష్ పాలన ముగిసే వరకు, భారతదేశం మరియు పాకిస్తాన్ డొమినియన్లు స్వాధీనం చేసుకునే వరకు అధికారంలో ఉంది.
తెలుగులో పాలిటీ స్టడీ మెటీరియల్
1946 మధ్యంతర ప్రభుత్వ చరిత్ర
సామ్రాజ్య నిర్మాణం మరియు ప్రజాస్వామ్య నిర్మాణం మధ్య, మధ్యంతర ప్రభుత్వం తాత్కాలిక పరిపాలనగా స్థాపించబడింది. ఇది ఆగష్టు 15, 1947 వరకు కొనసాగింది, భారతదేశం స్వాతంత్ర్యం పొంది పాకిస్తాన్ మరియు భారతదేశంగా విభజించబడింది. ఈ మధ్యంతర పరిపాలన ఆగస్టు 1946లో కొత్తగా ఎన్నికైన జాతీయ అసెంబ్లీ నుండి స్థాపించబడింది.
రాజ్యాంగ సభకు ప్రత్యక్షం కాని ఎన్నికలలో ప్రతినిధులను ప్రాంతీయ శాసనసభలు ఎన్నుకుంటాయి. ఈ ఎన్నికలలో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (INC) సుమారు 69% స్థానాలను గెలుచుకోవడం ద్వారా బహుళత్వాన్ని పొందింది. ముస్లిం లీగ్ 73 స్థానాలు గెలుచుకోగా, కాంగ్రెస్ పార్టీ 208 స్థానాలను గెలుచుకుంది. మధ్యంతర ప్రభుత్వంలో పరిపాలనా శాఖగా పనిచేసిన మంత్రిమండలి స్థానంలో వైస్రాయ్ కార్యనిర్వాహక మండలి ఏర్పడింది.
దీని ఉపరాష్ట్రపతి, వాస్తవ ప్రధాని పండిట్ జవహర్ లాల్ నెహ్రూ. ముస్లింలీగ్ మధ్యంతర ప్రభుత్వాన్ని మొదట్లో వ్యతిరేకించినా, ప్రత్యేక దేశం కావాలన్న డిమాండ్ పై పట్టుబట్టినప్పటికీ, చివరికి అది దానిలో చేరింది. ముహమ్మద్ అలీ జిన్నా మాటల్లో చెప్పాలంటే, లీగ్ “పాకిస్తాన్ యొక్క ప్రతిష్టాత్మకమైన లక్ష్యం కోసం పోరాడటానికి ఒక పునాదిని పొందడానికి మధ్యంతర ప్రభుత్వంలోకి ప్రవేశిస్తోంది”.
Adda247 APP
మధ్యంతర ప్రభుత్వ ఏర్పాటు
- రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తాత్కాలిక పరిపాలన యొక్క సృష్టిపై ప్రభావం చూపింది. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత, క్విట్ ఇండియా ఉద్యమంతో సంబంధం ఉన్న రాజకీయ ఖైదీలందరికీ విముక్తి లభించినప్పుడు ఒక మలుపు తిరిగింది.
- రాజ్యాంగ సభ ఏర్పాటులో తన ప్రమేయాన్ని ప్రకటించడం ద్వారా, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పునాది వేసింది.
- కొత్తగా ఏర్పడిన క్లెమెంట్ అట్లీ ప్రభుత్వం స్వతంత్ర భారతదేశానికి దారితీసే ప్రభుత్వ ఏర్పాటుకు ప్రతిపాదనలను రూపొందించడానికి 1946 క్యాబినెట్ మిషన్ను భారతదేశానికి పంపింది.
- 1942లో క్రిప్స్ మిషన్తో ప్రారంభించి, భారతదేశంలో మధ్యంతర ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి వలస అధికారులు అనేక ప్రయత్నాలు చేశారు.
- 1946లో, బ్రిటీష్ ప్రధాన మంత్రి క్లెమెంట్ అట్లీ పంపిన బ్రిటిష్ క్యాబినెట్ మిషన్ ప్రతిపాదనలను అనుసరించి రాజ్యాంగ సభకు ఎన్నికలు జరిగాయి.
- వైస్రాయ్ వేవెల్ తదనంతరం తాత్కాలిక ప్రభుత్వంలో చేరవలసిందిగా భారతీయ ప్రతినిధులను పిలిచారు.
