Andhra Pradesh State Regional Daily Current Affairs, 03 June 2024, Download PDF | ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర ప్రాంతీయ రోజువారీ కరెంట్ అఫైర్స్

• జూన్ 2 న, హైదరాబాద్ తెలంగాణ మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్‌లకు ఉమ్మడి రాజధానిగా అధికారికంగా ప్రకటించబడింది.
• 2014 ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం ప్రకారం, హైదరాబాద్ పదేళ్ల వరకు ఉమ్మడి రాజధానిగా నియమించబడింది.
• అయితే, 2015లో అమరావతిని ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజధానిగా ప్రకటించినప్పటి వరకు ఇది ఉమ్మడి రాజధానిగా వుంది.

ప్రధానాంశాలు:

• 2014లో తెలుగుదేశం పార్టీ (టిడిపి) అధికారంలోకి వచ్చినప్పుడు, కొత్త రాజధాని కోసం అభివృద్ధి ప్రణాళికలు రూపొందించబడుతున్నప్పటికీ, వారు అమరావతి నుండి రాష్ట్రాన్ని పాలించాలని నిర్ణయించుకున్నారు. ప్రారంభంలో, విజయవాడ తాత్కాలిక పరిపాలనా కేంద్రంగా పనిచేసింది.
• 2019లో YSR కాంగ్రెస్‌ పార్టీ (YSRCP) వికేంద్రీకృత పరిపాలన కోసం మూడు రాజధానుల ప్రణాళికను ప్రతిపాదించింది.
• ఈ ప్రతిపాదన గణనీయమైన ప్రతిఘటన మరియు చట్టపరమైన సవాళ్లను ఎదుర్కొంది.
• జూన్ 4న జరగనున్న అసెంబ్లీ ఎన్నికల ఫలితాలే ఆంధ్రప్రదేశ్ భవిష్యత్తు రాజధానిని నిర్ణయిస్తాయి.

• రైల్వే కోడూరుకు చెందిన 28 ఏళ్ల సయ్యద్ అబూబకర్ ప్రతిష్టాత్మకమైన ‘మిస్టర్ కాంటినెంటల్ వరల్డ్ ఇండియా 2024’ టైటిల్‌ను గెలుచుకుని తన స్వస్థలమైన కడప జిల్లాకు ఎనలేని గర్వం తెచ్చాడు.
• మే 29న బ్యాంకాక్‌లో జరిగిన ఈ ఈవెంట్‌లో 17 దేశాలకు చెందిన వారు పాల్గొన్నారు.

ప్రధానాంశాలు:

• ప్రపంచంలోని అత్యంత ప్రతిష్టాత్మకమైన పురుష అందాల పోటీల్లో మిస్టర్ కాంటినెంటల్ వరల్డ్ ఒకటి. ఈ పోటీ మొదటిసారిగా 1995లో నిర్వహించబడింది మరియు ఇప్పటికి 29 విజయవంతమైన సీజన్‌లుగా నిర్వహించబడుతుంది.

• నైరుతి ఋతుపవనాలు సాధారణం కంటే ముందుగానే ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోకి ప్రవేశించాయి, జూన్ 4 న సాధారణ ప్రారంభ తేదీకి రెండు రోజుల ముందే  వచ్చాయి.
• ఈ అకాల రాకతో రాయలసీమ ప్రాంతంలోని పలు ప్రాంతాల్లో వర్షం కురిసింది.

సంబంధించిన అంశాలు:

• నైరుతి ఋతుపవన కాలం – జూన్ నుండి సెప్టెంబర్ మధ్య వరకు ఉంటుంది.
• నైరుతి ఋతుపవనాలను వేడి-చలి కాలాలు అని కూడా అంటారు.
• 2023లో, నైరుతి ఋతుపవనాలు ఆలస్యమయ్యాయి, ఫలితంగా రాష్ట్రంలో 13% తక్కువ వర్షపాతం నమోదైంది.
• ఏదేమైనా, ఈ సీజన్ భిన్నంగా ఉంటుందని అంచనా వేయబడింది, ఎల్ నినో నుండి ENSO-తటస్థ పరిస్థితులకు మారడం ఆసన్నమైంది మరియు జూన్-ఆగస్టు లేదా జూలై-సెప్టెంబర్ మధ్య లా నినా అభివృద్ధి చెందే అవకాశం ఉంది.

• ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం, విశాఖపట్నంలోని హోమీ భాభా క్యాన్సర్ హాస్పిటల్ మరియు పరిశోధనా సంస్థ మరియు ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) సహకారంతో సమగ్ర క్యాన్సర్ స్క్రీనింగ్ కార్యక్రమాన్ని (CCSP) ప్రారంభించింది.
• 30 ఏళ్లు మరియు అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న వ్యక్తుల కోసం ఉద్దేశించిన ఈ కార్యక్రమం, రొమ్ము, నోటి కుహరం (దంత) మరియు గర్భాశయ క్యాన్సర్‌లను ముందస్తుగా గుర్తించడం మరియు నిర్వహించడంపై దృష్టి సారిస్తుంది.

ప్రధానాంశాలు:

• క్యాన్సర్ మన కాలంలోని అత్యంత భయంకరమైన ఆరోగ్య సవాళ్లలో ఒకటిగా మిగిలిపోయింది, దాని అనేక రూపాలు మరియు సంక్లిష్టతలతో ప్రపంచవ్యాప్తంగా మిలియన్ల మంది ప్రజలను ప్రభావితం చేస్తుంది.
• ఏటా ఫిబ్రవరి 4న గుర్తించబడిన ప్రపంచ క్యాన్సర్ దినోత్సవం పరిశోధన, నివారణ మరియు రోగుల సంరక్షణలో పురోగతి కోసం ఈ క్లిష్టమైన సమస్యపై వెలుగునివ్వడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
• 2022 నుండి 2024 వరకు ప్రపంచ క్యాన్సర్ దినోత్సవం కోసం కొనసాగుతున్న థీమ్, “క్లోజ్ ది కేర్ గ్యాప్: ప్రతి ఒక్కరూ క్యాన్సర్ కేర్‌కు యాక్సెస్‌కు అర్హులు,” వివిధ సంఘాలు మరియు ప్రాంతాలలో క్యాన్సర్ సంరక్షణలో అసమానతలపై దృష్టి సారిస్తుంది.
• భారత రాష్ట్రపతి, శ్రీమతి ద్రౌపది ముర్ము, ఏప్రిల్ 4, 2024న IIT బొంబాయిలో క్యాన్సర్ కోసం భారతదేశపు మొట్టమొదటి స్వదేశీ జన్యు చికిత్సను ప్రారంభించారు.
• ‘CAR-T సెల్ థెరపీ’ అని పిలవబడే ఈ సంచలనాత్మక చికిత్స, క్యాన్సర్‌పై పోరాటంలో ఒక ప్రధాన పురోగతి.
• ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) ప్రకారం, ప్రపంచవ్యాప్తంగా మరణాలకు క్యాన్సర్ రెండవ ప్రధాన కారణం, ప్రపంచవ్యాప్తంగా 6 మరణాలలో దాదాపు 1 క్యాన్సర్ వలన మరణిస్తున్నారు.

• జూన్ 1, 2024న, జూన్ 2న పదవీ విరమణ చేయబోతున్న జస్టిస్ AV శేష సాయికి ఆంధ్రప్రదేశ్ హైకోర్టు ఫుల్ కోర్ట్ వీడ్కోలు వేడుకను నిర్వహించింది.
• జస్టిస్ శేష సాయి దాదాపు 23,000 కేసులను పరిష్కరించడంలో కీలకపాత్ర పోషించారు మరియు న్యాయవ్యవస్థలో వివిధ హోదాల్లో పనిచేశారు, రాష్ట్ర లీగల్ సర్వీసెస్ అథారిటీ యొక్క ఎగ్జిక్యూటివ్ వైస్ చైర్మన్‌గా మరియు బ్యాంకు అధికారులకు శిక్షణ ఇస్తున్నారు.

సంబంధించిన అంశాలు:

• జస్టిస్ శేష సాయి 1962లో పశ్చిమగోదావరి జిల్లా భీమవరంలో జన్మించారు.
• అవిభాజ్య ఆంధ్రప్రదేశ్ హైకోర్టులో అదనపు న్యాయమూర్తిగా నియమితులైనప్పుడు అతని న్యాయవాద  జీవితం ప్రారంభమైంది.
• 2014లో శాశ్వత న్యాయమూర్తిగా పదోన్నతి పొందారు.

