జనాభా మరియు సంబంధిత సమస్యలు
UN ప్రకారం, ఏప్రిల్ 2023లో, భారతదేశం యొక్క జనాభా 1,425,775,850 మందికి చేరుతుందని అంచనా వేయబడింది, ఇది చైనా ప్రధాన భూభాగంలోని జనాభాను మించిపోయింది జనాభా అనేది నిర్దిష్ట భౌగోళిక ప్రాంతం లేదా దేశంలో నివసిస్తున్న వ్యక్తుల మొత్తం సంఖ్య. ఇది వివిధ సామాజిక, ఆర్థిక మరియు పర్యావరణ సమస్యలను ప్రభావితం చేసే ముఖ్యమైన అంశం. జనాభా మరియు సంబంధిత సమస్యకు సంబంధించిన కొన్ని కీలక అంశాలు ఇక్కడ ఉన్నాయి జనాభా ఒక ప్రాంతం యొక్క వాహక సామర్థ్యాన్ని మించిపోయినప్పుడు, అది అధిక జనాభాకు దారి తీస్తుంది. అధిక జనాభా ఆహారం, నీరు, గృహాలు మరియు ఆరోగ్య సంరక్షణ వంటి వనరులను దెబ్బతీస్తుంది మరియు వ్యక్తులందరికీ ప్రాథమిక సౌకర్యాలు మరియు సేవలను అందించడంలో సవాళ్లను సృష్టిస్తుంది.
1804లో, భూమిపై ఉన్న ప్రజల సంఖ్య ఒక బిలియన్‌కు చేరుకుంది. 1930లో, రెండవ బిలియన్‌కు చేరుకోవడానికి అదనంగా 126 సంవత్సరాలు పట్టింది, మరియు మూడవ స్థానానికి చేరుకోవడానికి మరో 30 సంవత్సరాలు పట్టింది. ఐదవ బిలియన్ 13 సంవత్సరాలలో పూర్తయింది, అయితే నాల్గవ బిలియన్‌కు 14 సంవత్సరాలు మాత్రమే అవసరం. మానవుల వేగవంతమైన విస్తరణ తక్కువ అభివృద్ధి చెందిన ప్రాంతాలలో అనేక సమస్యలకు జన్మనిస్తుంది. జనాభా పెరుగుదలను నివారించడానికి తక్షణ చర్యలు తీసుకోవాలని సూచించబడింది, ఎందుకంటే అలా చేయడంలో వైఫల్యం పర్యావరణ హాని మరియు ఆహార వనరుల కొరత వంటి ప్రధాన సమస్యలకు దారి తీస్తుంది.
APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group
జనాభా పంపిణీపై ప్రభావం చూపే అంశాలు
భౌగోళిక అంశాలు : నీటి లభ్యత, భూమి రూపాలు, వాలులు, వాతావరణం, ప్రకృతి వైపరీత్యాలు, నేల, నేల సంతానోత్పత్తి, స్థలం యొక్క స్థానం మొదలైన అంశాలు అన్నీ జనాభా పంపిణీపై ప్రభావం చూపిస్తాయి.
సామాజిక-ఆర్థిక అంశాలు : విద్య, బాల్య వివాహాలు, గర్భనిరోధక వినియోగం మరియు మతం వంటి సామాజిక అంశాలు-జనాభా పెరుగుదలకు అత్యంత బలమైన సంబంధం కలిగి ఉన్నాయని ప్రధాన పరిశోధనలు చెబుతున్నాయి. విద్యావంతులైన దంపతులకు పిల్లలు తక్కువగా ఉంటారు. ఎక్కువ మతపరమైన వ్యక్తులు ఎక్కువ మంది పిల్లలను కలిగి ఉంటారు. పట్టణీకరణ, రవాణా, కమ్యూనిటీల సామాజిక సంస్థ, మొదలైనవి.
రాజకీయ అంశాలు : యుద్ధం మరియు రాజకీయ విభేదాలు, రాజకీయ అశాంతి మరియు వివక్ష, విధానాలు మొదలైన అంశాలు జనాభా పంపిణీపై ప్రభావం చూపుతాయి.