- 1919 నాటి పాత భారత ప్రభుత్వ చట్టం ప్రకారం తాత్కాలిక ప్రభుత్వం పనిచేసింది.
రాజ్యాంగంలో ముఖ్యమైన షెడ్యూళ్ళు, ప్రాధమిక హక్కులు, విధులు
1946 తాత్కాలిక ప్రభుత్వ సభ్యులు
క్యాబినెట్ మిషన్ ప్లాన్ సూచనల ఆధారంగా కేంద్రంలో 1946 సెప్టెంబర్ 2న 14 మంది (9+5 అమరిక) మంత్రులతో తాత్కాలిక సంకీర్ణ ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేశారు. దీనికి వేవెల్ అధ్యక్షులు. భారతదేశంలోని తాత్కాలిక ప్రభుత్వ మంత్రివర్గం జాబితాలో క్రింద ఇవ్వబడిన క్రింది సభ్యులతో కూడి ఉంది:
1946 తాత్కాలిక ప్రభుత్వ సభ్యులు | ||
పార్టీ | పేరు | మంత్రిత్వ శాఖ |
కాంగ్రెస్ (INC) | జవహర్లాల్ నెహ్రూ | ఉపాధ్యక్షులు, విదేశీ, కామన్వెల్త్ |
వల్లభాయ్ పటేల్ | హెూం, సమాచార శాఖ | |
బల్దేవ్ సింగ్ | రక్షణ | |
డా॥ జాన్ మత్తయ్ | పరిశ్రమలు, సరఫరా | |
రాజగోపాలచారి | విద్య | |
రాజేంద్రప్రసాద్ | వ్యవసాయం, ఆహారం | |
అరుణా అసఫ్ అలీ | రైల్వేలు | |
బాబు జగ్జీవన్ రామ్ | కార్మిక | |
C.H భాభా | పనులు, గనులు మరియు విద్యుత్ | |
1946 అక్టోబర్ 26న తాత్కాలిక ప్రభుత్వంలో ముస్లింలీగ్ కూడా చేరినది. | ||
ముస్లింలీగ్ | లియాఖత్ అలీఖాన్ | ఆర్థిక |
ఐ.ఐ. చుండ్రిగర్ | వాణిజ్యం | |
అబ్దుర్ రబ్ నిప్తర్ | సమాచారం | |
గజ్నఫర్ ఆలీఖాన్ | ఆరోగ్యం, వైద్యం | |
జోగేంద్రనాథ్ మండల్ | న్యాయం |
బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం 1946లో మినిస్టీరియల్ మిషన్ను లండన్ నుండి తాత్కాలిక పరిపాలనను ఏర్పాటు చేయడంలో సహాయం చేయడానికి పంపింది. 1947 ఆగస్టు 15న కొత్త ప్రభుత్వం ఏర్పడే వరకు మధ్యంతర ప్రభుత్వం అమలులో ఉంది. నెహ్రూ భారత ప్రధానిగా నియమితులయ్యారు.
రాష్ట్రపతి కార్యనిర్వాహక అధికారాలు & ఉపరాష్ట్రపతి
కేబినెట్ తీసుకున్న కొన్ని నిర్ణయాలు:
- అన్ని దేశాలతో ప్రత్యక్ష దౌత్యసంబంధాలు, సుహృద్భావ కార్యక్రమాల్లో పాల్గొనడం.
- వలస దేశాల స్వాతంత్ర్యానికి మద్దతు.
- 1946 నవంబరులో అంతర్జాతీయ పౌరవిమానయాన ఒప్పందాన్ని ఆమోదించింది.
- అదే నెలలో సాయుధ దళాలను జాతీయం చేయడంపై ప్రభుత్వానికి సలహా ఇవ్వడానికి ఒక కమిటీని నియమించారు.
- 1947 ఏప్రిల్ లో అమెరికా భారతదేశంలో తన రాయబారిగా డాక్టర్ హెన్రీ ఎఫ్ గ్రేడీని నియమించినట్లు ప్రకటించింది.
- జూన్ 1న భారత కామన్వెల్త్ సంబంధాల శాఖ, విదేశీ వ్యవహారాల శాఖలను విలీనం చేసి విదేశీ వ్యవహారాలు, కామన్వెల్త్ సంబంధాల శాఖను ఏర్పాటు చేశారు.
భారత రాజ్యాంగం యొక్క ప్రాథమిక హక్కులు
మరింత చదవండి: | |
తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |