భారతదేశ తీరప్రాంతాలు, పశ్చిమ మరియు తూర్పు తీర మైదానాలు

తీరప్రాంత మైదానాలు భౌగోళిక శాస్త్రంలో కీలకమైన అంశం. నేటి వ్యాసంలో, భారతదేశ తీర మైదానాలు (పశ్చిమ మరియు తూర్పు తీర మైదానాలు) గురించి వివరంగా చర్చిస్తాము. ఇందులో తీరప్రాంత మైదానాల లక్షణాలు, భౌగోళిక స్థానం, వాటి మధ్య వ్యత్యాసం ఉంటాయి. భారతదేశ తీర మైదానాలు పరీక్ష కోణంలో ముఖ్యమైనవి మాత్రమే కాదు, భారతదేశ భౌగోళిక నిర్మాణాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి కూడా చాలా అవసరం. ఈ వ్యాసంలో, తీర మైదానాలకు సంబంధించిన అన్ని ముఖ్యమైన సమాచారం సరళమైన మరియు సంక్షిప్త రూపంలో అందించబడింది, తద్వారా మీరు సులభంగా అర్థం చేసుకోవచ్చు మరియు గుర్తుంచుకోవచ్చు.

తీర మైదానాలు అంటే ఏమిటి?

భారతదేశ తీర మైదానాల వివరాలను తెలుసుకోవడానికి ముందు తీర మైదానాన్ని నిర్వచించడం చాలా ముఖ్యం. సముద్రం పక్కన ఉన్న లోతట్టు, సమతల భూభాగాన్ని తీర మైదానం అంటారు. సాధారణంగా, పర్వతాలు వంటి చుట్టుపక్కల భూరూపాలు వాటిని లోపలి నుండి వేరుగా ఉంచుతాయి. తీరం నుండి వివిధ పొడవుల వరకు లోతట్టుకు విస్తరించగల ఈ మైదానాలు, నదులు మరియు ప్రవాహాల నుండి అవక్షేపాలు సముద్రంలోకి ప్రవహించడం ద్వారా సృష్టించబడతాయి.

Adda247 APP

భారతదేశ సముద్రతీర మైదానాలు పటము

భారతదేశం యొక్క దక్షిణ తీర మైదానాలను అర్థం చేసుకోవడానికి మ్యాప్ ఉపయోగించడం చాలా సహాయపడుతుంది. అయితే, దీనిని మ్యాప్ లేకుండా కూడా వివరించవచ్చు. భారతదేశంలోని తీర మైదానాలు రెండు ప్రధాన భాగాలుగా విభజించబడ్డాయి: పశ్చిమ తీర మైదానాలు మరియు తూర్పు తీర మైదానాలు.

పశ్చిమ తీర మైదానాలు

• కచ్ తీరం: ఇది గుజరాత్ లోని కచ్ ప్రాంతం నుండి మొదలవుతుంది.
• కతియావర్ తీరం: కచ్ నుండి దక్షిణంగా కదులుతున్న ఈ తీరం కతియావార్ వరకు విస్తరించి ఉంది.
• కొంకణ్ తీరం: ముంబై నుండి గోవా వరకు ఈ ప్రాంతాన్ని కవర్ చేస్తుంది.
• గోవా తీరం: గోవా ప్రాంతాన్ని కవర్ చేస్తుంది.
• మలబార్ తీరం: కర్ణాటక నుంచి మొదలై కేరళలోని కన్యాకుమారి వరకు విస్తరించి ఉంది.

తూర్పు తీర మైదానాలు

• ఉత్కళ్ తీరం: ఇది ఒడిషా ప్రాంతం నుండి ప్రారంభమవుతుంది.
• ఆంధ్ర తీరం: ఒడిశా నుంచి దక్షిణంగా కదులుతున్న ఈ తీరం ఆంధ్రప్రదేశ్ వరకు విస్తరించి ఉంది.
• కోరమాండల్ తీరం: తమిళనాడు తీరప్రాంతాన్ని ఆవరించి ఆంధ్రప్రదేశ్ దక్షిణ భాగం వరకు విస్తరించి ఉంది.

భారతదేశ తీర మైదానాలు

భారతదేశం ఒక ద్వీపకల్ప దేశం, అంటే ఇది మూడు వైపులా భూమితో చుట్టబడి ఉంటుంది. భారతదేశంలోని ప్రధాన తీర మైదానాలు పశ్చిమ మరియు తూర్పులో 7516.6 కి.మీ వరకు విస్తరించి ఉన్నాయి, భారతదేశ సముద్రతీరం 13 రాష్ట్రాలు మరియు కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలను తాకుతుంది. భారతదేశంలో రెండు రకాల తీర మైదానాలు ఉన్నాయి:

