Introduction | పరిచయం:
దేశాన్ని డిజిటల్ సాధికారత కలిగిన సమాజంగా మరియు విజ్ఞాన ఆర్థిక వ్యవస్థగా మార్చాలనే దృక్పథంతో భారత ప్రభుత్వం. డిజిటల్ ఇండియా “ఫేస్‌లెస్, పేపర్‌లెస్, క్యాష్‌లెస్” హోదాను సాధించడమే లక్ష్యం.
వివిధ పరిణామాలు కాలక్రమానుసారంగా క్రమబద్ధీకరించబడ్డాయి, తద్వారా వాటిని సమర్థవంతంగా నేర్చుకోవచ్చు.
ఆర్థిక లావాదేవీలను డిజిటల్‌గా అందుబాటులోకి తీసుకురావడానికి, 1980ల నుండి డిజిటల్ చెల్లింపుల ప్రదేశంలో ఆవిష్కరణలు కొనసాగుతూనే ఉన్నాయి. చెల్లింపుల వ్యవస్థ యొక్క ఈ మొత్తం అభివృద్ధి ప్రక్రియలో సాధించిన కొన్ని ముఖ్యమైన మైలురాళ్ళు పరిచయం ఉన్నాయి
యొక్క:-
- 1980ల ప్రారంభంలో MICR క్లియరింగ్ : MICR కోడ్ అనేది MICR (మాగ్నెటిక్ ఇంక్ క్యారెక్టర్ రికగ్నిషన్ టెక్నాలజీ) ఉపయోగించి చెక్కులపై ముద్రించిన కోడ్. ఇది చెక్‌ల గుర్తింపును అనుమతిస్తుంది మరియు వేగవంతమైన ప్రాసెసింగ్‌ని సూచిస్తుంది. MICR కోడ్ అనేది 9-అంకెల కోడ్, ఇది ఎలక్ట్రానిక్ క్లియరింగ్ సిస్టమ్ (ECS)లో పాల్గొనే బ్యాంకు మరియు శాఖను ప్రత్యేకంగా గుర్తిస్తుంది.
- 1990లలో ఎలక్ట్రానిక్ క్లియరింగ్ సర్వీస్ (ECS) మరియు ఎలక్ట్రానిక్ ఫండ్స్ ట్రాన్స్ఫర్ (EFT): ECS అనేది పునరావృతమయ్యే లావాదేవీల కోసం ఎలక్ట్రానిక్ చెల్లింపు/రసీదు.
ఆవర్తన స్వభావం. - 1990లలో బ్యాంకుల ద్వారా క్రెడిట్ మరియు డెబిట్ కార్డుల జారీ
- 2000ల ప్రారంభంలో ATMలు, మొబైల్ మరియు ఇంటర్నెట్ బ్యాంకింగ్
- 2004లో నేషనల్ ఫైనాన్షియల్ స్విచ్ (NFS): భారతదేశంలో భాగస్వామ్యం చేయబడిన ATMల యొక్క అతిపెద్ద నెట్‌వర్క్ NFS. దేశంలోని ATMలను ఇంటర్-కనెక్ట్ చేయడం మరియు సౌలభ్యం బ్యాంకింగ్‌ను సులభతరం చేసే లక్ష్యంతో దీనిని 2004లో ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఫర్ డెవలప్‌మెంట్ అండ్ రీసెర్చ్ ఇన్ బ్యాంకింగ్ టెక్నాలజీ (IDRBT) రూపొందించింది, అభివృద్ధి చేసింది మరియు అమలు చేసింది. దీనిని నేషనల్ పేమెంట్స్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (NPCI) నిర్వహిస్తుంది.
- ఎక్రోనిం “NEFT” అంటే నేషనల్ ఎలక్ట్రానిక్ ఫండ్స్ ట్రాన్స్ఫర్. ఇది భారతదేశంలో సాధారణంగా బ్యాంకుల ద్వారా ఒక ఆర్థిక సంస్థ నుండి మరొక ఆర్థిక సంస్థకు నిధులను బదిలీ చేయడానికి ఆన్‌లైన్ వ్యవస్థ. ఈ వ్యవస్థ నవంబర్ 2005లో ప్రారంభించబడింది.
- “RTGS” అనే ఎక్రోనిం అంటే ‘రియల్ టైమ్ గ్రాస్ సెటిల్మెంట్’. RTGS అనేది ఫండ్ ట్రాన్స్ఫర్ సిస్టమ్, ఇక్కడ డబ్బును ‘రియల్ టైమ్’లో మరియు స్థూల ప్రాతిపదికన ఒక బ్యాంకు నుండి మరొక బ్యాంకుకు తరలించబడుతుంది.
