Telangana Literacy Rate: A Key Socioeconomic Indicator for TSPSC Aspirants | తెలంగాణ అక్షరాస్యత రేటు – TSPSC గ్రూప్ 2 మరియు గ్రూప్ 3 అభ్యర్థుల కోసం కీలక అంశాలు

తెలంగాణ అక్షరాస్యత రేటు: TSPSC గ్రూప్ 2 మరియు 3 అభ్యర్థులకు ముఖ్య సమాచారం

రాష్ట్ర అక్షరాస్యత రేటు దాని సామాజిక-ఆర్థిక పురోగతికి సూచిక. భారతదేశం యొక్క యువ రాష్ట్రం అయిన తెలంగాణ విద్యలో చాలా పురోగతి సాధించినప్పటికీ, కొన్ని సవాళ్లు మిగిలి ఉన్నాయి. తెలంగాణ రాష్ట్ర పబ్లిక్ సర్వీస్ కమిషన్ (TSPSC) గ్రూప్ 2 మరియు గ్రూప్ 3 పరీక్షలకు సిద్ధమవుతున్న అభ్యర్థుల కోసం, అక్షరాస్యత ధోరణులు, ప్రభుత్వ పథకాలు, మరియు ప్రాంతీయ తేడాలపై అవగాహన ఉండటం ఎంతో ముఖ్యం. ఈ వ్యాసం తెలంగాణలోని అక్షరాస్యత రేటుపై సమగ్ర అవగాహనను అందిస్తుంది, ప్రస్తుత పరిస్థితులు, లింగ విభజన, మరియు జిల్లా వారీగా అక్షరాస్యత రేటు గురించి ముఖ్యంగా పోటీ పరీక్షలకు సంబంధించిన ప్రధాన అంశాలను కవర్ చేస్తుంది.

Adda247 APP

తెలంగాణ అక్షరాస్యత రేటు

అక్షరాస్యత రేటు అనేది ఏదైనా రాష్ట్ర అభివృద్ధి మరియు సామాజిక-ఆర్థిక పురోగతిని అంచనా వేయడానికి కీలకమైన పరామితి. తెలంగాణ, వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న రాష్ట్రంగా, ఇటీవలి సంవత్సరాలలో దాని అక్షరాస్యత రేటులో గణనీయమైన అభివృద్ధిని కనబరిచింది. తెలంగాణ సామాజిక-ఆర్థిక ముఖ చిత్రం 2024 ప్రకారం, జాతీయ కుటుంబ ఆరోగ్య సర్వే-5 (NFHS-5, 2019-20) ప్రకారం రాష్ట్ర మొత్తం అక్షరాస్యత రేటు 73.4%గా ఉంది. ఇది 2011 జనాభా గణనలో నమోదైన 66.54% నుండి గణనీయమైన మెరుగుదలని సూచిస్తుంది. ఏది ఏమైనప్పటికీ, పట్టణ మరియు గ్రామీణ ప్రాంతాలు మరియు స్త్రీ మరియు పురుషుల అక్షరాస్యత రేట్ల మధ్య అసమానతలు ఉన్నాయి. ఇది ముఖ్యంగా ప్రభుత్వ విద్యా పథకాల ద్వారా సాధించిన విజయం అని చెప్పవచ్చు.

పురుషుల మరియు మహిళల అక్షరాస్యత రేటు

తెలంగాణలో పురుషుల అక్షరాస్యత రేటు 82% గా ఉంది, ఇది మహిళల అక్షరాస్యత రేటు అయిన 64.8% కంటే చాలా ఎక్కువగా ఉంది. లింగ వివక్షత ఇంకా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ముఖ్యంగా కనపడుతుంది. మహిళల విద్యను ప్రోత్సహించడానికి రాష్ట్ర ప్రభుత్వం చేపట్టిన పథకాల వల్ల ఆరు శాతం మెరుగుదల సాధించబడింది, అయినప్పటికీ, ఇంకా పనిచేయాల్సిన అవసరం ఉంది. కస్తూర్బా గాంధీ బాలిక విద్యాలయ (KGBV) పథకం మరియు బేటీ బచావో, బేటీ పడావో వంటి ప్రభుత్వ పథకాలు మహిళల అక్షరాస్యతను పెంచడానికి లక్ష్యంగా చేసుకున్నప్పటికీ, కొన్ని వెనుకబడిన ప్రాంతాల్లో పురోగతి నెమ్మదిగా ఉంది.

