దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ్ అంత్యోదయ యోజన పథకం
దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ్ అంత్యోదయ యోజన పథకం అనేది కేంద్ర ప్రభుత్వ పేదరిక నిర్మూలన కార్యక్రమం. ఇది 2011 సంవత్సరంలో GOI యొక్క గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ ద్వారా ‘ఆజీవిక – జాతీయ గ్రామీణ జీవనోపాధి మిషన్ (NRLM)’గా ప్రారంభించబడింది. దీని పేరు 2015లో DAY-NRLMగా మార్చబడింది.ఇది DAY-NRLM యొక్క ప్రత్యేక ప్రతిపాదన అయిన స్వయం-సహాయ స్ఫూర్తితో కమ్యూనిటీ నిపుణుల ద్వారా కమ్యూనిటీ సంస్థలతో కలిసి పని చేస్తుంది. దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ్ అంత్యోదయ యోజన పథకం పూర్తి వివరాలు ఈ కధనంలో అందించాము.
దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ్ అంత్యోదయ యోజన వివరాలు
- మిషన్ : “పేద కుటుంబాలకు స్వయం ఉపాధి మరియు నైపుణ్యం కలిగిన వేతన ఉపాధి అవకాశాలను సులభతరం చేయడం ద్వారా పేదరికాన్ని తగ్గించడం, పేదల యొక్క బలమైన అట్టడుగు సంస్థలను నిర్మించడం ద్వారా స్థిరమైన ప్రాతిపదికన వారి జీవనోపాధిలో స్పష్టమైన అభివృద్ధిని సాధించడం.
- లక్ష్యం: బహుళ జీవనోపాధిని ప్రోత్సహించడం ద్వారా గ్రామీణ పేదరికాన్ని తొలగించడం మరియు దేశవ్యాప్తంగా గ్రామీణ పేద కుటుంబాలకు ఆర్థిక సేవలను మెరుగుపరచడం మరియు అన్ని గ్రామీణ పేద కుటుంబాలను చేరుకోవడం మరియు వారి జీవనోపాధిపై ప్రభావం చూపడం.
- అమలు: ప్రతి గ్రామీణ పేద కుటుంబానికి నిరంతర మరియు దీర్ఘకాలిక హ్యాండ్‌హోల్డింగ్ మద్దతును అందించడానికి వృత్తిపరమైన మానవ వనరులను ఉపయోగించి, జాతీయ, రాష్ట్ర, జిల్లా మరియు బ్లాక్ స్థాయిలలో అంకితమైన అమలు మద్దతు యూనిట్లతో ప్రత్యేక ప్రయోజన వాహనాల ద్వారా (స్వయంప్రతిపత్తి గల రాష్ట్ర సంఘాలు) మిషన్ మోడ్‌లో ఇది అమలు చేయబడుతుంది.
APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group
దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ్ అంత్యోదయ యోజన
స్వర్ణ జయంతి గ్రామే స్వరోజ్‌గార్ యోజన (SGSY), దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ్ అంత్యోదయ యోజన – జాతీయ జీవనోపాధి మిషన్ (NRLM) యొక్క పునరుద్ధరించబడిన సంస్కరణగా జూన్ 2011లో భారత ప్రభుత్వం గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ (MORD) ద్వారా ప్రవేశపెట్టబడింది. గ్రామీణ పేదలకు ఆర్థిక సేవలు మరియు స్థిరమైన జీవనోపాధి మెరుగుదలల ద్వారా గృహ ఆదాయం, వారి కోసం సమర్థవంతమైన సంస్థాగత ప్లాట్‌ఫారమ్‌లను నిర్మించాలని మిషన్ ఆశిస్తోంది. ఈ కార్యక్రమం నవంబర్ 2015లో దీనదయాళ్ అంతయోదయ యోజన (DAY-NRLM)గా మార్చబడింది.
స్వీయ-నిర్వహణ స్వయం సహాయక బృందాలు (SHGలు) మరియు సమాఖ్య సంస్థల ద్వారా, జాతీయ గ్రామీణ జీవనోపాధి మిషన్ (NRLM) 600 జిల్లాలు, 6000 బ్లాక్‌లు, 2.5 లక్షల గ్రామ పంచాయితీలు మరియు 6 లక్షలలో 7 కోట్ల గ్రామీణ పేద కుటుంబాలను కవర్ చేయడానికి ఒక ఎజెండాతో ఏర్పాటు చేసింది. దేశంలోని గ్రామాలు మరియు 8-10 సంవత్సరాల కాలంలో జీవనోపాధి సామూహిక సంఘాలకు మద్దతు ఇస్తాయి.
అదనంగా, పేదలు మెరుగైన సామాజిక సాధికారత సూచికలు, వైవిధ్యభరితమైన ప్రమాదం మరియు వారి హక్కులు, హక్కులు మరియు ప్రజా సేవలకు విస్తృతమైన ప్రాప్యత నుండి ప్రయోజనం పొందుతారు. దేశం యొక్క విస్తరిస్తున్న ఆర్థిక వ్యవస్థలో వెనుకబడిన వారికి సహాయం చేయడానికి, NRLM వారి అంతర్గత బలాలను సమాచారం, జ్ఞానం, నైపుణ్యాలు, పరికరాలు, డబ్బు మరియు సమూహీకరణతో సహా వనరులతో భర్తీ చేస్తుంది.
దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ్ అంత్యోదయ యోజన విలువలు
అన్ని NRLM కార్యకలాపాలకు ఈ క్రింది మార్గదర్శక సూత్రాలు ఉన్నాయి:
- కమ్యూనిటీ స్వావలంబన మరియు స్వీయ ఆధారపడటం;
- సంస్థల పారదర్శకత మరియు బాధ్యత;
- ప్రణాళిక, అమలు మరియు పర్యవేక్షణ యొక్క అన్ని దశలలో యాజమాన్యం కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.
దీన్ దయాళ్ ఉపాధ్యాయ్ అంత్యోదయ యోజన లక్షణాలు
సార్వత్రిక సామాజిక సమీకరణ : ప్రతి గుర్తింపు పొందిన గ్రామీణ పేద కుటుంబంలో తప్పనిసరిగా కనీసం ఒక మహిళా సభ్యురాలు తప్పనిసరిగా సకాలంలో స్వయం సహాయక బృందం (SHG) నెట్‌వర్క్‌లో చేర్చబడాలి. ముఖ్యంగా గిరిజన సమూహాలు (PVTGలు), వికలాంగులు (PwDలు), మానవ అక్రమ రవాణా బాధితులు మరియు బంధిత కార్మికులు ప్రత్యేక శ్రద్ధ వహించే బలహీన వర్గాలకు కొన్ని ఉదాహరణలు మాత్రమే. NRLM ఈ కమ్యూనిటీలను చేరుకోవడానికి మరియు పేదరికం నుండి తప్పించుకోవడంలో వారికి సహాయం చేయడానికి ప్రత్యేకమైన విధానాలను అభివృద్ధి చేసింది.
పేదల భాగస్వామ్య గుర్తింపు (PIP) : కమ్యూనిటీ-స్థాయి, పేదల భాగస్వామ్య గుర్తింపు యొక్క బాగా నిర్వచించబడిన, బహిరంగ మరియు సమానత్వ ప్రక్రియ NRLM కింద లక్ష్య సమూహం యొక్క చేరికను నిర్ణయిస్తుంది. NRLM టార్గెట్ గ్రూప్ PIP విధానం ద్వారా తక్కువ-ఆదాయంగా వర్గీకరించబడిన అన్ని గృహాలను కలిగి ఉంటుంది మరియు ఈ సమూహంలోని సభ్యులు అన్ని ప్రోగ్రామ్ ప్రయోజనాలకు అర్హులు.
కమ్యూనిటీ ఫండ్‌లు శాశ్వతత్వంలో వనరులుగా ఉంటాయి : రివాల్వింగ్ ఫండ్ (RF) మరియు కమ్యూనిటీ ఇన్వెస్ట్‌మెంట్ ఫండ్ (CIF) అనేది NRLM వారి సంస్థాగత మరియు ఆర్థిక నిర్వహణ సామర్థ్యాలను మెరుగుపరచడానికి మరియు ప్రధాన స్రవంతి బ్యాంక్ ఫైనాన్సింగ్‌ను పొందేందుకు వీలు కల్పించే ట్రాక్ రికార్డ్‌ను స్థాపించడానికి నిరుపేద సంస్థలకు శాశ్వతంగా విరాళంగా అందించే వనరులు.
ఆర్థిక చేరిక కార్యక్రమం : NRLM సరఫరా మరియు డిమాండ్ వైపులా ఆర్థిక చేరికలను ప్రోత్సహించడానికి కృషి చేస్తుంది. డిమాండ్ వైపు, ఇది వెనుకబడిన వారిలో ఆర్థిక పరిజ్ఞానాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది మరియు SHGలు మరియు వారి సమాఖ్యలకు ఉత్ప్రేరక ధనాన్ని అందిస్తుంది. సరఫరా వైపు, మిషన్ బ్యాంకింగ్ పరిశ్రమతో సహకరిస్తుంది మరియు ICT-ఆధారిత ఆర్థిక వ్యవస్థలు, వ్యాపార కరస్పాండెంట్లు మరియు “బ్యాంక్ మిత్రలు” వంటి పొరుగు నిర్వాహకుల వినియోగాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది. అదనంగా, ఇది గ్రామీణ నివాసితులందరికీ వారి ఆస్తులు, ఆరోగ్యం లేదా రెండింటినీ కోల్పోయే ప్రమాదం నుండి రక్షణను అందించడానికి కృషి చేస్తుంది. అదనంగా, ఇది చెల్లింపులపై దృష్టి పెడుతుంది.
జీవనోపాధి : జీవనం కోసం ప్రస్తుత అవకాశాలను పెంచడం మరియు విస్తరించడం మరియు వ్యవసాయ మరియు వ్యవసాయేతర రంగాలలో కొత్త అవకాశాలను స్వాధీనం చేసుకోవడం ద్వారా “జీవనోపాధి మెరుగుదల” జరుగుతుంది.
| మరింత చదవండి: | |
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