- 2008లో చెక్ ట్రంకేషన్ సిస్టమ్ (CTS): ట్రంక్ అనేది చెల్లింపు చేసే బ్యాంక్ బ్రాంచ్‌కు వెళ్లే మార్గంలో ప్రెజెంటింగ్ బ్యాంక్ ద్వారా ఏదో ఒక సమయంలో డ్రాయర్ ద్వారా జారీ చేయబడిన భౌతిక చెక్కు యొక్క ప్రవాహాన్ని ఆపే ప్రక్రియ. దాని స్థానంలో MICR బ్యాండ్, ప్రెజెంటేషన్ తేదీ, ప్రెజెంటింగ్ బ్యాంక్ మొదలైన వాటితో పాటు సంబంధిత సమాచారంతో పాటు చెక్కు యొక్క ఎలక్ట్రానిక్ ఇమేజ్ క్లియరింగ్ హౌస్ ద్వారా చెల్లింపు శాఖకు పంపబడుతుంది.
APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group
Immediate Payment Service (IMPS) | తక్షణ చెల్లింపు సేవ (IMPS)
IMPS: నవంబర్ 2010: నేషనల్ పేమెంట్స్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (NPCI) యొక్క తక్షణ చెల్లింపు సేవ (IMPS) అనేది 24×7 తక్షణ దేశీయ నిధుల బదిలీ సౌకర్యాన్ని అందించే ముఖ్యమైన చెల్లింపు వ్యవస్థ మరియు ఇంటర్నెట్ బ్యాంకింగ్, మొబైల్ బ్యాంకింగ్ యాప్‌లు, బ్యాంక్ శాఖలు వంటి వివిధ మార్గాల ద్వారా అందుబాటులో ఉంటుంది. , ATMలు, SMS మరియు IVRS. IMPSలో ప్రతి లావాదేవీ పరిమితి, జనవరి 2014 నుండి అమలులోకి వస్తుంది, ఇది ₹2 లక్షలకు పరిమితం చేయబడింది, కానీ SMS మరియు IVRS కాకుండా ఇతర ఛానెల్‌లకు ఇప్పుడు 5 లక్షలకు పరిమితమైంది. SMS మరియు IVRS ఛానెల్‌ల కోసం ఒక్కో లావాదేవీ పరిమితి ₹5000.
Aadhaar Enabled Payment System (AEPS) | ఆధార్ ఎనేబుల్డ్ పేమెంట్ సిస్టమ్
AEPS: నవంబర్ 2010: ఆధార్ ఎనేబుల్డ్ పేమెంట్ సిస్టమ్ (AEPS) అనేది బ్యాంక్ కస్టమర్ తన ఆధార్ ఎనేబుల్డ్ బ్యాంక్ ఖాతాను యాక్సెస్ చేయడానికి మరియు బ్యాలెన్స్ ఎంక్వైరీ, నగదు ఉపసంహరణ వంటి ప్రాథమిక బ్యాంకింగ్ లావాదేవీలను నిర్వహించడానికి ఆధార్‌ని అతని/ఆమె గుర్తింపుగా ఉపయోగించుకునే చెల్లింపు సేవ. వ్యాపార కరస్పాండెంట్ ద్వారా చెల్లింపులు.
Rupay | రూపే
రూపే : మార్చి 2012: ఇది భారతదేశం యొక్క కార్డ్ నెట్‌వర్క్. ఇది NPCI యొక్క ఉత్పత్తి
National Automated Clearing House (NACH) | నేషనల్ ఆటోమేటెడ్ క్లియరింగ్ హౌస్
NACH: డిసెంబర్ 2012: నేషనల్ పేమెంట్స్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా ద్వారా ప్రవేశపెట్టబడిన నేషనల్ ఆటోమేటెడ్ క్లియరింగ్ హౌస్ అనేది ఒక కేంద్రీకృత క్లియరింగ్ సేవ, ఇది ఇంటర్‌బ్యాంక్ అధిక వాల్యూమ్, తక్కువ విలువ గల లావాదేవీలను పునరావృతం మరియు ఆవర్తన స్వభావంతో అందించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ఇది ECS యొక్క వారసుడు.
