చంద్రుడిపై రహస్యాలను ఛేదించేందుకు భారత్ చంద్రయాన్-3 మిషన్ – మిషన్ లక్ష్యం, వివరాలు, ప్రాముఖ్యత

చంద్రయాన్-3 మిషన్

భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) చంద్రయాన్-3 మిషన్ ను జూలై 14న మధ్యాహ్నం 2:35 గంటలకు శ్రీహరికోటలోని సతీష్ ధావన్ అంతరిక్ష కేంద్రం నుండి ప్రయోగించింది. చంద్రయాన్-3 అనేది భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) ద్వారా చంద్రుని అన్వేషణకు సంబంధించిన మూడవ మిషన్. ఇది చంద్రయాన్ -2 మాదిరిగానే ల్యాండర్ మరియు రోవర్‌ను కలిగి ఉంటుంది, కానీ ఆర్బిటర్ ఉండదు. దీని ప్రొపల్షన్ మాడ్యూల్ కమ్యూనికేషన్ రిలే శాటిలైట్ లాగా ప్రవర్తిస్తుంది. ఈ కధనంలో చంద్రయాన్ 3 మిషన్ కి సంబంధించిన పూర్తి వివరాలను అందించాము.

చంద్రయాన్-3 మిషన్ ప్రయోగం వివరాలు

మంగళవారం, ఇస్రో (భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ) చంద్రయాన్ 3 కోసం ‘లాంచ్ రిహార్సల్’ విజయవంతంగా పూర్తయిందని ట్వీట్ ద్వారా ప్రకటించింది. రిహార్సల్ మొత్తం ప్రయోగ తయారీ మరియు ప్రక్రియ యొక్క సమగ్ర అనుకరణను కలిగి ఉంది, ఇది 24 గంటలపాటు ఉంటుంది.

చంద్రయాన్ యొక్క రోవర్/ పేలోడ్లు, రెండు శాస్త్రీయ పరికరాలతో తయారు చేయబడింది: ఆల్ఫా పార్టికల్ ఎక్స్-రే స్పెక్ట్రోమీటర్ (APXS) మరియు లేజర్ ఇన్డ్యూస్డ్  బ్రేక్‌డౌన్ స్పెక్ట్రోస్కోప్ (LIBS). మెగ్నీషియం, అల్యూమినియం, సిలికాన్, పొటాషియం, కాల్షియం, టైటానియం మరియు ఇనుము వంటి మూలకాలపై దృష్టి సారించి, ల్యాండింగ్ సైట్‌కు సమీపంలో ఉన్న చంద్ర నేల మరియు రాళ్ల కూర్పును విశ్లేషించడంలో APXS కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. దీని అన్వేషణలు చంద్రుని ఉపరితలం యొక్క మౌళిక అలంకరణపై విలువైన అంతర్దృష్టులను అందిస్తాయి.

APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group

చంద్రయాన్-3 గురించి

• చంద్రయాన్-3 అనేది భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) ద్వారా చంద్రుని అన్వేషణకు సంబంధించిన మూడో మిషన్.
• మిషన్‌లో ఆరు సైంటిఫిక్ పేలోడ్‌లు మరియు ఏడవ పరికరం ఉంది, ప్రొపల్షన్ మాడ్యూల్‌లో ఇది భూమిపై జీవం యొక్క సంకేతాలను వివరిస్తుంది
• ఇది చంద్రయాన్ -2 మాదిరిగానే ల్యాండర్ మరియు రోవర్‌ను కలిగి ఉంటుంది, కానీ ఆర్బిటర్ ఉండదు. దాని ప్రొపల్షన్ మాడ్యూల్ కమ్యూనికేషన్ రిలే ఉపగ్రహం వలె ప్రవర్తిస్తుంది
• చంద్రయాన్-3 వ్యోమనౌక 100 కి.మీ చంద్ర కక్ష్యలో ఉండే వరకు ప్రొపల్షన్ మాడ్యూల్ ల్యాండర్ మరియు రోవర్ కాన్ఫిగరేషన్‌ను కలిగి ఉంటుంది.
• శ్రీహరికోటలోని సతీష్ ధావన్ స్పేస్ సెంటర్ నుండి లాంచ్ వెహికల్ మార్క్-III (LVM-3) ద్వారా చంద్రయాన్-3 ప్రయోగించబడుతుంది.
• చంద్రయాన్-3 అనేది చంద్రుని ఉపరితలంపై సురక్షితమైన ల్యాండింగ్ మరియు చంద్రుని మీద  సంచరించడంలో ఎండ్-టు-ఎండ్(పూర్తి) సామర్థ్యాన్ని ప్రదర్శిస్తుంది
• చంద్రయాన్-3లో ల్యాండర్ మాడ్యూల్ (LM), ప్రొపల్షన్ మాడ్యూల్ (PM) మరియు అంతర్ గ్రహ మిషన్లకు అవసరమైన కొత్త సాంకేతికతలను అభివృద్ధి చేయడం మరియు ప్రదర్శించడం అనే లక్ష్యంతో ఒక రోవర్ ఉంటుంది.
• ల్యాండర్ మరియు రోవర్ చంద్రుని ఉపరితలంపై ప్రయోగాలు చేసేందుకు సైంటిఫిక్ పేలోడ్‌లను కలిగి ఉన్నాయి.

