ఆదివాసీ హక్కుల పరిరక్షణ: వాచాతి సంఘటన, భారతదేశంలోని గిరిజన జనాభా

ఒక మైలురాయి తీర్పులో, మద్రాస్ హైకోర్టు అన్ని అప్పీళ్లను కొట్టివేసింది మరియు 1992లో తమిళనాడులోని వాచాతి గ్రామంలో జరిగిన దాడిలో అటవీ, పోలీసు మరియు రెవెన్యూ శాఖల అధికారులందరితో సహా 215 మందిని దౌర్జన్యానికి పాల్పడ్డారని సెషన్స్ కోర్టు తీర్పును సమర్థించింది.

వాచాతి సంఘటన:

• తమిళనాడులోని ధర్మపురి జిల్లాలో ఆదివాసీలు (షెడ్యూల్డ్ తెగలు) నివసిస్తున్న మారుమూల గ్రామమైన వాచతిలో 1992 జూన్ 20న జరిగిన విషాద సంఘటన వాచతి సంఘటన.
• అక్రమంగా తరలిస్తున్న గంధపు చెక్కలను వెలికితీస్తామనే నెపంతో రెవెన్యూ అధికారులు, పోలీసు అధికారులు, అటవీ అధికారులు సహా సుమారు 300 మంది యూనిఫాం అధికారులు గిరిజనులపై దౌర్జన్యానికి పాల్పడ్డారు.
• ఈ సంఘటనలో అన్యాయమైన మరియు హింసాత్మకమైన అత్యాచారం మరియు ఫారెస్ట్ రేంజర్ కార్యాలయంలో పిల్లలు మరియు పురుషులను అక్రమంగా నిర్బంధించడంతో పాటు కొందరు అడవులకు పారిపోవాల్సి వచ్చింది.
• కార్యకర్తలు మరియు సంస్థలు ఎన్ని ప్రయత్నాలు చేసినప్పటికీ, ప్రభుత్వం సహాయం అందించడానికి నిరాకరించడం, అమాయక గ్రామస్తులపై తప్పుడు కేసులు పెట్టడం మరియు రాష్ట్ర ప్రజా ప్రయోజన వ్యాజ్యాలను వ్యతిరేకించడంతో సహా వివిధ చట్టపరమైన అడ్డంకుల కారణంగా బాధితులకు న్యాయం ఆలస్యమైంది.

కోర్టు ఇచ్చిన మైలురాయి తీర్పు:

• సెప్టెంబర్ 29, 2023న మద్రాసు హైకోర్టు తీర్పు వెలువడే వరకు ఈ కేసు చాలా సంవత్సరాల పాటు అపరిష్కృతంగానే ఉంది.
• మద్రాసు హైకోర్టు తన చారిత్రాత్మక తీర్పులో వచాతి ప్రజల మానవ హక్కులను సమర్థించింది.
• ప్రభుత్వ ఉన్నత స్థాయిల నుంచి ఆదేశాలు లేదా ప్రమేయం లేకుండా ఏకీకృత దళాల సమన్వయంతో, పెద్ద ఎత్తున అణచివేత జరిగేది కాదని గుర్తించింది.
• షెడ్యూల్డ్ కులాలు మరియు షెడ్యూల్డ్ తెగల (అత్యాచారాల నిరోధక) చట్టం, 1989 మరియు భారతీయ శిక్షాస్మృతి ప్రకారం నేరాలకు సంబంధించి ప్రభుత్వం మరియు చట్టాన్ని అమలు చేసే సిబ్బందితో సహా మొత్తం 215 మంది నిందితులను కోర్టు దోషులుగా నిర్ధారించింది.
• జరిమానాతో పాటు ఏడాది నుంచి పదేళ్ల వరకు కఠిన కారాగార శిక్ష విధించారు.
• అదనంగా, రాష్ట్రాన్ని ₹ 10 లక్షల పరిహారాన్ని పెంచి, అత్యాచార బాధితురాలికి ఉద్యోగాలు కల్పించాలని ఆదేశించింది.

APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group

భారతదేశంలోని గిరిజన జనాభా

గిరిజన ప్రజలు ఎవరు?

