పాలిటీ స్టడీ నోట్స్, లోక్‌సభ ప్రొ-టెం స్పీకర్, పాత్ర మరియు విధులు | APPSC, TSPSC Groups

18వ లోక్‌సభ తొలి సెషన్‌లో స్పీకర్‌ను ఎన్నుకుంటారు. ఇది జరిగే వరకు కొత్త పార్లమెంటు సభ్యులతో ప్రమాణ స్వీకారం చేసేందుకు ప్రొటెం స్పీకర్‌ను ఎంపిక చేస్తారు. రాష్ట్రపతి ద్రౌపది ముర్ము 18వ లోక్‌సభ ప్రొటెం స్పీకర్‌గా కటక్ నుంచి ఏడుసార్లు ఎంపీగా ఉన్న భర్తృహరి మహతాబ్‌ను నియమించారు.

ప్రొటెం స్పీకర్ ఎవరు?

• సాధారణ స్పీకర్‌ను ఎన్నుకునే వరకు లోక్‌సభలో ప్రొటెం స్పీకర్ తాత్కాలిక ప్రిసైడింగ్ అధికారిగా ఉంటారు. ‘ప్రో-టెమ్’ అనే పదానికి ‘ప్రస్తుతానికి’ లేదా ‘తాత్కాలికంగా’ అని అర్థం.
• కొత్త పార్లమెంటు సభ్యులకు (ఎంపీలు) ప్రమాణం చేయించడం మరియు కొత్త స్పీకర్ ఎన్నికను సులభతరం చేయడం ప్రొటెం స్పీకర్ యొక్క ప్రాథమిక పాత్ర.
• ఆర్టికల్ 95(1) ప్రకారం, సార్వత్రిక ఎన్నికల తర్వాత పార్లమెంట్ దిగువ సభ (లోక్‌సభ) కార్యకలాపాలకు అధ్యక్షత వహించడానికి ప్రొటెం స్పీకర్‌ను కొంతకాలం పాటు నియమిస్తారు.

Adda247 APP

ప్రొ-టెమ్ స్పీకర్

ప్రొటెం స్పీకర్ స్పీకర్ యొక్క అన్ని హక్కులు మరియు అధికారాలను పంచుకుంటారు. అందువల్ల ప్రజాస్వామ్యం ప్రతిష్టకు భంగం కలగకుండా ఉండాలంటే ప్రొటెం స్పీకర్ ఎంపిక విషయంలో మరింత స్పష్టత రావాల్సి ఉందని నిపుణులు వాదిస్తున్నారు. తాత్కాలిక ప్రాతిపదికన ఎంపిక చేయబడిన స్పీకర్‌ను ప్రొటెం స్పీకర్ అంటారు. కొత్తగా ఎన్నికైన సభ మొదటి సమావేశానికి ముందు, లోక్‌సభ లేదా శాసనసభ స్పీకర్ పదవీ విరమణ చేయడంతో ప్రొటెం స్పీకర్‌ను నియమించాల్సి వచ్చింది.

ప్రొ-టెమ్ స్పీకర్ ఎంపిక

• విధానము: ప్రొటెం స్పీకర్ పదవిని రాజ్యాంగంలో స్పష్టంగా పేర్కొనలేదు కానీ ‘పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ యొక్క పనికి సంబంధించిన హ్యాండ్‌బుక్’లో వివరించబడింది.
• కొత్త లోక్‌సభ సమావేశానికి ముందు స్పీకర్ పదవి ఖాళీగా ఉన్నప్పుడు, ప్రొటెం స్పీకర్‌గా రాష్ట్రపతి నియమించిన సభ సభ్యుడు విధులను నిర్వహిస్తారు.

సార్వత్రిక ఎన్నికలు మరియు కొత్త పరిపాలన స్థాపన తర్వాత పార్లమెంటులోని శాసనసభా విభాగం అత్యంత అనుభవజ్ఞులైన లోక్‌సభ సభ్యుల జాబితాను రూపొందిస్తుంది. పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి జాబితాను అందుకుంటారు మరియు తాత్కాలిక స్పీకర్ నియామకాన్ని ఆమోదించమని రాష్ట్రపతిని కోరుతూ లేఖతో పాటు దానిని సమర్పిస్తారు.

