మద్దతు ధర పథకం: మార్కెట్ స్థిరత్వం కోసం ఒక ముఖ్యమైన సాధనం | For APPSC, TSPSC & Groups

మద్దతు ధర పథకం: మార్కెట్ స్థిరత్వం కోసం ఒక ముఖ్యమైన సాధనం

ఈ పథకం వార్తల్లో ఎందుకు ఉంది?
ద్రవ్యోల్బణాన్ని నియంత్రించడానికి మరియు సరఫరాను పెంచడానికి భారత ప్రభుత్వం గరిష్ట సంఖ్యలో కొనుగోలు చేయగల నిర్దిష్ట పప్పులపై పరిమితులను తొలగించింది. 2023-24 కాలానికి మద్దతు ధర పథకం కార్యకలాపాల కింద కంది పప్పు, మినపప్పు మరియు ఎర్ర కందిపప్పుసేకరణపై పరిమితులను  ఎత్తివేసింది. ఎలాంటి పరిమితులు లేకుండా కనీస మద్దతు ధరకు ఈ పప్పులను రైతుల నుంచి కొనుగోలు చేయడానికి ఈ నిర్ణయం ఉపడయోగపడుతుంది.

ఈ పప్పుధాన్యాలను లాభదాయకమైన ధరలకు సేకరించాలన్న ప్రభుత్వ నిబద్ధత, ఉత్పత్తిని పెంచే లక్ష్యంతో రాబోయే ఖరీఫ్ మరియు రబీ విత్తన సీజన్లలో కంది పప్పు, మినపప్పు మరియు ఎర్ర కందిపప్పు పంట సాగుచేయడానికి రైతులను ప్రోత్సహిస్తుంది.

సంభావ్య ద్రవ్యోల్బణ ఒత్తిళ్లను అరికట్టే దిశగా ఇది సానుకూల చర్య అని నిర్మల్ బ్యాంగ్ ఇన్ స్టిట్యూషనల్ ఈక్విటీస్ కు చెందిన ఆర్థికవేత్త థెరిసా జాన్ అన్నారు. ఏదేమైనా, పప్పుధాన్యాల సేకరణ యంత్రాంగాలు తృణధాన్యాల మాదిరిగా పటిష్టంగా లేవని, ప్రధానంగా వ్యక్తిగత రాష్ట్రాలు నిర్వహిస్తాయని జాన్ పేర్కొన్నారు. కొనుగోళ్లకు పరిమితి లేనప్పటికీ రాష్ట్ర సేకరణ వ్యవస్థపై రైతులకు ఉన్న నమ్మకంపైనే ఈ ప్రక్రియ సమర్థత ఆధారపడి ఉంటుంది అని తెలిపారు.

మద్దతు ధర పథకం: పరిచయం

ప్రభుత్వాలు తరచుగా వివిధ వ్యవసాయ విధానాల ద్వారా ధరల స్థిరత్వాన్ని, ఉత్పత్తిదారులు మరియు వినియోగదారుల ప్రయోజనాలను రక్షించడానికి తగిన చర్యలు తీసుకుంటాయి. నిర్దిష్ట వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల ధరలను స్థిరీకరించడానికి రూపొందించిన యంత్రాంగమైన ప్రైస్ సపోర్ట్ స్కీమ్ (PSS) అటువంటి విధానాలలో ఒకటి. ఈ వ్యాసం ధరల మద్దతు పథకం యొక్క భావనను పరిశీలిస్తుంది, దాని లక్ష్యాలు, పనితీరు మరియు వ్యవసాయ రంగంపై ప్రభావాలను అన్వేషిస్తుంది.

మద్దతు ధర పథకం అంటే ఏమిటి?

మద్దతు ధర పథకం అనేది కొన్ని వస్తువులను కనీస ధరకు కొనుగోలుకి హామీ ఇవ్వడం. దీని ద్వారా వ్యవసాయ ఉత్పత్తిదారులకు రక్షణని అందించడానికి ఉద్దేశించిన ప్రభుత్వ చొరవ. మిగులు ఉత్పత్తులను ప్రభుత్వం ముందుగా నిర్ణయించిన కనీస ధరకు రైతుల నుండి కొనుగోలు చేస్తుంది, ఇది తరచుగా ప్రస్తుత మార్కెట్ రేటు కంటే ఎక్కువగా ఉంది. ఇలా చేయడం ద్వారా ఈ వస్తువుల ధరలు ఒక నిర్దిష్ట స్థాయి కంటే దిగువకు పడిపోకుండా ఉంటాయి.