• ఇంపీరియల్ గెజిటియర్ ఆఫ్ ఇండియా ప్రకారం, ఒక తెగ అనేది ఒక ఉమ్మడి పేరును కలిగి ఉన్న కుటుంబాల సమాహారం, సాధారణ మాండలికం మాట్లాడటం మరియు ఉమ్మడి భూభాగాన్ని ఆక్రమించుకోవడం లేదా ఆక్రమించుకోవడం.
• ఆఫ్రికా తరువాత, భారతదేశం ప్రపంచంలో గిరిజన జనాభాలో రెండవ స్థానంలో ఉంది.
• 2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం భారతదేశంలోని మొత్తం జనాభాలో గిరిజన జనాభా 8.9%.

షెడ్యూల్డ్ తెగలు (STలు):

• ఆర్టికల్ 366 (25) షెడ్యూల్డ్ తెగలను “ఈ రాజ్యాంగం యొక్క ప్రయోజనాల కోసం 342 ప్రకారం షెడ్యూల్డ్ తెగలుగా పరిగణించబడే అటువంటి తెగలు లేదా గిరిజన సంఘాలు లేదా తెగలు లేదా గిరిజన సంఘాలలోని భాగాలు లేదా సమూహాలు” అని నిర్వచించారు.
• షెడ్యూల్డ్ తెగలుగా, సంఘం యొక్క నిర్దేశానికి సంబంధించిన ప్రమాణాలు ఆదిమ లక్షణాలు, విలక్షణమైన సంస్కృతి, భౌగోళిక ఒంటరితనం, సమాజంతో సంబంధం యొక్క సంప్రదింపులు జరపడం మరియు వెనుకబాటుతనాన్ని సూచిస్తాయి.
• ఈ ప్రమాణం రాజ్యాంగంలో పేర్కొనబడలేదు కానీ బాగా స్థిరపడింది.

ముఖ్యంగా బలహీన గిరిజన సమూహాలు (PVTGs):

• భారతదేశంలోని గిరిజన సమూహాలలో PVTGలు ఎక్కువగా ప్రభావితమయ్యాయి.
• 1973లో, ధేబార్ కమిషన్ ఆదిమ గిరిజన సమూహాలను (PTGs) ప్రత్యేక వర్గంగా సృష్టించింది, ఇవి గిరిజన సమూహాలలో తక్కువగా అభివృద్ధి చెందాయి.
• 2006లో, భారత ప్రభుత్వం PTGలను ప్రత్యేకించి బలహీనమైన గిరిజన సమూహాలు (PVTGs)గా పేరు మార్చింది.
• PVTGల వర్గీకరణ హోం వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖచే చేయబడుతుంది.
• PVTGల గుర్తింపు కోసం భారత ప్రభుత్వం క్రింది ప్రమాణాలను అనుసరిస్తుంది:
  • వ్యవసాయానికి ముందు సాంకేతికత స్థాయి.
  • అక్షరాస్యత తక్కువ స్థాయి.
  • ఆర్థిక వెనుకబాటుతనం.
  • తగ్గుతున్న లేదా స్తబ్దుగా ఉన్న జనాభా.
• భారతదేశం అంతటా ఇప్పటివరకు 75 PVTGలు గుర్తించబడ్డాయి.

డినోటిఫైడ్ తెగలు:

• డీనోటిఫైడ్ తెగలు (DNTలు) అనేది ఒకప్పుడు భారతదేశంలోని బ్రిటిష్ వలస ప్రభుత్వంచే “నేరసంబంధమైన తెగలు”గా పరిగణించబడే సమాజాలు.
• 1871 నాటి క్రిమినల్ ట్రైబ్స్ యాక్ట్ కొన్ని వర్గాలను “అలవాటైన నేరస్థులు” గా ముద్రవేసి, వారిని కఠినమైన రాష్ట్ర నియంత్రణ మరియు నిఘాకు గురి చేసింది.
• 1947లో స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తర్వాత, చట్టం రద్దు చేయబడింది మరియు ఈ సంఘాలు “డీనోటిఫై చేయబడ్డాయి” లేదా క్రిమినల్ తెగల జాబితా నుండి తొలగించబడ్డాయి.
• అయితే, ఈ లేబులింగ్ యొక్క వారసత్వం ఈ సంఘాలపై శాశ్వత ప్రభావాన్ని చూపింది, వారు వివక్ష మరియు అట్టడుగునను ఎదుర్కొంటున్నారు.

సంచార మరియు పాక్షిక సంచార తెగలు:

• వారు తమ జంతువులకు ఆహారం మరియు నీటి కోసం మరియు కాలానుగుణ మార్పులకు ప్రతిస్పందనగా తరచుగా తమ మందలు లేదా మందలతో ఒక ప్రదేశం నుండి మరొక ప్రదేశానికి వెళ్లే సంఘాలు.
• ఉదాహరణలు: బంజారా, లంబాడీ, రైకా, రాబారి మరియు గడ్డి.