అక్షరాస్యతలో అగ్రశ్రేణి 5 జిల్లాలు

1. హైదరాబాద్: 83.25% అక్షరాస్యత రేటుతో అగ్రస్థానంలో ఉంది. ఇది విద్యా కేంద్రంగా ఎదగడం వల్ల సాధ్యమైంది.
2. మేడ్చల్ మల్కాజిగిరి: ఈ జిల్లా 82.48% అక్షరాస్యతతో రెండవ స్థానంలో ఉంది . దీనికి ప్రధాన కారణం పట్టణీకరణ మరియు విద్యా వనరులు సులభంగా అందుబాటులో ఉండడమే.
3. వరంగల్ అర్బన్: 76.17% అక్షరాస్యత రేటుతో మూడవ స్థానంలో ఉంది.
4. రంగారెడ్డి: 71.88% అక్షరాస్యత రేటుతో రంగారెడ్డి జిల్లా నాల్గవ స్థానంలో ఉంది.
5. కరీంనగర్ : 69.16% అక్షరాస్యత రేటుతో  కరీంనగర్ జిల్లా ఐదవ స్థానంలో ఉంది

అక్షరాస్యతలో తక్కువ స్థాయిలో ఉన్న 5 జిల్లాలు

1. జోగులాంబ గద్వాల: 49.87% అక్షరాస్యత రేటుతో ఇది రాష్ట్రంలో అతి తక్కువ స్థాయిలో ఉంది.
2. నారాయణపేట: ఈ జిల్లాలో అక్షరాస్యత రేటు 49.93% మాత్రమే ఉంది, ఈ జిల్లా కూడా పేద్ద సమస్యలను ఎదుర్కొంటోంది, ముఖ్యంగా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో.
3. నాగర్ కర్నూల్: ఈ జిల్లాలో అక్షరాస్యత రేటు 54.38% మాత్రమే ఉంది.
4. వనపర్తి: వనపర్తి జిల్లాలో అక్షరాస్యత రేటు 55.67% ఉంది.
5. మెదక్: ఈ జిల్లాలో అక్షరాస్యత రేటు 56.12% మాత్రమే ఉంది.

గ్రామీణ మరియు పట్టణ అక్షరాస్యత వ్యత్యాసం

తెలంగాణలో అక్షరాస్యతలో పట్టణ-గ్రామీణ వ్యత్యాసం స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. పట్టణ ప్రాంతాల్లో విద్యా వనరులు బాగా అందుబాటులో ఉండటంతో అక్షరాస్యత రేటు ఎక్కువగా ఉంది. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో, ముఖ్యంగా నారాయణపేట మరియు జోగులాంబ గద్వాల వంటి జిల్లాల్లో, ఇంకా విద్యలో బాగా వెనుకబడి ఉన్నారు.

ప్రభుత్వం చేపట్టిన కార్యక్రమాలు

అక్షరాస్యతలో ఈ అంతరాన్ని తగ్గించడానికి, తెలంగాణ ప్రభుత్వం అనేక విద్యా పథకాలను ప్రవేశపెట్టింది. ముఖ్యంగా మహిళల విద్యా ప్రోత్సాహం మరియు గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో విద్యా సదుపాయాలు పెంచడంపై ప్రభుత్వం ప్రత్యేక శ్రద్ధ పెట్టింది. కస్తూర్బా గాంధీ బాలికా విద్యాలయాలు (KGBVs) వంటి పథకాలు మహిళా అక్షరాస్యతను పెంచడంలో కీలకపాత్ర పోషిస్తున్నాయి.

అక్షరాస్యతను మెరుగుపరచడానికి ప్రభుత్వ పథకాలు:

తెలంగాణ రాష్ట్రం అక్షరాస్యత రేటును పెంచడానికి అనేక పథకాలను ప్రారంభించింది, ముఖ్యంగా వెనుకబడిన వర్గాలు మరియు గ్రామీణ ప్రాంతాలపై దృష్టి పెట్టింది. కొన్ని ముఖ్యమైన పథకాలు:

• సర్వ శిక్షా అభియాన్ (SSA): ఈ జాతీయ పథకం తెలంగాణలో ప్రాథమిక విద్యను సార్వత్రీకరించడానికి మరియు పాఠశాల మౌలిక సదుపాయాలను మెరుగుపరచడానికి ప్రత్యేకంగా అమలు అవుతోంది.
• మధ్యాహ్న భోజన పథకం: ఈ పథకం విద్యార్థుల నమోదు మరియు నిలుపుదల రేట్లను మెరుగుపరచడంపై దృష్టి పెట్టింది. ఇది ఆర్థికంగా బలహీన వర్గాల విద్యార్థులను పాఠశాలలకు రానిచేయడానికి ఉచిత భోజనాలను అందిస్తుంది.
• మన ఊరు మన బడి: ఈ పథకం తెలంగాణ గ్రామీణ ప్రాంతాలలోని పాఠశాలలను ఆధునీకరించడంపై దృష్టి పెట్టింది, ప్రత్యేకంగా తరగతి గదులు, డిజిటల్ వనరులు, క్రీడా సదుపాయాలను మెరుగుపరచడంపై.
• వయోజన అక్షరాస్యత కార్యక్రమాలు: వెనుకబడిన ప్రాంతాలలో విద్యను పెంచడానికి రాష్ట్రంలో వయోజన అక్షరాస్యత కార్యక్రమాలు అమలు చేస్తున్నాయి.

అధిక అక్షరాస్యత సాధించడంలో సవాళ్లు

తెలంగాణ ప్రభుత్వం చేస్తున్న ప్రయత్నాలప్పటికీ, రాష్ట్రంలో అక్షరాస్యత పెరుగుదలకు కొన్ని ప్రధాన సవాళ్లు ఎదురవుతున్నాయి:

• ఆర్థిక సమస్యలు: గ్రామీణ ప్రాంతాలలో అనేక కుటుంబాలు ఆర్థిక మద్దతు కోసం పిల్లలపై ఆధారపడుతుంటాయి, ఇది పాఠశాల వదిలి వెళ్ళే రేట్లను పెంచుతుంది.
• మౌలిక సదుపాయాల లోపం: గ్రామీణ పాఠశాలలలో సరైన మౌలిక సదుపాయాలు, అర్హత పొందిన ఉపాధ్యాయులు, గ్రంథాలయాలు, ప్రయోగశాలలు లేవు.
• సాంస్కృతిక అంశాలు: గిరిజన ప్రాంతాలలో, సాంప్రదాయ నిబంధనలు అమ్మాయిలకు విద్యను అందించడంలో ఆటంకం కలిగిస్తాయి, ఇది లింగ వ్యత్యాసాన్ని మరింత పెంచుతుంది

భవిష్యత్ లక్ష్యాలు మరియు ఉద్దేశాలు

తెలంగాణ రాష్ట్రం అక్షరాస్యతను పెంచడం కోసం చాలా శ్రద్ధ పెట్టింది. 2030 నాటికి 100% అక్షరాస్యతను సాధించడం రాష్ట్ర లక్ష్యం, ఇది జాతీయ లక్ష్యాలతో మరియు UN సస్టైనబుల్ డెవలప్మెంట్ గోల్స్ (SDGs) తో అనుసంధానంలో ఉంది.

ఈ లక్ష్యాలను సాధించడానికి రాష్ట్రం దృష్టి పెట్టిన అంశాలు:

• డిజిటల్ తెలంగాణ పథకం ద్వారా డిజిటల్ అక్షరాస్యతను పెంచడం.
• వెనుకబడిన ప్రాంతాలకు, ముఖ్యంగా గిరిజన ప్రాంతాలకు విద్యను విస్తరించడం.
• విద్యా నాణ్యతను మెరుగుపరచడానికి ఉపాధ్యాయులను శిక్షణ ఇవ్వడం మరియు నియామకం చేయడం.

TSPSC పరీక్షలకు సిద్ధం కావడానికి ముఖ్యాంశాలు:

• NFHS-5 (2019-20) ప్రకారం, తెలంగాణ అక్షరాస్యత రేటు 73.4% (పురుషుల అక్షరాస్యత 82% మరియు స్త్రీల అక్షరాస్యత 64.8%) జనాభా గణన 2011 డేటాతో పోలిస్తే, అంటే 66.54%, చెప్పుకోదగ్గ అభివృద్ధి
• SSA, మన ఊరు మన బడి, మరియు వయోజన అక్షరాస్యత కార్యక్రమాలు వంటి ప్రభుత్వ పథకాలు కీలకమైన కార్యక్రమాలు.
• జిల్లా స్థాయి అసమానతలు మరియు మౌలిక సదుపాయాలు మరియు సాంస్కృతిక అడ్డంకులు వంటి సవాళ్లు ముఖ్యమైనవిగా ఉన్నాయి.
• తెలంగాణ అక్షరాస్యత మిషన్ 2030 నాటికి SDGలకు అనుగుణంగా 100% అక్షరాస్యతను లక్ష్యంగా చేసుకుంది.

Sharing is caring!