మద్దతు ధర పథకం యొక్క లక్ష్యాలు:

ప్రైస్ సపోర్ట్ స్కీమ్(PSS) బహుళ లక్ష్యాలను అందిస్తుంది, అవి:

• ఆదాయ స్థిరత్వాన్ని నిర్ధారించడం: కనీస ధర కల్పించడం ద్వారా, ఈ పథకం రైతులకు స్థిరమైన ఆదాయాన్ని అందిస్తుంది, మార్కెట్ శక్తుల వల్ల కలిగే ధరల హెచ్చుతగ్గుల నుండి వారిని కాపాడుతుంది.
• ఉత్పత్తిని ప్రోత్సహించడం: కనీస ధర హామీ రైతుల ఉత్పత్తిని పెంచడానికి ప్రోత్సహిస్తుంది, ఎందుకంటే వారికి నిర్దిష్ట స్థాయి లాభదాయకత ఉంటుంది. ఇది దేశం యొక్క మొత్తం ఆహార భద్రతకు దోహదపడుతుంది.
• మార్కెట్ అస్థిరత: PSS తీవ్ర ధరల అస్థిరతకు వ్యతిరేకంగా నిల్వలను పెంచనుంది, రైతులు ఎదుర్కొంటున్న నష్టాలను తగ్గించడం మరియు మార్కెట్‌లో వ్యవసాయ వస్తువుల సరఫరాను మెరుగుపరుస్తుంది.

మద్దతు ధర పథకం యొక్క పనితీరు:

• వస్తువుల గుర్తింపు: ఆర్థిక వ్యవస్థకు అవసరమైన మరియు ధరల హెచ్చుతగ్గులకు లోనయ్యే నిర్దిష్ట వస్తువులను ప్రభుత్వాలు గుర్తిస్తాయి. ఈ వస్తువులలో తరచుగా బియ్యం, గోధుమలు మరియు మొక్కజొన్న వంటి ప్రధాన పంటలు ఉంటాయి.
• కనీస మద్దతు ధర (MSP) నిర్ణయం: ఉత్పత్తి ఖర్చులు, మార్కెట్ పరిస్థితులు మరియు వ్యవసాయ లాభదాయకత వంటి అంశాలను పరిగణనలోకి తీసుకుని, ప్రతి వస్తువుకు కనీస మద్దతు ధర (MSP)ని ప్రభుత్వం నిర్ణయిస్తుంది. రైతులకు ప్రోత్సాహకం అందించడానికి సాధారణంగా మార్కెట్ ధర కంటే MSP ఎక్కువగా ఉంటుంది.
• సేకరణ విధానం: రైతులు తమ ఉత్పత్తులను MSPకి విక్రయించడానికి ప్రభుత్వం కొనుగోలు కేంద్రాలు లేదా ఏజెన్సీలను ఏర్పాటు చేస్తుంది. ఈ ఏజెన్సీలు మిగులు ఉత్పత్తులను కొనుగోలు చేసి తదనుగుణంగా రైతులకు పరిహారం చెల్లిస్తాయి.
• నిల్వల నిర్వహణ: సేకరించిన ఉత్పత్తులను ప్రభుత్వం నిర్వహిస్తుంది, అది గిడ్డంగులలో నిల్వ చేయవచ్చు లేదా ప్రజా పంపిణీ వ్యవస్థలు లేదా అత్యవసర సహాయ చర్యలు వంటి వివిధ సంక్షేమ కార్యక్రమాల కోసం ఉపయోగించవచ్చు.

మద్దతు ధర పథకం యొక్క ప్రభావాలు:
మద్దతు ధర పథకం వ్యవసాయ రంగం, అలాగే విస్తృత ఆర్థిక వ్యవస్థపై సానుకూల మరియు ప్రతికూల ప్రభావాలను కలిగి ఉంది:

సానుకూల ప్రభావాలు:

• ఆదాయ భద్రత: ఈ పథకం రైతులకు స్థిరమైన ఆదాయాన్ని అందిస్తుంది, ఆర్థిక ఇబ్బందుల ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుంది.
• ఆహార భద్రత: పెరిగిన ఉత్పత్తిని ప్రోత్సహించడం ద్వారా, PSS మెరుగైన ఆహార భద్రత మరియు అవసరమైన వస్తువుల లభ్యతకు దోహదం చేస్తుంది.
• మార్కెట్ స్థిరత్వం: ఈ పథకం ధరలను స్థిరీకరించడంలో సహాయపడుతుంది, రైతులు మరియు వినియోగదారులపై ప్రతికూల ప్రభావం చూపే తీవ్ర హెచ్చుతగ్గులను నివారిస్తుంది.