అటవీ నివాసులు:

• అటవీ నివాసులు అటవీ ప్రాంతాలలో మరియు చుట్టుపక్కల నివసించే ప్రజలను సూచిస్తారు మరియు వారి జీవనోపాధి మరియు శ్రేయస్సు కోసం అడవులపై ఆధారపడతారు.
• అటవీ హక్కుల చట్టం (FRA), 2006 అటవీ-నివాస గిరిజన సంఘాలు మరియు ఇతర సాంప్రదాయ అటవీ నివాసుల అటవీ వనరులపై హక్కులను గుర్తిస్తుంది.

భారతదేశంలోని గిరిజన ప్రాంతాలు:

• మధ్య మరియు తూర్పు భారతదేశంలోని గిరిజన ప్రాంతాలు: ఇది పశ్చిమాన గుజరాత్ నుండి తూర్పున అస్సాం వరకు మధ్యప్రదేశ్, ఛత్తీస్‌గఢ్ మరియు జార్ఖండ్ రాష్ట్రాల మీదుగా విస్తరించి ఉంది.
• పశ్చిమ భారతదేశంలోని గిరిజన ప్రాంతాలు: ఇది ఉత్తరాన రాజస్థాన్ నుండి దక్షిణాన మహారాష్ట్ర వరకు గుజరాత్ మరియు రాజస్థాన్ రాష్ట్రాలలో విస్తరించి ఉంది.
• తూర్పు భారతదేశంలోని గిరిజన ప్రాంతాలు: ఇది ఉత్తరాన పశ్చిమ బెంగాల్ నుండి దక్షిణాన పశ్చిమ బెంగాల్, ఒడిషా, జార్ఖండ్ మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రాలలో ఆంధ్రప్రదేశ్ వరకు విస్తరించి ఉంది.

గిరిజన హక్కుల పరిరక్షణ

రాజ్యాంగ నిబంధనలు

• భారత రాజ్యాంగం ‘తెగ’ అనే పదాన్ని నిర్వచించలేదు. అయితే, షెడ్యూల్డ్ తెగ’ అనే పదాన్ని రాజ్యాంగంలో ఆర్టికల్ 342 (i) ద్వారా చేర్చారు.
  • ఈ నిబంధన ప్రకారం, ‘రాష్ట్రపతి, ప్రజా నోటిఫికేషన్ ద్వారా, తెగలు లేదా గిరిజన సంఘాలు లేదా తెగలు లేదా గిరిజన సంఘాలలోని భాగాలు లేదా సమూహాలు లేదా ఈ రాజ్యాంగ ప్రయోజనాల కోసం షెడ్యూల్డ్ తెగలుగా పరిగణించబడే భాగాలను పేర్కొనవచ్చు.
  • రాజ్యాంగంలోని ఐదవ షెడ్యూల్ షెడ్యూల్డ్ ప్రాంతాలను కలిగి ఉన్న ప్రతి రాష్ట్రంలో ట్రైబ్స్ అడ్వైజరీ కౌన్సిల్‌ను ఏర్పాటు చేయడానికి అందిస్తుంది.

విద్యా & సాంస్కృతిక రక్షణలు:

• ఆర్టికల్ 15(4): ఇతర వెనుకబడిన తరగతుల అభ్యున్నతి కోసం ప్రత్యేక నిబంధనలు (దీనిలో ఎస్టీలు కూడా ఉన్నారు)
• ఆర్టికల్ 29: మైనారిటీల ప్రయోజనాల పరిరక్షణ (దీనిలో ఎస్టీలు కూడా ఉన్నారు)
• ఆర్టికల్ 46: బలహీన వర్గాల ప్రజల, ముఖ్యంగా షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగల విద్యా, ఆర్థిక ప్రయోజనాలను ప్రభుత్వం ప్రత్యేక శ్రద్ధతో ప్రోత్సహిస్తుంది మరియు సామాజిక అన్యాయం మరియు అన్ని రకాల దోపిడీల నుండి వారిని కాపాడుతుంది.
• ఆర్టికల్ 350: ప్రత్యేక భాష, లిపి లేదా సంస్కృతిని పరిరక్షించే హక్కు.