పెరుగుతున్న జనాభా వల్ల కలిగే అవకాశాలు
- పెరుగుతున్న పని వయస్సు జనాభా తలసరి ఆర్థిక వృద్ధికి అవకాశం కల్పిస్తుంది. “జనాభా డివిడెండ్,” వేగవంతమైన ఆర్థిక వృద్ధికి సమయ-పరిమిత సంభావ్యత, వయస్సు పంపిణీలో ఈ మార్పు ద్వారా సాధ్యమవుతుంది.
- మనుగడ కోసం ఎగుమతులపై తక్కువ ఆధారపడే వినియోగ-ఆధారిత ఆర్థిక వ్యవస్థ అభివృద్ధికి ఇది దోహదపడుతుంది.
- అంతర్జాతీయ పెట్టుబడిదారులకు, పెద్ద దేశీయ మార్కెట్ ఆకర్షణీయంగా ఉంది. ఫలితంగా, ఇది దేశీయ ఆర్థిక వ్యవస్థలోకి విదేశీ పెట్టుబడులను ఆకర్షించడానికి దోహదం చేస్తుంది.
- పెరుగుతున్న జనాభా ఇతర దేశాలకు వలసల అవకాశాలను పెంచుతుంది, ఇది మరింత విదేశీ మారక నిల్వల సృష్టికి దోహదపడుతుంది మరియు విదేశాలలో దేశం యొక్క మృదువైన శక్తిని బలపరుస్తుంది. ఉదాహరణకు, U.S.లోని భారతీయ డయాస్పోరా భారతదేశంలో నివసించే వారి కుటుంబాలకు రెమిటెన్స్‌లలో గణనీయమైన వాటాను పంపుతుంది.
జనాభా పెరుగుదలకు సంబంధించిన సమస్యలు
అధిక జనాభా మన ఉనికికే తీవ్ర ముప్పు. అసమాన వనరుల పంపిణీ, తక్కువ జీవన పరిస్థితులు, విచ్ఛిన్నమైన ఆరోగ్య వ్యవస్థ మరియు ఇతరులతో సహా రాజకీయాలు, సమాజం మరియు ఆర్థిక వ్యవస్థతో ఇది సమస్యలకు దారితీస్తుంది. దేశం యొక్క మౌలిక సదుపాయాలను అప్‌గ్రేడ్ చేయడానికి అన్ని ప్రయత్నాలను బలహీనపరుస్తుంది మరియు సామాజిక సంక్షేమ కార్యక్రమాలను అసమర్థంగా చేస్తుంది.
పర్యావరణ క్షీణత
సహజ వనరుల హద్దులేని ఉపయోగం, అలాగే బొగ్గు, చమురు మరియు సహజ వాయువు (శిలాజ ఇంధనాలు) నుండి శక్తి ఉత్పత్తిలో పెరుగుదల, గ్రహం మీద ప్రతికూల ప్రభావాన్ని చూపుతోంది. గృహ, పారిశ్రామిక మరియు వ్యవసాయ అవసరాల కోసం నీటిని మళ్లించడం వలన నదుల కాలుష్యం పెరిగి నదుల స్వీయ-శుభ్రత లక్షణాలు తగ్గుతాయి.పెరిగిన వినోద కార్యకలాపాలు మరియు పర్యాటకం వల్ల కలిగే ఆటంకం, ప్రజలు వదిలిపెట్టిన వ్యర్థాలతో సహజ పర్యావరణ వ్యవస్థలను కలుషితం చేస్తుంది.
పెరుగుతున్న జనాభా పరిమాణాలు అటవీ నిర్మూలన, గాలి మరియు నీటి కాలుష్యం, నివాస విధ్వంసం మరియు పెరిగిన కర్బన ఉద్గారాల వంటి పర్యావరణ సమస్యలకు దోహదం చేస్తాయి. వనరులు మరియు శక్తి కోసం డిమాండ్ సహజ పర్యావరణ వ్యవస్థలపై ఒత్తిడిని కలిగిస్తుంది, జీవవైవిధ్యం మరియు వాతావరణ మార్పులను ప్రభావితం చేస్తుంది.