• భారతదేశం యొక్క పశ్చిమ తీర మైదానాలు
• భారతదేశం యొక్క తూర్పు తీర మైదానాలు

భారతదేశ పశ్చిమ తీర మైదానాలు

పశ్చిమ తీర మైదానం భారతదేశంలోని అనేక ప్రధాన నగరాలలో ఉంది, ఇది ఉత్తరాన గుజరాత్, కర్ణాటక, గోవా మరియు మహారాష్ట్ర నుండి దక్షిణాన కేరళ వరకు విస్తరించి ఉంది. పశ్చిమ తీర మైదానం ఉత్తరాన రాన్ ఆఫ్ కచ్ (గుజరాత్) నుండి దక్షిణాన కన్యాకుమారి (కేరళ) వరకు విస్తరించి ఉంది. పశ్చిమ తీర మైదానం పొడవు ఉత్తరం నుండి దక్షిణం వరకు 1500 కిలోమీటర్లు మరియు దాని వెడల్పు 10 నుండి 25 కిలోమీటర్ల వరకు ఉంటుంది. పశ్చిమ తీర మైదానంలోని కొన్ని భాగాలు గుజరాత్ లోని కచ్ మరియు కతియావార్ తీరం, మహారాష్ట్రలోని కొంకణ్ తీరం, గోవా తీరం మరియు కర్ణాటకలోని మలబార్ తీరం మరియు కేరళ వంటి వివిధ ప్రాంతాలుగా విభజించబడ్డాయి.

గుజరాత్ లోని కచ్ మరియు కతియావార్ తీరం

కచ్ మరియు కతియావార్ తీరాలు సింధూ నది తీసుకువెళ్ళిన అవక్షేప నిక్షేపాలతో రూపుదిద్దుకున్నాయి. వర్షాకాలంలో కచ్ పాక్షికంగా లోతైన నీటిలో మునిగిన ప్రాంతంగా మారుతుంది. ఇది ఉత్తరాన గ్రేట్ రాన్ మరియు తూర్పున లిటిల్ రాన్ గా విభజించబడింది.

మహారాష్ట్రలోని కొంకణ్ తీరం

కొంకణ్ తీరం ఉత్తరాన డామన్ నుండి దక్షిణాన గోవా వరకు విస్తరించి ఉంది. ఈ ప్రాంతం ఇక్కడ పండించే ప్రాధమిక వ్యవసాయ పంటలైన వరి మరియు జీడిమామిడి సాగుకు ప్రసిద్ధి చెందింది.

కర్ణాటకలో గోవా తీరం..

మర్మగావ్ నుండి మంగళూరు వరకు విస్తరించిన కన్నడ తీరం భారతదేశం యొక్క పశ్చిమ తీరం వెంబడి గణనీయమైన విస్తరించి ఉంది. ఇది సుమారు 225 కి.మీ పొడవు ఉంటుంది.

కర్ణాటక, కేరళలోని మలబార్ తీరం

మంగుళూరు నుండి కన్యాకుమారి వరకు విస్తరించి ఉన్న మలబార్ తీరం సాపేక్షంగా విశాలమైనది. ఈ ప్రాంతంలో దక్షిణ కేరళ తీరం వెంబడి సమాంతర మడుగులు ఉన్నాయి. ఇది మంగళూరు మరియు కన్యాకుమారి మధ్య సుమారు 500 కిలోమీటర్ల దూరంలో విస్తరించి ఉంది.

భారతదేశపు తూర్పు తీర మైదానాలు

తూర్పు కోస్తా మైదానం ఉత్తరాన పశ్చిమ బెంగాల్ నుండి దక్షిణాన తమిళనాడుకు వెళ్ళే మార్గంలో ఆంధ్రప్రదేశ్ మరియు ఒడిషా గుండా వెళుతుంది. ఈ విస్తారమైన ప్రాంతంలో గోదావరి, కృష్ణా, మహానది మరియు కావేరి వంటి ముఖ్యమైన నదుల డెల్టాలు ఉన్నాయి. ఒడిషాలోని ఉత్కళ్ తీరం, ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ఆంధ్ర తీరం, తమిళనాడులోని కోరమాండల్ తీరం తూర్పు తీర మైదానాన్ని ఏర్పరుస్తాయి.

ఒడిశాలోని ఉత్కళ్ తీరం

ఉత్కల్ మైదానం విస్తారమైన మహానది డెల్టాతో సహా ఒడిషా తీర ప్రాంతాన్ని కలిగి ఉంది. ఈ ప్రాంతం ప్రసిద్ధి చెందిన చిల్కా సరస్సుకు నిలయంగా ఉంది.

ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లో ఆంధ్ర తీరం

ఆంధ్ర మైదానం ఉత్కళ్ మైదానానికి దక్షిణాన కొల్లేరు సరస్సు మరియు పులికాట్ సరస్సు మధ్య ఆంధ్ర తీరం వెంబడి విస్తరించి ఉంది. ఇది కృష్ణా, గోదావరి నదులకు పరీవాహక ప్రాంతాన్ని ఏర్పరుస్తుంది.