రాజకీయ రక్షణలు:

• ఆర్టికల్ 330: లోక్‌సభలో ఎస్టీలకు సీట్ల రిజర్వేషన్
• ఆర్టికల్ 332: రాష్ట్ర శాసనసభలలో ఎస్టీలకు సీట్ల రిజర్వేషన్
• ఆర్టికల్ 243: పంచాయతీలలో సీట్ల రిజర్వేషన్

పరిపాలనా రక్షణ:

• ఆర్టికల్ 275: షెడ్యూల్డ్ తెగల సంక్షేమాన్ని ప్రోత్సహించడానికి మరియు వారికి మెరుగైన పరిపాలన అందించడానికి రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రత్యేక నిధులు మంజూరు చేస్తుంది.

చట్టపరమైన నిబంధనలు:

షెడ్యూల్డ్ కులం & షెడ్యూల్డ్ తెగల చట్టం 1989:

• అఘాయిత్యాలను నిరోధించడం మరియు అట్టడుగు వర్గాలకు అంటే షెడ్యూల్డ్ కులాలు మరియు షెడ్యూల్డ్ తెగలకు రక్షణ కల్పించడం దీని లక్ష్యం.
• ఇది నేరాలను నిర్వచిస్తుంది మరియు దౌర్జన్యాలకు పాల్పడిన వారికి జరిమానాలను నిర్దేశిస్తుంది.
• ఈ చట్టం అటువంటి నేరాల విచారణ, విచారణ మరియు ప్రాసిక్యూషన్‌కు సంబంధించిన విధానాలను కూడా వివరిస్తుంది.
• ఇది షెడ్యూల్డ్ కులాలు మరియు షెడ్యూల్డ్ తెగలపై అఘాయిత్యాలకు సంబంధించిన కేసులను నిర్వహించడానికి ప్రత్యేక కోర్టులను ఏర్పాటు చేస్తుంది.
• ఈ చట్టంలో బాధితులకు నష్టపరిహారం మరియు ఉపశమనం కోసం కూడా నిబంధనలు ఉన్నాయి.
• ఈ అట్టడుగు వర్గాల సామాజిక, ఆర్థిక మరియు రాజకీయ సాధికారతను నిర్ధారించడం ప్రాథమిక లక్ష్యం.

షెడ్యూల్డ్ కులం & షెడ్యూల్డ్ తెగల సవరణ చట్టం 2015 (SC ST చట్టం 2015):

• SC ST చట్టం 2015 1989 చట్టంలో కొత్త లక్షణాలను తీసుకువచ్చింది, ఇది స్పష్టమైన తీర్పులను ఇచ్చింది లేదా దాని ప్రకారం నేరం.
• ఈ చట్టం షెడ్యూల్డ్ కులాలు మరియు షెడ్యూల్డ్ తెగలకు చెందిన వ్యక్తులు లేదా వ్యక్తుల సమూహాలకు రక్షణగా తీసుకోబడింది.

FRA చట్టం 2006:

• 2006లో అమలులోకి వచ్చిన FRA అటవీ-నివాస గిరిజన సంఘాలు మరియు ఇతర సాంప్రదాయ అటవీ నివాసుల అటవీ వనరుల హక్కులను గుర్తిస్తుంది, ఈ సంఘాలు జీవనోపాధి, నివాసం మరియు ఇతర సామాజిక సాంస్కృతిక అవసరాలతో సహా వివిధ అవసరాల కోసం ఆధారపడి ఉంటాయి.
• ఇది తరతరాలుగా అటువంటి అడవులలో నివసిస్తున్న అటవీ నివాస షెడ్యూల్డ్ తెగలు (FDST) మరియు ఇతర సాంప్రదాయ అటవీ నివాసులు (OTFD) అటవీ భూమిలో అటవీ హక్కులు మరియు ఆక్రమణను గుర్తించి, వారికి అప్పగించింది.
• ఇది FDST మరియు OTFD యొక్క జీవనోపాధి మరియు ఆహార భద్రతను నిర్ధారిస్తూ అడవుల పరిరక్షణ పాలనను బలపరుస్తుంది.
• వ్యక్తిగత అటవీ హక్కులు (IFR) లేదా కమ్యూనిటీ ఫారెస్ట్ రైట్స్ (CFR) లేదా FDST మరియు OTFD లకు ఇవ్వబడే రెండింటి యొక్క స్వభావం మరియు పరిధిని నిర్ణయించే ప్రక్రియను ప్రారంభించే అధికారం గ్రామసభకు ఉంటుంది.
• FRA క్రింద ఉన్న హక్కులలో టైటిల్ హక్కులు, వినియోగ హక్కులు, అటవీ నిర్వహణ హక్కులు మరియు ఉపశమనం మరియు అభివృద్ధి హక్కులు ఉన్నాయి.