National Unified USSD Platform | జాతీయ ఏకీకృత USSD ప్లాట్‌ఫారమ్
నేషనల్ యూనిఫైడ్ USSD ప్లాట్‌ఫారమ్ :(NUUP*99#)*99# :ఆగస్టు 2014: NUUP సేవ అనేది NPCI నుండి USSD ఆధారిత మొబైల్ బ్యాంకింగ్ సేవ, దీనిని ఉపయోగించి మొబైల్ ఇంటర్నెట్ కనెక్షన్ లేకుండా మొబైల్ ఫోన్‌ని ఉపయోగించి ఆర్థిక మరియు ఆర్థికేతర లావాదేవీలు చేయవచ్చు.
Current Affairs:
| Daily Current Affairs In Telugu | Weekly Current Affairs In Telugu |
| Monthly Current Affairs In Telugu | AP & TS State GK |
Unified Payment Interface (UPI) | యూనిఫైడ్ పేమెంట్ ఇంటర్‌ఫేస్
UPI: ఆగస్ట్ 2016: యూనిఫైడ్ పేమెంట్ ఇంటర్‌ఫేస్ అనేది తక్షణ రియల్ టైమ్ పేమెంట్ సిస్టమ్, ఇది మొబైల్ ప్లాట్‌ఫారమ్ ద్వారా రెండు బ్యాంక్ ఖాతాల మధ్య నిధులను తక్షణమే బదిలీ చేయడంలో సహాయపడుతుంది.
National Electronic Toll Collection (NETC), Fastag | జాతీయ ఎలక్ట్రానిక్ టోల్ కలెక్షన్, ఫాస్టాగ్
Netc, Fastag: డిసెంబర్ 2016: నేషనల్ ఎలక్ట్రానిక్ టోల్ కలెక్షన్ (NETC) ప్రోగ్రామ్ భారతీయ మార్కెట్ యొక్క ఎలక్ట్రానిక్ టోల్ అవసరాలను తీర్చడానికి అభివృద్ధి చేయబడింది, ఇది సెటిల్మెంట్ మరియు వివాద నిర్వహణ కోసం క్లియరింగ్ హౌస్ సేవలతో సహా ఇంటర్‌ఆపరబుల్ దేశవ్యాప్తంగా టోల్ చెల్లింపు పరిష్కారాన్ని అందిస్తుంది. FASTag అనేది NHAIచే నిర్వహించబడే ఎలక్ట్రానిక్ టోల్ సేకరణ వ్యవస్థ. రేడియో ఫ్రీక్వెన్సీ గుర్తింపు (RFID) సాంకేతికత ఆధారంగా.
Bharat Bill Pay | భారత్ బిల్ పే
భారత్ బిల్ పే: అక్టోబరు 2017: భారత్ బిల్ చెల్లింపు వ్యవస్థ (BBPS) అనేది RBI నిర్దేశిత వ్యవస్థ, ఇది భౌగోళిక ప్రాంతాలలో వినియోగదారులకు నిశ్చయత, విశ్వసనీయత మరియు లావాదేవీల భద్రతతో సమీకృత మరియు పరస్పరం పనిచేసే బిల్లు చెల్లింపు సేవలను అందిస్తుంది.
National Common Mobility Card (NCMC) | నేషనల్ కామన్ మొబిలిటీ కార్డ్
NCMC: నేషనల్ కామన్ మొబిలిటీ కార్డ్ అనేది భారత ప్రభుత్వ హౌసింగ్ మరియు అర్బన్ అఫైర్స్ మంత్రిత్వ శాఖ ద్వారా రూపొందించబడిన ఇంటర్-ఆపరబుల్ ట్రాన్స్‌పోర్ట్ కార్డ్. ఇది 4 మార్చి 2019న ప్రారంభించబడింది.
చెల్లింపుల పరిశ్రమలో ఆవిష్కరణను ఏకీకృతం చేయడానికి, ప్రభుత్వం నేషనల్ పేమెంట్స్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (NPCI)ని స్థాపించింది, ఇది లాభాపేక్ష లేని గొడుగు సంస్థను భారతదేశం యొక్క రిటైల్ చెల్లింపు వ్యవస్థలను నిర్వహించడానికి 2009లో స్థాపించబడింది. NPCI కార్యకలాపాలలో ఎక్కువ సామర్థ్యాన్ని సాధించడం మరియు చెల్లింపు వ్యవస్థల పరిధిని విస్తృతం చేయడం కోసం సాంకేతికతను ఉపయోగించడం ద్వారా రిటైల్ చెల్లింపు వ్యవస్థలలో ఆవిష్కరణలను తీసుకురావడంపై తీవ్రంగా దృష్టి సారించింది.
మరింత చదవండి:
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