తమిళనాడులోని కోరమాండల్ తీరం

కోరమాండల్ తీరం తమిళనాడులోని పులికాట్ సరస్సు నుంచి కన్యాకుమారి వరకు సుమారు 675 కిలోమీటర్ల మేర విస్తరించి ఉంది. ఈ మైదానం యొక్క అతి ముఖ్యమైన లక్షణం కావేరీ డెల్టా, ఇక్కడ మైదానం 130 కిలోమీటర్ల వెడల్పు ఉంది.

భారతదేశ తీర మైదానాల ప్రాముఖ్యత

భారతదేశ తీర మైదానాల ప్రాముఖ్యత అనేక అంశాలలో ఉంది. ఈ ప్రాంతాలు వర్తక, వాణిజ్య కేంద్రాలుగా మాత్రమే కాకుండా వివిధ రకాల ఆర్థిక, పర్యావరణ ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉన్నాయి. ఈ అంశాలన్నింటినీ కలిపితే, భారతదేశంలోని తీర మైదానాలు ఆర్థికంగా ముఖ్యమైనవి మాత్రమే కాకుండా పర్యావరణ మరియు సామాజిక దృక్కోణాల నుండి కూడా చాలా ముఖ్యమైనవి అని స్పష్టమవుతుంది. ఈ ప్రాంతాల యొక్క వివిధ అంశాలను పరిశీలిద్దాం:

వాణిజ్యం మరియు ఉపాధి

• ఓడరేవులు మరియు వాణిజ్యం: భారత తీరప్రాంతాలలో అనేక ప్రధాన మరియు చిన్న నౌకాశ్రయాలు ఉన్నాయి, ఇవి వాణిజ్యానికి ప్రధాన కేంద్రాలుగా ఉన్నాయి. ఈ ఓడరేవులు అంతర్జాతీయ వాణిజ్యాన్ని ప్రోత్సహించడమే కాకుండా స్థానికులకు ఉపాధి అవకాశాలను కూడా కల్పిస్తాయి.
• చేపలు పట్టడం: తీర ప్రాంతాల్లో చేపలు పట్టడం ఒక ముఖ్యమైన వృత్తి. ఇది స్థానికులకు ప్రధాన ఉపాధి వనరు మాత్రమే కాదు, భారతదేశ ఆహార భద్రతలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.

వ్యవసాయం మరియు భూ సారం

సారవంతమైన భూమి: తీర మైదానాలలో భూమి చాలా సారవంతమైనది, ఇవి వ్యవసాయానికి అనువైనవి. ఇక్కడి సారవంతమైన భూమి వివిధ రకాల పంటల సాగుకు అనుకూలంగా ఉంటుంది.

పర్యావరణం మరియు పర్యావరణ వ్యవస్థ

• గొప్ప పర్యావరణ వ్యవస్థ: మడ అడవులు, పగడపు దిబ్బలు, నదీతీరాలు మరియు మడుగులతో సహా తీరప్రాంత మైదానాలలో వివిధ రకాల పర్యావరణ వ్యవస్థలు కనిపిస్తాయి. జీవవైవిధ్యాన్ని పరిరక్షించడంలో ఈ పర్యావరణ వ్యవస్థలు ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి.
• ఖనిజ వనరులు: ఉప్పు, మోనాజైట్, మినరల్ ఆయిల్ మరియు గ్యాస్ వంటి ఖనిజ వనరులు తీరప్రాంతాలలో లభిస్తాయి. ఈ ప్రాంతాలలో పెద్ద మొత్తంలో మినరల్ ఆయిల్ నిల్వలు కూడా ఉండే అవకాశం ఉంది, ఇది దేశ ఇంధన అవసరాలను తీర్చడంలో ముఖ్యమైనది.

కమ్యూనిటీ లైఫ్

సముద్ర జీవులు: తీరప్రాంతాల్లో నివసించే వర్గాల జీవితాలు ప్రధానంగా సముద్రంపై ఆధారపడి ఉంటాయి. చేపలు పట్టడం, సీవీడ్ సేకరణ మరియు పర్యాటకం వంటి వృత్తులు వారి జీవితంలో అంతర్భాగం.

తూర్పు మరియు పశ్చిమ తీర మైదానాల మధ్య వ్యత్యాసం

అరేబియా సముద్రం మరియు బంగాళాఖాతం సరిహద్దులుగా ఉన్న భారతదేశం యొక్క పశ్చిమ మరియు తూర్పు తీర మైదానాలు భౌగోళిక, శీతోష్ణస్థితి మరియు వ్యవసాయంలో గణనీయంగా భిన్నంగా ఉంటాయి. ఈ వ్యత్యాసాలు వాటి ప్రత్యేక స్థానాలు మరియు ఓరియెంటేషన్ల నుండి ఉత్పన్నమవుతాయి. క్రింద, మేము రెండు తీర మైదానాల మధ్య ప్రధాన వైరుధ్యాలను హైలైట్ చేస్తాము మరియు ఈ తేడాలను అర్థం చేసుకోవడం పరీక్ష ప్రిపరేషన్కు ఎలా సహాయపడుతుందో వివరిస్తాము.

Sharing is caring!