భారతదేశంలోని గిరిజనులు ఎదుర్కొంటున్న సవాళ్లు:

• తగ్గుతున్న జనాభా: గిరిజన వర్గాల జనాభా సంఖ్య తగ్గుముఖం పడుతున్నాయి.
• పేదరికం: స్థానిక సమాజాలలో విస్తృతమైన పేదరికం పోషకాహార లోపం మరియు విద్య మరియు ఆరోగ్య సంరక్షణకు ప్రాప్యత లేకపోవడానికి దారితీస్తుంది.
• అటవీ క్షీణత: అటవీ ప్రాంతాలలో అనియంత్రిత అభివృద్ధి ఈ పర్యావరణ వ్యవస్థలపై ఎక్కువగా ఆధారపడిన గిరిజన సంఘాల జీవనోపాధికి ముప్పు కలిగిస్తుంది.
• హక్కుల గుర్తింపు: అటవీ వనరులపై తమ హక్కులను అధికారికంగా గుర్తించి, రక్షించుకోవడానికి స్థానిక సంఘాలు తరచుగా పోరాడుతున్నాయి.

ముందున్న మార్గం :

గిరిజన సమస్యలను పరిష్కరించడానికి భారతదేశ నేర న్యాయ వ్యవస్థను ఈ క్రింది మార్గాల్లో సరిచేయాలి:

• కమాండ్ బాధ్యత అనే భావనను ప్రవేశపెట్టడం: ఇది నేరుగా ఆదేశించకపోయినా లేదా నేరాలలో పాల్గొనకపోయినా, వారి అధీనంలో ఉన్నవారి నేరాలకు ఉన్నత అధికారులను జవాబుదారీగా ఉంచుతుంది. ఇది గిరిజనులు మరియు ఇతర అట్టడుగు వర్గాలపై ప్రభుత్వ వ్యవస్థీకృత హింసను అరికట్టడానికి సహాయపడుతుంది.
  • కమాండ్ బాధ్యత యొక్క భావన
    • ఇది అంతర్జాతీయ క్రిమినల్ కోర్ట్ యొక్క రోమ్ శాసనంలో పొందుపరచబడింది.
    • ఇది ఒక చట్టపరమైన సిద్ధాంతం, వారు నేరుగా ఆదేశించకపోయినా లేదా నేరాలలో పాల్గొనకపోయినా, వారి క్రింది అధికారుల నేరాలకు ఉన్నత అధికారులను జవాబుదారీగా ఉంచుతారు.
    • ఈ సిద్ధాంతం ఉన్నత అధికారులు తమ అధీనంలో ఉన్నవారు చేసిన నేరాలను నిరోధించడం మరియు శిక్షించడం అనే ఆలోచనపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
• ప్రభుత్వ వ్యవస్థీకృత హింస కేసుల కోసం ప్రత్యేక విధానాలు మరియు సాక్ష్యాధార సూత్రాలను ఏర్పాటు చేయడం: ఇది ఈ కేసులను విచారించడం మరియు నేరస్థులను న్యాయస్థానానికి తీసుకురావడం సులభతరం చేస్తుంది. ఉదాహరణకు, నిందితుడి నేరాన్ని నిర్ధారించడానికి ప్రాసిక్యూషన్ సందర్భోచిత సాక్ష్యం మరియు నిపుణుల వాంగ్మూలంపై ఆధారపడటానికి అనుమతించబడుతుంది.
•  ప్రభుత్వ వ్యవస్థీకృత హింసకు మెరుగైన జరిమానాలను అందించడం: అటువంటి నేరాలను సహించబోమని ఇది బలమైన సందేశాన్ని పంపుతుంది.
•  ప్రభుత్వ వ్యవస్థీకృత హింసకు గురైన గిరిజన బాధితులకు న్యాయం మరియు నష్టపరిహారం అందేలా  చూడడం: ఈ కేసులను పరిష్కరించడానికి ప్రత్యేక కోర్టులను ఏర్పాటు చేయడం ద్వారా మరియు బాధితులకు ఆర్థిక పరిహారం అందించడం ద్వారా ఇది సాధ్యమవుతుంది.

Sharing is caring!