ప్రొటెం స్పీకర్ ఎన్నికల తర్వాత మొదటి సమావేశానికి అధ్యక్షత వహిస్తారు, ఈ సమయంలో స్పీకర్ మరియు డిప్యూటీ స్పీకర్‌లను పార్లమెంట్ సభ్యులు ఎన్నుకుంటారు. స్పీకర్ గైర్హాజరీలో డిప్యూటీ స్పీకర్ పనిచేస్తారు మరియు వారు గైర్హాజరైన సందర్భంలో, స్పీకర్ ఎంపిక చేసిన ఆరుగురు సభ్యుల కమిటీ వారి సీనియారిటీ క్రమానికి అనుగుణంగా స్పీకర్‌గా బాధ్యతలు స్వీకరిస్తారు.

ప్రొ-టెమ్ స్పీకర్ నియామకం

తాజాగా ఎన్నికైన సభ సమావేశాలకు అధ్యక్షత వహించేందుకు రాష్ట్రపతి/గవర్నర్ ప్రోటెం స్పీకర్‌ను నియమిస్తారు. సభలో అత్యంత సీనియర్ సభ్యుడు సాధారణంగా ప్రొటెం స్పీకర్. ప్రో-టెమ్ స్పీకర్లు సాఫీగా పరివర్తన మరియు కొత్త శాసన సభ స్థాపనలో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. వారి తటస్థత మరియు అనుభవం డెకోరమ్‌ను సమర్థించడం మరియు ప్రారంభ ప్రక్రియలను సమర్ధవంతంగా నిర్వహించడానికి అవసరం.

ప్రో-టెమ్ స్పీకర్ పాత్ర మరియు బాధ్యతలు

మొదటి లోక్‌సభ సమావేశానికి ప్రొటెం స్పీకర్ అధ్యక్షత వహిస్తారు, ఆయన కొత్తగా ఎన్నికైన ఎంపీలతో ప్రమాణ స్వీకారం చేస్తారు. స్పీకర్, డిప్యూటీ స్పీకర్ ఎన్నికలను పర్యవేక్షించడం ప్రొటెం స్పీకర్ బాధ్యత. కొత్త స్పీకర్ ఎన్నికతో ప్రొటెం స్పీకర్ పదవి రద్దయింది. అదనంగా, అతను ఫ్లోర్ టెస్ట్ నిర్వహిస్తాడు.

• ప్రారంభ సెషన్‌లకు అధ్యక్షత వహించడం: శాశ్వత స్పీకర్ ఎన్నికయ్యే వరకు కొత్తగా ఎన్నికైన సభ మొదటి సమావేశాన్ని ప్రో-టెం స్పీకర్ పర్యవేక్షిస్తారు.
• ప్రమాణ స్వీకారం: వారు కొత్తగా ఎన్నికైన సభ్యులకు ప్రమాణ స్వీకారం చేస్తారు.
• స్పీకర్ మరియు డిప్యూటీ స్పీకర్ ఎన్నికలను నిర్వహించడం: అవి స్పీకర్ మరియు డిప్యూటీ స్పీకర్ ఎన్నికల ప్రక్రియను సులభతరం చేస్తాయి.
• ఆర్డర్ మరియు డెకోరమ్‌ను నిర్వహించడం: ప్రారంభ సెషన్‌లో హౌస్‌లో సజావుగా జరిగేలా చూడడం మరియు డెకోరమ్‌ను సమర్థించడం.
• అదనపు విధులు: శాసన సభ యొక్క నిర్దిష్ట నియమాలు మరియు విధానాలపై ఆధారపడి, ప్రో-టెమ్ స్పీకర్ అదనపు బాధ్యతలను కలిగి ఉండవచ్చు.

ప్రమాణ స్వీకారోత్సవం

• విధానం: రాష్ట్రపతి ఆమోదం తర్వాత, పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ ఎంపిక చేసిన సభ్యులకు వారి నియామకాల గురించి తెలియజేస్తుంది.
• రాష్ట్రపతి భవన్‌లో ప్రొటెం స్పీకర్‌తో రాష్ట్రపతి ప్రమాణ స్వీకారం చేయగా, లోక్‌సభలోని ఇతర సభ్యులతో ప్రోటెం స్పీకర్ ప్రమాణం చేయిస్తారు.
• సమయం: రాష్ట్రపతి సౌలభ్యం ప్రకారం లోక్‌సభ సమావేశాలు ఉదయం 11 గంటలకు ప్రారంభమయ్యే అదే రోజున ప్రోటెం స్పీకర్ ప్రమాణ స్వీకారం సాధారణంగా ఉదయం 9:30 గంటలకు షెడ్యూల్ చేయబడుతుంది.

Sharing is caring!