ప్రతికూల ప్రభావాలు:

• మార్కెట్ వక్రీకరణ: ఈ పథకం మార్కెట్ అసమతుల్యతలను సృష్టించి, స్టాక్‌లో అధిక సరఫరా మరియు అదనపు నిల్వలకు దారితీయవచ్చు.
• ప్రభుత్వంపై వ్యయ భారం: ధర మద్దతు పథకాన్ని అమలు చేయడం వల్ల ప్రభుత్వానికి ఆర్థికంగా డిమాండ్ ఉంటుంది, దీనికి గణనీయమైన బడ్జెట్ కేటాయింపులు అవసరం.
• అసమర్థ వనరుల కేటాయింపు: స్థిరమైన MSP రైతులను వారి పంటలను వైవిధ్యపరచకుండా లేదా మరింత లాభదాయకమైన ఎంపికలను అన్వేషించకుండా నిరుత్సాహపరుస్తుంది, ఇది వ్యవసాయ ఆవిష్కరణలకు ఆటంకం కలిగిస్తుంది.

మద్దతు ధర పథకం: లబ్ధిదారులు

• MSP పథకం కింద, ప్రభుత్వం రైతుల నుండి నిర్దిష్ట వ్యవసాయ వస్తువులను కొనుగోలు చేయడానికి అంగీకరించి కనీస ధరను నిర్ణయిస్తుంది.
• ఈ కనీస ధర రైతులకు వారి ఉత్పత్తులకు నిశ్చయమైన ఆదాయాన్ని అందించడానికి, మార్కెట్ హెచ్చుతగ్గుల నుండి వారిని రక్షించడానికి మరియు వ్యవసాయ ఉత్పత్తిని ప్రోత్సహించడానికి ఉద్దేశించబడింది.
• MSP పథకం యొక్క లబ్ధిదారులు ప్రధానంగా గోధుమ, వరి, పప్పుధాన్యాలు, నూనెగింజలు మరియు పత్తి వంటి MSP-మద్దతు గల పంటల సాగులో నిమగ్నమై ఉన్న రైతులు.
• భారతదేశంలోని వివిధ రాష్ట్రాలలో చిన్న మరియు పెద్ద రైతులకు ఈ పథకం వర్తిస్తుంది.
• రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు కేంద్ర ప్రభుత్వంతో సమన్వయంతో వ్యవసాయ విధానాలను అమలు చేస్తున్నందున నిర్దిష్ట లబ్ధిదారులు మరియు అర్హత ప్రమాణాలు రాష్ట్రం నుండి రాష్ట్రానికి మారవచ్చు.

మద్దతు ధర పథకం: నిధుల నిర్మాణం
నిధుల పరంగా, MSP పథకం కేంద్ర ప్రభుత్వం చేసిన బడ్జెట్ కేటాయింపుల ద్వారా నిధులు సమకూరుస్తుంది. రైతుల నుంచి ఎంఎస్‌పీపై వ్యవసాయ ఉత్పత్తులను కొనుగోలు చేసేందుకు ప్రభుత్వం కొంత మొత్తాన్ని కేటాయించింది. ఈ నిధులు సేకరణ, నిల్వ, రవాణా మరియు ఇతర సంబంధిత ఖర్చుల ఖర్చులను కవర్ చేయడానికి ఉపయోగించబడతాయి.

మద్దతు ధర పథకం: విజన్
వ్యవసాయ మార్కెట్లను స్థిరీకరించడంలో, రైతులకు ఆదాయ భద్రత కల్పించడంలో మరియు నిత్యావసర వస్తువుల లభ్యతను కొనసాగించడంలో మద్దతు ధర పథకం కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. ఇది ఆదాయ స్థిరత్వం మరియు ఆహార భద్రత వంటి ప్రయోజనాలను అందిస్తున్నప్పటికీ, విధాన నిర్ణేతలు మార్కెట్ వక్రీకరణ మరియు బడ్జెట్ ఒత్తిళ్లు వంటి దాని సంభావ్య లోపాలను జాగ్రత్తగా పరిశీలించాలి. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రభావవంతమైన మద్దతు ధర పథకాలను అమలు చేయడంలో ధర స్థిరత్వం మరియు మార్కెట్ సామర్థ్యం మధ్య సమతుల్యతను సాధించడం ఒక కీలక సవాలుగా మిగిలిపోయింది.

Sharing is caring!