చంద్రయాన్ 3 ప్రయోగ ప్రక్రియ

చంద్రయాన్-3 ఆగస్టు 23 మరియు 24 మధ్య చంద్రుని దక్షిణ ధృవం వద్ద సూర్యరశ్మిని కలిగి ఉండే ప్రాంతం వద్ద సాఫ్ట్ ల్యాండింగ్ అవుతుందని అంచనా. అంతరిక్ష నౌకలోని సోలార్ ప్యానెల్స్‌పై సూర్యరశ్మి పడాలి. ఈ రెండు తేదీలు తప్పినట్లయితే, చంద్రునిపై సూర్యకాంతి ఉన్న సమయంలో ల్యాండింగ్ అవ్వాలంటే అది సెప్టెంబర్‌కు వాయిదా వేయబడుతుంది. 14-15 రోజులు పాటు వరుసగా చంద్రునిపై సూర్యకాంతి ఉంది.

చంద్రయాన్-3 మిషన్ లక్ష్యాలు

చంద్రయాన్-3 మిషన్ చంద్రయాన్-2కి ఫాలో-ఆన్ మిషన్, చంద్రయాన్-2 చంద్రునిపై విజయవంతంగా దిగిన భారతదేశపు మొదటి చంద్ర మిషన్.

చంద్రయాన్-3 లక్ష్యాలు

• చంద్రుని ఉపరితలంపై సురక్షితమైన మరియు మృదువైన ల్యాండింగ్‌
• చంద్రునిపై రోవర్ సంచరిచడం
• స్థలంలో శాస్త్రీయ ప్రయోగాలను నిర్వహించడం

చంద్రయాన్-3 ల్యాండర్ చంద్రయాన్-2లోని విక్రమ్ ల్యాండర్ మాదిరిగానే సురక్షితమైన ల్యాండింగ్‌ పద్దతులను మెరుగుపరిచారు. రోవర్ చంద్రయాన్-2లోని ప్రజ్ఞాన్ రోవర్‌ను పోలి ఉంటుంది, అయితే కొత్త సైంటిఫిక్ పరికరాలతో ఉంటుంది. చంద్రయాన్-3 మిషన్ ద్వారా నిర్వహించబడే శాస్త్రీయ ప్రయోగాలు క్రింది ప్రాంతాలపై దృష్టి పెడతాయి:

• చంద్ర స్థలాకృతి మరియు ఖనిజశాస్త్రం.
• మూలక సమృద్ధి.
• చంద్ర బాహ్యగోళము.
• హైడ్రాక్సిల్ మరియు నీటి మంచు గుర్తులు
• చంద్ర భూకంపాలు.
• చంద్ర ఉపరితల ప్లాస్మా పర్యావరణం.

మరింత చదవండి : చంద్రయాన్ 2

చంద్రయాన్-3లో ఉపయోగించిన టెక్నాలజీలు

మిషన్ యొక్క లక్ష్యాలను సాధించడానికి, ల్యాండర్‌లో అనేక టెక్నాలజీలు/సాంకేతికతలు ఉపయోగించబడతాయి మరియు అవి:

• ఆల్టిమీటర్లు: లేజర్ మరియు RF ఆధారిత ఆల్టిమీటర్లు.
• వెలోసిమీటర్లు: లేజర్ డాప్లర్ వెలోసిమీటర్ మరియు ల్యాండర్ క్షితిజసమాంతర వెలాసిటీ కెమెరా.
• జడత్వ కొలత: లేజర్ గైరో ఆధారిత జడత్వ రిఫరెన్సింగ్ మరియు యాక్సిలెరోమీటర్ ప్యాకేజీ.
• ప్రొపల్షన్ సిస్టమ్: 800N థ్రాటబుల్ లిక్విడ్ ఇంజన్లు, 58N ఎత్తులో ఉండే థ్రస్టర్‌లు మరియు థ్రాటబుల్ ఇంజిన్ కంట్రోల్ ఎలక్ట్రానిక్స్.
• నావిగేషన్, గైడెన్స్ మరియు కంట్రోల్: పవర్డ్ డిసెంట్ ట్రాజెక్టరీ డిజైన్ మరియు అసోసియేట్ సాఫ్ట్‌వేర్ ఎలిమెంట్స్.
• ప్రమాదాన్ని గుర్తించడం మరియు నివారించడం మరియు ల్యాండింగ్ లెగ్ మెకానిజం.

