కేంద్ర ప్రభుత్వం జూన్ 25ని ‘సంవిధాన్ హత్యా దివస్’గా ప్రకటించింది. సంవిధాన్ హత్యా దివస్ అంటే ఏమిటి?

1975 జూన్ 25న ప్రధాని ఇందిరాగాంధీ భారతదేశంలో ఎమర్జెన్సీని ప్రకటించడం దేశ చరిత్రలో కీలక ఘట్టం. అంతర్గత మరియు బాహ్య బెదిరింపులతో సమర్థించబడిన ఈ క్రూరమైన చర్య పౌర స్వేచ్ఛను నిలిపివేయడం, రాజకీయ ప్రత్యర్థుల అరెస్టు మరియు మీడియాపై తీవ్రమైన ఆంక్షలకు దారితీసింది. ఈ సంఘటనకు గుర్తుగా భారతదేశం ‘సంవిధాన్ హత్యా దివస్’ (రాజ్యాంగ హత్య దినం) ను జరుపుకుంటున్నప్పుడు, ఇది దేశ ప్రజాస్వామ్య నిర్మాణంపై ఎమర్జెన్సీ యొక్క లోతైన ప్రభావాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.

భారతదేశం ‘సంవిధాన్ హత్యా దివస్’ను జరుపుకుంటున్నప్పుడు, ఇది గతం నుండి నేర్చుకోవడానికి మరియు ప్రజాస్వామ్యం పట్ల దాని అంకితభావాన్ని పునరుద్ఘాటించడానికి దేశం యొక్క నిబద్ధతను నొక్కి చెబుతుంది. విపత్కర పరిస్థితుల్లోనూ భారత ప్రజాస్వామిక సంస్థల స్థితిస్థాపకతను, రాజ్యాంగ విలువలను నిలబెట్టడానికి చేస్తున్న నిరంతర పోరాటాన్ని ఈ సంఘటన గుర్తుచేస్తుంది. రాజ్యాంగం ప్రసాదించిన స్వేచ్ఛను పరిరక్షించాలని, ప్రజాస్వామ్య సూత్రాలకు ఎలాంటి ముప్పు వాటిల్లకుండా అప్రమత్తంగా ఉండాలని పౌరులకు, నాయకులకు పిలుపునిచ్చింది.

జూన్ 25ను ‘సంవిధాన్ హత్య దివస్’గా ప్రకటించింది.

భారతదేశంలో జూన్ 25 ను అధికారికంగా ‘సంవిధాన్ హత్యా దివస్’ (రాజ్యాంగ హత్య దినం) గా ప్రకటించారు. ఈ హోదా 1975 లో ఎమర్జెన్సీ విధించిన సందర్భాన్ని గుర్తు చేస్తుంది మరియు పౌర స్వేచ్ఛలు మరియు రాజకీయ అణచివేతను నిలిపివేసిన కాలంలో అనుభవించిన వారిని స్మరించుకోవడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

ఎమర్జెన్సీ విధింపు

పెరుగుతున్న రాజకీయ అశాంతి మరియు సవాలుతో కూడిన ప్రభుత్వం మధ్య ఇందిరాగాంధీ ఎమర్జెన్సీ విధించాలని నిర్ణయం తీసుకున్నారు, శాంతిభద్రతలను కాపాడాల్సిన అవసరాన్ని ఉదహరించారు. ఏదేమైనా, దాని అమలులో వాక్ స్వాతంత్ర్యం మరియు సమావేశ స్వేచ్ఛతో సహా ప్రాథమిక హక్కులను నిలిపివేశారు, అయితే విస్తృతమైన అరెస్టుల ద్వారా అసమ్మతిని అణిచివేశారు. పార్టీలకు అతీతంగా రాజకీయ నాయకులు, కార్యకర్తలు, పాత్రికేయులను సరైన ప్రక్రియ లేకుండా నిర్బంధించిన వారిలో ఉన్నారు.