• జూన్ 2, 2024న, ఆంధ్రప్రదేశ్‌ను విభజించి కొత్త తెలంగాణ రాష్ట్రాన్ని ఏర్పాటు చేసి ఒక దశాబ్దం పూర్తి చేసుకుంది.
• సమయం గడిచినప్పటికీ, అనేక ముఖ్యమైన సమస్యలు ప్రధానంగా కొనసాగుతున్న కోర్టు కేసుల కారణంగా పరిష్కరించబడలేదు.
• ఈ సమస్యలు రెండు రాష్ట్రాల మధ్య ఆస్తులు మరియు సంస్థల విభజనను పరిష్కరించడానికి ఉద్దేశించిన AP పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం 2014 (APRA-2014)లో వివరించబడ్డాయి.
• థర్మల్ పవర్ ప్లాంట్ ఏర్పాటు, గిరిజన విశ్వవిద్యాలయం, నదీ జలాల భాగస్వామ్యం వంటి కీలకమైన అపరిష్కృత అంశాలు.
• అదనంగా, తెలంగాణకు బ్యాక్‌వర్డ్ రీజియన్ గ్రాంట్ ఫండ్ కింద నిధులు రాలేదు.

AP పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం 2014

• AP పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం 2014 (APRA-2014) సమగ్రమైనది, ఇందులో 12 భాగాలు మరియు 13 షెడ్యూల్‌లు ఉన్నాయి, 108 విభాగాలు అవిభక్త ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్వ్యవస్థీకరణను వివరిస్తాయి.

షెడ్యూల్ IX సంస్థలు

• వాస్తవానికి, షెడ్యూల్ IX 89 సంస్థలను జాబితా చేసింది, తర్వాత AP వడ్డెర కోఆపరేటివ్ సొసైటీస్ ఫెడరేషన్ లిమిటెడ్ మరియు AP స్టేట్ కోఆపరేటివ్ రూరల్ ఇరిగేషన్ కార్పొరేషన్‌తో కలిపి 91కి పెంచబడింది.
• ఈ సంస్థల ఆస్తులు మరియు అప్పుల విభజనను సిఫారసు చేయడానికి అప్పటి ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం డాక్టర్ షీలా భిడే అధ్యక్షతన ఒక నిపుణుల కమిటీని ఏర్పాటు చేసింది. ఉద్యోగుల విభజనను కూడా కమిటీ నిర్వహించింది.

షీలా భిడే కమిటీ సిఫార్సులు:

• షీలా భిడే కమిటీ ఆంధ్రప్రదేశ్ స్టేట్ ఫైనాన్స్ కార్పొరేషన్ (APSFC)ని మినహాయించి 90 కంపెనీలు మరియు కార్పొరేషన్లకు సిఫార్సులు చేసింది. APSFCకి సంబంధించిన విభజన ప్రణాళిక జనవరి 29, 2016న నేరుగా ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ, ఆర్థిక సేవల శాఖకు సమర్పించబడింది.

వివాద పరిష్కార ప్రయత్నాలు:

• ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ మధ్య వివాదాల పరిష్కారానికి హోంశాఖ వివాద పరిష్కార కమిటీని ఏర్పాటు చేసింది.
• ఈ కమిటీ 31 సమావేశాలను నిర్వహించింది మరియు షెడ్యూల్ IX సంస్థల విభజనకు దశలవారీ విధానాన్ని సూచించింది:
  • మొదటి దశ: రాష్ట్రాల మధ్య ఎలాంటి విభేదాలు లేకుండా 53 ప్రభుత్వ రంగ యూనిట్లను (PSU) పరిష్కరిస్తుంది.
  • రెండవ దశ: తెలంగాణకు ఆమోదయోగ్యమైన 15 PSUల చిరునామా, కానీ ఆంధ్రప్రదేశ్‌తో పోటీపడుతుంది.
  • మూడవ దశ: తెలంగాణ వ్యతిరేకిస్తున్న 22 సంస్థలను పరిష్కరిస్తుంది.

అయితే, ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం అన్ని షెడ్యూల్ IX సంస్థలను ఏకకాలంలో పరిష్కరించాలని పట్టుబట్టింది మరియు కోర్టును ఆశ్రయించింది, అయితే తెలంగాణ హోం వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ అందించిన ప్రధాన కార్యాలయ నిర్వచనానికి ప్రాధాన్యత ఇచ్చింది. షీలాభిడే కమిటీ వైఖరి తమ వైఖరికి భిన్నంగా ఉందని తెలంగాణ వాదించింది.

All rights are reserved. No part of this document may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without prior permission of Adda247.