చంద్రయాన్ -3 మరియు ఆర్టెమిస్ అకార్డ్

• ఇటీవల, షెడ్యూల్ చేయబడిన చంద్రయాన్-3 ప్రయోగానికి ముందు, చంద్రునిపై శాంతియుత మానవ మరియు రోబోటిక్ అన్వేషణ కోసం నాసా నేతృత్వంలోని ఆర్టెమిస్ ఒప్పందాలపై భారతదేశం సంతకం చేసింది.
• ఒప్పందాల యొక్క తక్షణ ప్రయోజనాలు మానవ అంతరిక్ష ప్రయాణానికి లభిస్తాయి, చంద్రయాన్-3 నుండి డేటా భవిష్యత్తులో ఆర్టెమిస్ మానవ ల్యాండింగ్‌లకు కూడా ఉపయోగపడుతుంది.

చంద్రయాన్-3 ప్రాముఖ్యత

• చంద్రయాన్ వంటి మిషన్లు బహుళ దేశాల భాగస్వామ్యాన్ని కలిగి ఉన్నందున వాటికి చాలా ప్రాముఖ్యత ఉంది. ఈ సహకార ప్రయత్నాలు శాస్త్రీయ మార్పిడికి మరియు దేశాల మధ్య స్నేహాన్ని పెంపొందించడానికి దోహదం చేస్తాయి.
• చంద్రయాన్ భారతదేశాన్ని అంతరిక్ష పరిశోధనలో ఒక స్థాయి ని తెచ్చింది.  దేశం యొక్క శాస్త్రీయ మరియు సాంకేతిక సామర్థ్యాలను ప్రదర్శిస్తుంది.
• ఈ మిషన్ భారతదేశం అంతరిక్ష పరిశోధనలో విలువైన జ్ఞానం మరియు అనుభవాన్ని పొందడంలో సహాయపడుతుంది, ఇది ఉపగ్రహ సాంకేతికత మరియు అంతరిక్ష పర్యాటకం వంటి ఇతర రంగాలకు వర్తించవచ్చు.
• చంద్రయాన్-1 ద్వారా చంద్రునిపై నీటి ఆవిష్కరణ భవిష్యత్తులో చంద్ర కాలనీలు మరియు అంతరిక్ష త్రవ్వకాల సంభావ్యతతో సహా అంతరిక్ష అన్వేషణ మరియు వనరుల వినియోగానికి కొత్త అవకాశాలను తెరిచింది.

చంద్ర కక్ష్యలోకి ప్రవేశం

శనివారం(05ఆగష్టు 2023) సాయంత్రం, చంద్రయాన్-3 విజయవంతంగా చంద్ర కక్ష్యలోకి ప్రవేశించి, చంద్రుని యొక్క చిత్రాలను పంపింది. ఈ మిషన్ చంద్రుని వద్దకు చేరే ప్రయాణంలో ఒక ముఖ్యమైన మైలురాయిని చేసింది. అంతరిక్ష నౌక చంద్రుని చుట్టూ ప్రదక్షిణ చేయడం ప్రారంభించడంతో, ఇది ISRO టెలిమెట్రీ, ట్రాకింగ్ మరియు కమాండ్ నెట్‌రోక్ (ISTRAC) వద్ద మిషన్ ఆపరేటర్స్ కాంప్లెక్స్ (MOX)కి సంకేతాలను ప్రసారం చేయడం ప్రారంభించింది. అంతరిక్ష నౌక విజయవంతంగా ప్రవేశించడం చంద్ర కక్ష్యలో తదుపరి యుక్తులు మరియు కార్యకలాపాలకు దాని సంసిద్ధతను చూపుతుంది.

చంద్రయాన్-3 ప్రస్తుత స్థితి

ప్రస్తుతానికి, చంద్రయాన్ 3 చంద్రుని చుట్టూ దీర్ఘవృత్తాకార కక్ష్యలో ఉంది, చంద్రుని ఉపరితలం నుండి దాని సుదూర బిందువు వద్ద సుమారు 18,074 కిమీ మరియు దాని సమీపంలో 164 కిమీ దూరంలో ఉంది. అయితే, ఈ దీర్ఘవృత్తాకార కక్ష్య తుది ఆకృతీకరణ కాదు. రాబోయే కొద్ది రోజుల్లో, అంతరిక్ష నౌక యొక్క ఎత్తు క్రమంగా తగ్గించబడుతుంది. చంద్రుని ఉపరితలం నుండి 100 కి.మీ x 100 కి.మీ ఎత్తుతో వృత్తాకార కక్ష్యను సాధించడం ఈ మిషన్ లక్ష్యం.

ఇస్రో ఇంజనీర్లు మరియు శాస్త్రవేత్తలు కీలకమైన ఎత్తు తగ్గించడం కోసం సన్నద్ధమవుతున్నారు, ఇది చంద్రయాన్-3ని చంద్రుని ఉపరితలానికి దగ్గరగా తీసుకువస్తుంది, చివరి గమ్యస్థానానికి సిద్ధం చేస్తుంది.

Sharing is caring!