ఆహార భద్రత
2050 నాటికి ప్రపంచ జనాభా 9 బిలియన్లకు పెరుగుతుందని అంచనా వేయబడింది మరియు ఆహార ఉత్పత్తి రెట్టింపు అవుతుంది; కొనుగోలు శక్తిలో మెరుగుదల మరియు ఆహారపు అలవాట్లను మార్చడం (జంతువుల ఉత్పత్తులకు మారడం) ఆహార ధాన్యాల అవసరాన్ని మరింత పెంచవచ్చు. రాబోయే ఐదు దశాబ్దాలలో, ఆహారం మరియు పోషకాహార భద్రత ప్రపంచంలోని అనేక ప్రాంతాలలో ముఖ్యంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో మరియు అభివృద్ధి చెందిన దేశాలలో పేదరికం యొక్క పాకెట్లలో కీలకం కావచ్చు.
సంవత్సరాలుగా ముతక ధాన్యం ఉత్పత్తి నిలిచిపోయింది మరియు ముతక ధాన్యం యొక్క తలసరి లభ్యత గణనీయంగా తగ్గింది; పేద జనాభాలో కూడా ముతక ధాన్యాల నుండి బియ్యం మరియు గోధుమ వినియోగానికి మారడం జరిగింది.
పెరుగుతున్న జనాభా ఆహార అవసరాలను తీర్చడం ఒక క్లిష్టమైన సమస్య. ప్రపంచ జనాభా విస్తరిస్తున్నందున, స్థిరమైన వ్యవసాయాన్ని నిర్ధారించడం, పంట దిగుబడిని పెంచడం, పంపిణీ వ్యవస్థలను మెరుగుపరచడం మరియు ఆహార వ్యర్థాలు మరియు పోషకాహార లోపం వంటి సమస్యలను పరిష్కరించడం చాలా కీలకం.
పెరుగుతున్న జీవన వ్యయాలు
తక్కువ వనరులు, తక్కువ నీరు, చాలా మంది వ్యక్తులను పరిమిత ప్రదేశాల్లో అందుబాటులో ఉండటం మరియు డబ్బు లేకపోవడం జీవన వ్యయంలో పెరుగుదలను రేకెత్తిస్తోంది, తద్వారా జనాభాలో ఒక శాతం మాత్రమే వారి అవసరాలన్నింటినీ తీర్చగలుగుతారు.
వృద్ధాప్య జనాభా
అనేక దేశాలలో, జనాభా వృద్ధాప్య జనాభా వైపు జనాభా మార్పును ఎదుర్కొంటోంది. ఈ ధోరణి వృద్ధులకు ఆరోగ్య సంరక్షణ మరియు సామాజిక మద్దతును అందించడంలో, తగినంత పదవీ విరమణ ప్రయోజనాలను అందించడంలో మరియు ఉత్పాదక శ్రామిక శక్తిని నిర్వహించడంలో సవాళ్లను కలిగిస్తుంది.
వలసలు మరియు శరణార్థుల సంక్షోభం
జనాభా పెరుగుదల, సామాజిక-రాజకీయ కారకాలు మరియు పర్యావరణ మార్పులతో పాటు వలసలు మరియు శరణార్థుల సంక్షోభాలు పెరగడానికి దారితీయవచ్చు. సంఘర్షణలు, ఆర్థిక అస్థిరత లేదా పర్యావరణ వైపరీత్యాల కారణంగా పెద్ద సంఖ్యలో ప్రజలు తమ ఇళ్లను వదిలి వెళ్ళవలసి వస్తుంది, ఫలితంగా ఆతిథ్య దేశాలకు మానవతా సవాళ్లు ఎదురవుతాయి.
నిరుద్యోగం
అధిక జనాభా ఫలితంగా కార్మికుల పెద్ద సైన్యం ఉన్నప్పటికీ, మూలధన వనరుల కొరత కారణంగా ప్రతి శ్రామిక వ్యక్తికి జీవన వేతనం చెల్లించే ఉద్యోగం ఇవ్వడం కష్టం.