చారిత్రక నేపథ్యం

• ఎమర్జెన్సీ డిక్లరేషన్: ఇందిరాగాంధీ అంతర్గత అలజడులు, జాతీయ భద్రతకు ముప్పుగా పేర్కొంటూ ఎమర్జెన్సీని ప్రకటించారు.
• హక్కుల నిలిపివేత: భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛ, సభ, కదలికల వంటి ప్రాథమిక హక్కులను నిలిపివేశారు.
• మీడియా అణచివేత: సెన్సార్షిప్ విధించబడింది, ఇది అసమ్మతి స్వరాలను మరియు విమర్శనాత్మక జర్నలిజంను అణచివేయడానికి దారితీసింది.
• రాజకీయ నిర్బంధాలు: ప్రతిపక్ష నాయకులు, కార్యకర్తలు, పాత్రికేయులను సరైన ప్రక్రియ లేకుండా అరెస్టు చేశారు.

భారత ప్రజాస్వామ్యంపై ప్రభావం

• ప్రజాస్వామిక నిబంధనల కోత: ఎమర్జెన్సీ కాలంలో ప్రజాస్వామిక స్వేచ్ఛ, సంస్థాగత తనిఖీలు గణనీయంగా తగ్గాయి.
• నియంతృత్వ పాలన: ప్రధాని చేతిలో అధికార కేంద్రీకరణ, ప్రజాస్వామ్య సంస్థలను పక్కన పెట్టడం.
• భయం యొక్క వారసత్వం: రాజకీయ ప్రత్యర్థులు మరియు పౌరులలో భయం మరియు బెదిరింపు వాతావరణాన్ని సృష్టించింది

‘సంవిధాన్ హత్యా దివస్’గా స్మారకం

• ప్రభుత్వ గుర్తింపు: ఎమర్జెన్సీ సమయంలో చేసిన త్యాగాలు, కష్టాలను స్మరించుకోవడానికి భారత ప్రభుత్వం నియమించింది.
• ప్రతీకాత్మక ప్రాముఖ్యత: రాజ్యాంగ విలువలను నిలబెట్టడం మరియు ప్రజాస్వామ్య సూత్రాలను పరిరక్షించడం యొక్క ప్రాముఖ్యతను పౌరులకు గుర్తు చేస్తుంది.
• సమకాలీన ప్రతిబింబాలు: పాలన, పౌర స్వేచ్ఛలు, రాజ్యాంగ హక్కులను పరిరక్షించడంలో న్యాయవ్యవస్థ పాత్రపై చర్చలను ప్రేరేపిస్తుంది.

రాజకీయ మరియు సామాజిక ప్రతిస్పందనలు

• విభిన్న ప్రతిస్పందనలు: ఎమర్జెన్సీ యొక్క ప్రాముఖ్యత మరియు వారసత్వం గురించి రాజకీయ పార్టీలు మరియు పౌర సమాజం నుండి వైవిధ్యమైన ప్రతిస్పందనలు.
• హిస్టారికల్ రివిజనిజం: ఈ దినోత్సవాన్ని జరుపుకోవాలన్న ప్రభుత్వ నిర్ణయంపై విమర్శలు, రక్షణలు.
• విద్యా కార్యక్రమాలు: ప్రజాస్వామ్యానికి ముప్పుల గురించి భావితరాలకు అవగాహన కల్పించడానికి పాఠశాలల్లో ఎమర్జెన్సీ కాలాన్ని బోధించడం యొక్క ప్రాముఖ్యత.

రాజకీయ ప్రతిస్పందనలు మరియు సమకాలీన ప్రాముఖ్యత

ఈ నిర్ణయంపై వివిధ రాజకీయ వర్గాల నుంచి భిన్నాభిప్రాయాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. ఇది గత అన్యాయాలను గుర్తుంచుకోవాల్సిన అవసరాన్ని నొక్కి చెబుతుందని, రాజ్యాంగ సూత్రాలను నిలబెట్టాల్సిన అవసరాన్ని ఇది నొక్కి చెబుతుందని మద్దతుదారులు వాదిస్తుండగా, విమర్శకులు అధికార పార్టీ రాజకీయ అవకాశవాదం మరియు ఎంపిక చేసిన చారిత్రక స్మృతి అని ఆరోపిస్తున్నారు. ఎమర్జెన్సీ వారసత్వం చుట్టూ ఉన్న చర్చ సమకాలీన భారత రాజకీయాల్లో ప్రతిధ్వనిస్తూనే ఉంది, పాలన, పౌర స్వేచ్ఛలు మరియు ప్రజాస్వామ్య నిబంధనలపై చర్చను ప్రభావితం చేస్తుంది.

Sharing is caring!