వనరుల క్షీణత
అధిక వనరుల దోపిడీ, పర్యావరణ క్షీణత మరియు క్షీణతకు అధిక జనాభా ప్రత్యక్ష కారణం. భారతదేశంలో వనరులు స్థిరంగా ఉన్నప్పటికీ లేదా అంకగణితంలో విస్తరించి, వనరుల పరిమితులను ఉత్పత్తి చేస్తున్నప్పటికీ, భారతదేశంలో జనాభా పెరుగుదల రేఖాగణితంగా ఉంది.
అంటు వ్యాధుల వ్యాప్తి
ప్రజల ఆరోగ్యాన్ని ప్రభావితం చేసే ప్రధాన అంశాలలో ఒకటి జనాభా పెరుగుదల. పట్టణ రద్దీ మరియు జనాభా పెరుగుదల కారణంగా పర్యావరణ మార్పులు వంటి ఆందోళనల ఫలితంగా అనేక అంటు వ్యాధులు ఉద్భవించాయి. జనాభా పెరుగుదల కారణంగా ప్రభుత్వాలు తమ ఆరోగ్య సంరక్షణ సౌకర్యాలు మరియు వ్యవస్థలను విస్తరించలేకపోతున్నాయి. పెరుగుతున్న జనాభా అన్ని వ్యక్తులకు నాణ్యమైన వైద్య సేవలను అందించడానికి ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థలపై ఒత్తిడి తెస్తుంది. అదనంగా, జనసాంద్రత ఉన్న ప్రాంతాలు అంటువ్యాధుల వ్యాప్తిని సులభతరం చేస్తాయి, వ్యాధి నియంత్రణ మరియు నివారణ మరింత సవాలుగా మారతాయి.
పట్టణీకరణ
వేగవంతమైన జనాభా పెరుగుదల తరచుగా పట్టణీకరణ పెరుగుదలకు దారితీస్తుంది, ఎక్కువ మంది ప్రజలు మెరుగైన అవకాశాల కోసం గ్రామీణ ప్రాంతాల నుండి నగరాలకు వలసపోతున్నారు. పట్టణీకరణ వలన రద్దీ, సరిపడా మౌలిక సదుపాయాలు, పెరిగిన కాలుష్యం మరియు వనరులకు అధిక డిమాండ్ వంటి సమస్యలు ఏర్పడవచ్చు.
పేదరికం మరియు అసమానత
జనాభా పెరుగుదల పేదరికం మరియు ఆదాయ అసమానతలను తీవ్రతరం చేస్తుంది. అధిక జనాభా సాంద్రత కలిగిన ప్రాంతాలలో, పరిమిత వనరులు పెద్ద సంఖ్యలో ప్రజల మధ్య పంపిణీ చేయబడతాయి, ఫలితంగా విద్య, వైద్యం మరియు ఉపాధి అవకాశాలకు అసమాన ప్రాప్యత ఏర్పడుతుంది.
ఈ జనాభా సంబంధిత సవాళ్లను పరిష్కరించడానికి, ప్రభుత్వాలు, విధాన రూపకర్తలు మరియు అంతర్జాతీయ సంస్థలు కుటుంబ నియంత్రణ, విద్య, ఆరోగ్య సంరక్షణ సదుపాయం, స్థిరమైన అభివృద్ధి మరియు పర్యావరణ పరిరక్షణ వంటి కార్యక్రమాలపై దృష్టి సారించాలి. ఈ ప్రయత్నాలు ద్వారా సామాజిక శ్రేయస్సు మరియు స్థిరమైన జీవనాన్ని ప్రోత్సహిస్తూ జనాభా పెరుగుదల మరియు వనరుల లభ్యత మధ్య సమతుల్యతను సాధించడం సాధ్యమవుతుంది.
భారతీయ సమాజం స్టడీ మెటీరీయల్ ఆర్టికల్స్
| ప్రాంతీయతత్వం | సామాజిక వ్యవస్థ – పరివర్తన పక్రియ |
| మహిళలు మరియు మహిళా సంస్థల పాత్ర | పాశ్చాత్యీకరణం |
| సామాజిక సమస్యలు | లౌకికి కరణం |
| మరింత చదవండి |
|
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
